(Xây dựng) – Kể từ khi gói tín dụng 120 nghìn tỷ đồng dành cho nhà ở xã hội (NƠXH) đi vào thực hiện thì tốc độ giải ngân còn chậm. Theo các chuyên gia, chủ trương hỗ trợ DN đầu tư và người dân tiếp cận NƠXH là đúng đắn. Tuy nhiên, nếu chỉ dừng lại ở hỗ trợ lãi suất mà thiếu các chính sách quyết liệt đi kèm thì chính sách rất khó đi vào cuộc sống.
 |
Tốc độ giải ngân chậm
Những năm qua, chăm lo giải quyết nhà ở cho người dân nói chung và NƠXH nói riêng luôn được Đảng và Nhà nước quan tâm, xác định là một nhiệm vụ trọng tâm trong phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Theo đó, đã có nhiều cơ chế, chính sách ưu đãi, tạo điều kiện phát triển NƠXH. Đáng chú ý, năm 2023, Quốc hội thông qua Luật Nhà ở (sửa đổi), với nhiều điểm mới về NƠXH được kỳ vọng sẽ tháo gỡ kịp thời vướng mắc trong quá trình triển khai.
Chính phủ đã phê duyệt Đề án đầu tư ít nhất 1 triệu căn NƠXH cho đối tượng thu nhập thấp, công nhân khu công nghiệp trong giai đoạn 2021 - 2030. Quỹ nhà ở này không chỉ giúp người dân có thu nhập thấp cải thiện chỗ ở mà còn giúp cân bằng các phân khúc bất động sản (BĐS) sát với nhu cầu thực tế.
Song song đó, Chương trình tín dụng 120 nghìn tỷ đồng được triển khai bởi các ngân hàng thương mại, trong đó chủ lực là 4 ngân hàng thương mại Nhà nước (Agribank, BIDV, Vietcombank, VietinBank) cho chủ đầu tư và người mua nhà của các dự án NƠXH, nhà ở công nhân, dự án cải tạo, xây dựng lại chung cư cũ, được kỳ vọng sẽ góp phần vực dậy thị trường BĐS đang ảm đạm.
Tuy nhiên, đến nay, tốc độ giải ngân của gói tín dụng này còn chậm, chưa như kỳ vọng. Liên quan đến việc triển khai gói tín dụng 120 nghìn tỷ đồng, bà Hà Thu Giang - Vụ trưởng Vụ Tín dụng các ngành Kinh tế (Ngân hàng Nhà nước Việt Nam) cho biết, đến nay, có 26 tỉnh, thành phố đã công bố các danh mục NƠXH, nhà ở cho công nhân, và dự án cải tạo chung cư cũ với 58 dự án.
Đến cuối tháng 11/2023, các ngân hàng thương mại đã cam kết giải ngân đối với 12 dự án, tổng số vốn cam kết giải ngân là 5 nghìn tỷ đồng và hiện đã giải ngân xong 428 tỷ đồng. Trong đó, BIDV đã ký hợp đồng tín dụng tài trợ 2 dự án NƠXH, số tiền đã giải ngân 40,6 tỷ đồng; Agribank đã phê duyệt cấp tín dụng đối với 3 dự án, số tiền đã giải ngân 241 tỷ đồng; VietinBank đã phê duyệt cấp tín dụng đối với 1 dự án, số tiền đã giải ngân là 147 tỷ đồng.
Đại diện Ngân hàng Nhà nước cho biết, sẽ có thêm ngân hàng tham gia triển khai gói tín dụng 120 nghìn tỷ đồng là Ngân hàng TMCP Tiên Phong (TPBank), cam kết dành 5 nghìn tỷ đồng cho chương trình này.
Theo các chuyên gia, nguyên nhân giải ngân chậm chính là phần lớn các dự án hiện còn gặp khó khăn và vướng mắc trong quá trình chuẩn bị hồ sơ pháp lý để đủ điều kiện cho các ngân hàng thương mại xem xét giải ngân.
Trước hết là vướng mắc về thủ tục đầu tư rất kéo dài, từ 2 - 5 năm, đặc biệt, bước về giao đất. Thủ tục đầu tư bị ách tắc, không đến giai đoạn thi công thì không đủ điều kiện vay vốn.
Bên cạnh đó, chính sách cho vay chưa hấp dẫn, nhiều chủ đầu tư dự án NƠXH không muốn vay vì lãi suất cho vay hiện khá cao (khoảng 8 - 8,2%), thời gian cho vay tối đa 5 năm. Nếu như DN vay gói hỗ trợ này thì sẽ bỏ lỡ cơ hộ để vay gói hỗ trợ đúng nghĩa về NƠXH của Ngân hàng Chính sách xã hội, với lãi suất cho vay từ 4 - 5%, thời gian cho vay có thể kéo dài đến 25 năm, nên buộc DN phải lựa chọn.
Mặt khác, có dự án NƠXH được phê duyệt rồi nhưng chưa có nhà đầu tư thì ko giải ngân được. Thậm chí, có dự án có nhà đầu tư rồi nhưng họ chưa đến lúc cần vốn nên chưa vay. Trên thực tế, có DN đầu tư chưa đến thời điểm cần vốn vay. Đó là chưa kể, DN có đáp ứng đủ điều kiện vay vốn hay không.
