(Xây dựng) - Nhiều hộ dân sống từ lâu, ổn định trong vùng đệm của khai trường 917 (phường Hà Khánh TP Hạ Long) thuộc Công ty Than Hòn Gai bỗng nhiên gần đây “dậy sóng” về vấn đề nổ mìn khai thác than gây ảnh hưởng đến họ… Hậu quả là Công ty Than Hòn Gai phải tạm dừng nổ mìn khai thác than ngoài mong muốn. Việc này cũng đồng nghĩa với việc đơn vị tổn hại, lãng phí trực tiếp đến sản xuất, kinh doanh và đời sống, và đó cũng chính là tổn thất của Nhà nước.
Lần lượt xem xét sự chấp hành pháp luật của các bên trong vấn đề này ra sao!
Một góc khai trường khai thác than lộ thiên 917 thuộc Công ty Than Hòn Gai.
Công ty Than Hòn Gai là đơn vị được Tập đoàn Công nghiệp Than – Khoáng sản Việt Nam (TKV) giao cho nhiệm vụ khai thác than, trong các khai trường có khai trường than lộ thiên 917. Đây là mỏ than đang khai thác trong giai đoạn cuối vì sắp hết trữ lượng. Tuy nhiên, nổ mìn khai thác mỏ là một công việc kỹ thuật, đặc thù, có các điều kiện đảm bảo an toàn, môi trường, pháp lý khác… cho nên Công ty Than Hòn Gai không thể tự thực hiện nhiệm vụ nổ mìn mà phải ký hợp đồng với Công ty Công nghiệp Hóa chất Mỏ Quảng Ninh (đơn vị thành viên của TKV – viết tắt Công ty HCM) thực hiện các khâu vận chuyển, nhồi thuốc, nổ mìn theo đúng kỹ thuật, đúng quy trình, quy phạm pháp luật.
Có một điều mà nhiều cán bộ thuộc Than Hòn Gai băn khoăn, thắc mắc là: giả thiết việc nổ mìn gây văng đất đá, nứt tường nhà thì tại sao nhiều năm trước khi khai trường 917 còn thực hiện các vụ nổ gần mặt đất (sự ảnh hưởng bởi chấn động, đặc biệt đất đá dễ văng xa hơn) thì không thấy các hộ dân kêu ca? Nay, khi nổ đến tầng đáy, sự ảnh hưởng đến môi trường xung quanh giảm thiểu rất nhiều lại là lúc bà con “dậy sóng”… Cũng phải thấy rằng, gần đây nạn than lậu, than “thổ phỉ” tại Quảng Ninh gần như bị triệt tiêu hoàn toàn vì chính quyền quyết tâm mạnh mẽ, phía Trung Quốc cũng chống tham nhũng mãnh liệt nên than lậu sang họ cũng không còn “đất để sống”, cho nên “cầu” mất thì “cung” ắt cũng mất theo. Như vậy, những mảnh đất vườn rộng rãi mà dưới đó có thể là vỉa than cũng không còn ý nghĩa gì nữa với những cá nhân. Đó là những ý kiến từ phía các cán bộ ngành than.
Còn người dân thì cho rằng sự ảnh hưởng nổ mìn gây nứt tường, thủng ngói của họ là có thật. Họ còn cung cấp những hình ảnh hẳn hoi, họ lưu giữ những hòn đá rơi từ trên trời xuống làm vật chứng nữa… Và tất nhiên họ cũng khẳng định họ cần di dời không phải vì không còn mặn mà với than nữa mà vì sự nguy hiểm do nổ mìn có thể gây ra.
Công nhân Công ty HCM đang thực hiện nhiệm vụ nạp thuốc nổ để chuẩn bị nổ mìn khai thác mỏ.
