Hà Nam: Cuộc sống “bấp bênh” của gia đình liệt sỹ bị thu hồi đất với giá 0 đồng

(Xây dựng) – Không đồng tình với việc thu hồi đất, nhưng không tính tiền bồi thường, hỗ trợ bằng 0 đồng, gia đình bà Đỗ Thị Thoa, trú tại khu lò ngói Vân Sơn, thôn Đoài, xã Khả Phong, huyện Kim Bảng, tỉnh Hà Nam đã làm đơn kêu cứu gửi các ngành chức năng.

Hơn 20 năm cải tạo bồi lấp từ vùng trũng ngoài đê, gia đình bà Thoa tôn tạo thành khu đất cao ngang quốc lộ, giao thông thuận tiện, nhưng chính quyền định giá 0 đồng để cưỡng chế.

Theo gia đình bà Đỗ Thị Thoa, ngày 22/03/1995 gia đình ký Hợp đồng quản lý, sử dụng đất Khu lò ngói Vân Sơn với UBND xã Khả Phong, huyện Kim Bảng, tỉnh Hà Nam trong thời hạn 25 năm (đến hết ngày 30/3/2020). Thời điểm ký Hợp đồng, gia đình đã nộp hơn 47 triệu đồng cho phần diện tích được giao và tiền mua tài sản thanh lý nhà xưởng cũ của lò ngói Vân Sơn. Tất cả đều có phiếu thu kèm theo để sở hữu tài sản trên đất, quản lý, sử dụng đất với tổng diện tích là 6.841m2 đất.

Ròng rã hơn 20 năm qua, gia đình bà Thoa đã bỏ rất nhiều của cải và công sức để cải tạo khu nhà xưởng cũ, vượt lập tôn nền, xây dựng nhà 2 tầng để ở và làm kinh tế trang trại. Đặc biệt, gia đình đã đầu tư san lấp, cải tạo mặt bằng diện tích thuê để trồng cây ăn quả, hoa màu, tăng gia sản xuất vì là khu lò ngói cũ, nên đất rất nhiều các hố sâu hiện hữu do việc khai thác đất làm ngói để lại. Việc xây dựng nhà cửa, dựng trang trại, chuyển quyền sử dụng một phần đất từ bà Thoa cho con gái đều được chính quyền xã Khả Phong xác nhận theo đúng quy trình.

Từ năm 1995 cho đến nay, gia đình bà Thoa bao gồm 4 thế hệ, trong đó có cả mẹ liệt sỹ đang ốm yếu liệt giường đã cư trú ổn định, lâu dài, không lấn chiếm, không sử dụng đất sai mục đích, không có tranh chấp đất đai với các hộ xung quanh; mốc giới ghi trong hợp đồng không thay đổi.

Đến năm 2022, khi UBND huyện Kim Bảng ra thông báo về việc thu hồi đất để thực hiện công tác giải phóng mặt bằng phục vụ dự án: Đầu tư xây dựng tuyến đường bộ song hành Quốc lộ 21, địa phận huyện Kim Bảng tại xã Khả Phong, mảnh đất của gia đình bà Thoa nằm gọn trong quy hoạch thu hồi đất.

Đến ngày 06/01/2023, UBND huyện Kim bảng có Tờ trình số 07 đề nghị cơ chế đặc thù để thực hiện công tác bồi thường giải phóng mặt bằng dự án đường bộ song hành Quốc lộ 21 gửi UBND tỉnh Hà Nam, Sở Tài nguyên và Môi trường,… Sau khi nhận được tờ trình, ngày 09/01/2023, UBND tỉnh Hà Nam đã tiến hành tổ chức hội nghị lấy ý kiến các Sở, ban, ngành…Sở Tài nguyên và Môi trường cũng đã làm Báo cáo số 10 đề xuất: Do hợp đồng đã hết hạn năm 2020, trong đó nội dung hợp đồng cho phép bà Đỗ Thị Thoa được xây dựng nhà ở. Đề nghị Chủ tịch UBND tỉnh Quyết định biện pháp hỗ trợ khác cụ thể như: Đối với tài sản, vật kiến trúc trên đất hình thành trước ngày 01/07/2004 đề xuất mức hỗ trợ 40% mức bồi thường.