Ngoài ra, việc giải ngân còn hạn chế là do nguồn cung nhà thuộc đối tượng hạn chế. Nhu cầu nhà ở lớn nhưng nhu cầu đi vay để mua nhà lại là vấn đề người dân cân nhắc kỹ. Điều kiện cho vay còn những điểm chưa phù hợp...
Trước đó, Bộ Xây dựng cũng đã gửi Thủ tướng báo cáo triển khai gói tín dụng 120 nghìn tỷ đồng, đồng thời nêu loạt kiến nghị liên quan đến triển khai gói tín dụng này. Theo Bộ Xây dựng, lý do chưa giải ngân nhanh được gói tín dụng dành cho NƠXH, đó là: Các địa phương đang trong quá trình tổng hợp, công bố dự án nằm trong nhóm đối tượng cho vay; các dự án còn lại hầu hết mới đang trong quá trình thực hiện thủ tục đầu tư...
Gỡ nút thắt, đẩy nhanh tốc độ giải ngân
Theo Ngân hàng Nhà nước, tổng số tiền các dự án có nhu cầu vay ưu đãi cho NƠXH, nhà ở công nhân là khoảng 27 nghìn tỷ đồng, vì thế dư địa còn lại rất lớn. Các ngân hàng thương mại sẵn sàng nguồn vốn cho vay, điều quan trọng các dự án cần đáp ứng đầy đủ quy hoạch, thủ tục đầu tư theo đúng quy định của pháp luật.
Trong thời gian tới, Ngân hàng Nhà nước sẽ tiếp tục chỉ đạo tổ chức tín dụng quan tâm triển khai giải ngân gói 120 nghìn tỷ đồng và có mở rộng tham gia đối với các ngân hàng thương mại cổ phần khác để gia tăng quy mô nguồn vốn cho chương trình này.
Đề xuất giải pháp để đẩy nhanh gói tín dụng 120 nghìn tỷ đồng, GS.TS Hoàng Văn Cường - Ủy viên Ủy ban Tài chính ngân sách của Quốc hội cho rằng, cần phải mở rộng đối tượng, đó là mở các nút thắt về pháp lý để có nhiều dự án NƠXH hơn. Đồng thời, phải đưa ra các tiêu chí phù hợp hơn, bởi hiện nay chúng ta đang quy định chính quyền địa phương sẽ xác định xem danh sách dự án nào đủ tiêu chuẩn được vay, trách nhiệm của chính quyền địa phương rất lớn.
Tiếp đó là chính sách hỗ trợ phải hấp dẫn, gói hỗ trợ cần lồng với chính sách hỗ trợ tài khóa nữa để hỗ trợ mức lãi suất cho vay thấp hơn, thời gian cho vay cam kết dài hơn, ít nhất 10 - 15 năm, sẽ hấp dẫn đầu tư, tăng được nguồn cung, mới kỳ vọng được người lao động tiếp cận nhà với mức giá phù hợp...
Nhiều ý kiến cho rằng, để gói vay 120 nghìn tỷ đồng thực sự đi vào đời sống, cần sửa đổi các vướng mắc pháp lý, thủ tục đầu tư. Các địa phương cần tập trung bố trí quỹ đất, sớm công bố danh mục dự án, để những đối tượng thụ hưởng có thể tiếp cận vốn vay.
Để tháo gỡ khó khăn trong quá trình vay vốn, Bộ Xây dựng cho biết, thời gian tới, Bộ sẽ tiếp tục tổ chức thực hiện hiệu quả Nghị quyết số 33/NQ-CP ngày 11/3/2023 của Chính phủ về một số giải pháp tháo gỡ và thúc đẩy thị trường BĐS phát triển an toàn, lành mạnh, bền vững; Chiến lược phát triển nhà ở quốc gia giai đoạn 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2040 và Đề án Đầu tư xây dựng ít nhất 1 triệu căn hộ NƠXH cho đối tượng thu nhập thấp, công nhân khu công nghiệp giai đoạn 2021 - 2030.
Đồng thời, Bộ sẽ tiếp tục phối hợp với Ngân hàng Nhà nước, các Bộ ngành, địa phương tháo gỡ vướng mắc về cơ chế, chính sách, pháp luật, để triển khai hiệu quả gói tín dụng 120 nghìn tỷ đồng. Bộ tiếp tục làm việc với một số địa phương trọng điểm kiểm tra, đôn đốc tạo nguồn cung NƠXH, nhà ở công nhân và các dự án cải tạo chung cư cũ.
Với sự quyết liệt của Chính phủ trong việc tháo gỡ khó khăn cho thị trường BĐS, trong đó có các dự án NƠXH, thời gian tới, tiến độ giải ngân của gói tín dụng này sẽ được thúc đẩy. Cùng với việc tháo gỡ các vấn đề pháp lý, nguồn vốn tín dụng của ngân hàng sẽ góp phần đẩy nhanh việc thực hiện Đề án 1 triệu căn hộ NƠXH cho đối tượng thu nhập thấp, công nhân khu công nghiệp giai đoạn 2021 - 2030.
Linh Đan
Theo