Phía Công ty HCM có văn bản 527 ngày 31/3/2017 có những nội dung: Công ty thành lập 03 đường dây nóng để sẵn sàng tiếp nhận, giải quyết các thông tin của người dân liên quan đến việc nổ mìn khai thác mỏ; Thông báo bằng văn bản tới các hộ dân liền kề mỏ về khối lượng thuốc nổ, thời gian nổ, số liệu đo giám sát ảnh hưởng nổ mìn; Đồng thời đề nghị Công ty Than Hòn Gai cử người cùng giám sát thực hiện. Đó là những vấn đề chứng tỏ sự cầu thị, minh bạch, khách quan của Công ty HCM đối với trách nhiệm công việc của mình, đối với các hộ dân.
Theo văn bản 584 ngày 04/4/2017 của Công ty HCM báo cáo về kết quả giám sát nổ mìn ảnh hưởng tới một số hộ dân xung quanh mỏ cho thấy, các thông số đều đảm bảo an toàn trên quy mô nổ và phương pháp nổ; quá trình giám sát và kiểm tra kết quả này đều được các chủ hộ cùng giám sát chặt chẽ.
Cũng tại một kết quả giám sát ngày 3/5/2017 tại văn bản 779 cho thấy tại 4 vị trí trong đó có 3 vị trí tại nhà dân và được các bên tham gia kiểm chứng công khai, minh bạch, khách quan cho thấy kết quả đều nằm trong mức an toàn cho phép.
Tuy nhiên, không hiểu vì lý do gì, ngày 7/4/2017 một số người dân kéo nhau lên khai trường 917 áp sát các bãi mìn, cản trở việc thi công nạp mìn gây đình trệ sản xuất. Theo đó, Công ty HCM cũng đề nghị Công ty Than Hòn Gai nên đối thoại dứt điểm với dân để tạo sự đồng thuận, đồng thời các bên thống nhất phương án đền bù hỗ trợ di dời các hộ dân đến nơi ở mới. Sau đó Công ty HCM đã được các bên đồng tình, cùng với sự theo dõi chặt chẽ từ Sở Công Thương Quảng Ninh cho tiếp tục thi công thực hiện nhiệm vụ nổ mìn.
Theo văn bản 876 ngày 15/5/2017 của Công ty HCM, quan trắc tại 4 vị trí nhà dân khi thực hiện nổ mìn tại khai trường 917 cho thấy kết quả đảm bảo đúng tiêu chuân an toàn.
Như vậy, ai cũng thấy rõ việc thực hiện quy trình nổ mìn khai thác mỏ là một nhiệm vụ mang tính đặc thù, đặc biệt nên sự chấp hành đầy đủ các quy phạm pháp luật về vấn đề này là rất chặt chẽ. Tuy nhiên đây cũng là vấn đề hết sức nhạy cảm mà các bên có thể lợi dụng để “hành” nhau, gây bất ổn cho trật tự xã hội, ngăn cản và làm tê liệt tạm thời hoạt động sản xuất của các đơn vị là không nên. Chính vì vậy, các cơ quan quản lý Nhà nước cần cân nhắc, xử lý khách quan, đúng luật, không nên vì sợ trách nhiệm (không lường trước được hiểm họa) mà ra lệnh tạm dừng, lệnh cấm ngay dẫn đến gây thiệt hại không đáng có cho doanh nghiệp.
Công ty Than Hòn Gai cũng nên khẩn trương giải quyết vấn đề di dân ra khỏi vùng ảnh hưởng một cách hợp tình, hợp lý và hợp pháp để người dân sớm ổn định cuộc sống, doanh nghiệp ổn định sản xuất. Trên tinh thần việc gì có thể làm được ngay thì không nên để đến ngày mai. Và những người dân, doanh nghiệp cũng như cơ quan quản lý Nhà nước cần lưu ý rằng Công ty HCM và Công ty Than Hòn Gai là hai doanh nghiệp Nhà nước, do vậy tất cả những hành vi trực tiếp hoặc gián tiếp trái pháp luật mà gây hậu quả thiệt hại nghiêm trọng đều có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự.
Văn Nguyễn
Theo