Nhưng đến ngày 11/12/2023, UBND huyện Kim Bảng có Thông báo số 341 về việc bồi thường, hỗ trợ 02 hộ bà Đỗ Thị Thoa và bà Phạm Thị Huyền My có tài sản, vật kiến trúc thuộc phạm vi giải phóng mặt bằng bị ảnh hưởng bởi dự án bằng 0 đồng.

Sau đó là liên tiếp những Quyết định cưỡng chế số 03, 1617, 5561, 5562 và hàng loạt thông báo cưỡng chế được UBND huyện Kim Bảng ban hành với lý do UBND xã Khả Phong đã ban hành các văn bản về việc thanh lý hợp đồng sau khi hợp đồng ký kết với hộ bà Thoa đã hết hạn, định giá tài sản, vật nuôi, kiến trúc… trên đất là 0 đồng. Tuy nhiên, thực tế khi Hợp đồng thuê đất hết hạn, gia đình bà Thoa không tham dự bất kỳ cuộc họp nào với nội dung thanh lý hợp đồng và cũng chưa ký thanh lý hợp đồng, gia đình vẫn tiếp tục sinh sống làm kinh tế chăn nuôi trên mảnh đất ấy. Hiện Biên bản đang lưu giữ tại xã và trong các hồ sơ của chính quyền chỉ có dấu mộc và chữ ký của UBND xã, hộ gia đình bà Thoa chưa đồng ý và ký tên.

Biên bản thanh lý hợp đồng không có chữ ký và sự đồng thuận của người dân được dùng làm cơ sở để tính giá đền bù 0 đồng gây bức xúc trong dư luận.

Trước cảnh cận ngày cưỡng chế, gia đình 4 thế hệ có mẹ liệt sỹ đau yếu liệt giường phải ra đi tay trắng không một kế sinh nhai, tại buổi đối thoại với UBND xã Khả Phong ngày 2/12, bà Thoa cho biết: “Gia đình tôi là gia đình cách mạng, luôn chấp hành chủ trương đường lối của Đảng, giao đất giao nhà thực hiện dự án. Nhưng hơn 20 năm, cả gia đình đổ bao công sức khai hoang lập hóa, từ một vùng trũng ngoài đê chưa mưa đã ngập, chưa nắng đã hạn, nay thành một vùng cao ngang đường quốc lộ, cây cối sinh trưởng mà UBND xã Khả Phong và Hội đồng bồi thường giải phóng mặt bằng xác định là 0 đồng. Vậy gia đình chúng tôi sẽ đi đâu về đâu để tiếp tục sinh sống”.

Trước những câu hỏi của bà Thoa, tại buổi đối thoại, ông Lê Thành Giao, Chủ tịch UBND xã Khả Phong vẫn một mực khẳng định, đã có Biên bản thanh lý giữa các bên về Hợp đồng thuê đất năm 1995, tuy nhiên ông Giao không cung cấp biên bản cho người dân đối chiếu.

Hợp đồng thuê đất của UBND xã từ năm 1995 có điều khoản: Khi hết hạn hợp đồng, UBND xã cùng chủ hợp đồng bàn bạc thống nhất thanh lý hợp đồng theo cơ chế tại thời điểm lúc bấy giờ.

Trước sự việc này, Luật sư Nguyễn Bảo Khánh, Công ty Luật TNHH SIC Việt Nam, Đoàn Luật sư Thành phố Hà Nội nêu ý kiến: Việc UBND xã tự ý thanh lý hợp đồng mà không có được sự thỏa thuận giữa hai bên được xem là hành vi đơn phương chấm dứt thực hiện Hợp đồng. Căn cứ quy định tại khoản 2 Điều 428 Bộ luật Dân sự 2015: “Bên đơn phương chấm dứt thực hiện hợp đồng phải thông báo ngay cho bên kia biết về việc chấm dứt Hợp đồng. Nếu không thông báo mà gây thiệt hại thì phải bồi thường”.

Khi sự việc liên quan đến việc thanh lý hợp đồng giữa bên thuê đất và UBND xã chưa được giải quyết một cách triệt để mà UBND các cấp lại căn cứ vào việc không được gia hạn để lấy làm cơ sở không tính giá bồi thường cho là xâm phạm đến quyền và lợi ích chính đáng của người dân.