(Xây dựng) – Qua 12 năm xây dựng nông thôn mới (NTM), tính đến nay, tỉnh Cà Mau có 58 xã đạt chuẩn NTM, 3 xã NTM nâng cao. Theo như mục tiêu, đến năm 2025, tỉnh có 80% số xã trở lên đạt chuẩn NTM (tương đương 66/82 xã), trong đó, 30% số xã trở lên đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao (tương đương 20/66 xã). Để đạt được kết quả trên, Ban chỉ đạo Chương trình lãnh đạo địa phương đã gặp không ít khó khăn vì nhiều chỉ tiêu không phù hợp với địa hình của tỉnh. Nhân dịp đầu Xuân Giáp Thìn 2024, Phóng viên Báo điện tử Xây dựng có cuộc trao đổi với ông Phan Hoàng Vũ, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Ủy viên Thường trực Ban Chỉ đạo Chương trình xây dựng NTM tỉnh Cà Mau.
 |
| Ông Phan Hoàng Vũ, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Ủy viên Thường trực Ban Chỉ đạo Chương trình xây dựng NTM tỉnh Cà Mau. |
PV: Thưa ông, nhắc lại lúc bắt tay vào thực hiện Chương trình NTM, không ít cán bộ lắc đầu vì một số xã chỉ tiêu… trắng, có đúng vậy không ?
Ông Phan Hoàng Vũ: Đúng vậy. Cà Mau là tỉnh có vị trí đặc thù với hệ thống sông ngòi chằng chịt (hơn 8.000km). Năm 2010, khi bắt tay vào việc triển khai thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới, tỉnh đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức. Kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội nông thôn nhiều nơi còn hạn chế, nhất là về giao thông, thủy lợi, điện, trường học…; thu nhập bình quân trên đầu người thấp, tỷ lệ hộ nghèo ở nông thôn còn cao; an ninh trật tự nông thôn nhiều nơi diễn biến phức tạp; trình độ, năng lực của đội ngũ cán bộ còn yếu; môi trường nông thôn nhiều nơi bị ô nhiễm; trật tự xây dựng nông thôn còn nhiều bất cập…
Cơ cấu kinh tế, cơ cấu lao động nông thôn chuyển dịch còn chậm; chất lượng nhiều sản phẩm nông nghiệp chưa cao, năng lực cạnh tranh thấp… Phần lớn các xã còn lúng túng trong xây dựng quy hoạch, định hướng phát triển kinh tế, chuyển đổi cơ cấu cây trồng vật nuôi. Đặc biệt, Cà Mau được giới chuyên gia đánh giá là một trong những tỉnh chịu ảnh hưởng nặng nề nhất của quá trình biến đổi khí hậu và nước biển dâng, gây tác động đến môi trường làm ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống sinh hoạt hàng ngày của người dân nông thôn. Khi bắt đầu thực hiện Chương trình vào năm 2010, qua rà soát, bình quân toàn tỉnh chỉ đạt 3,5 tiêu chí/xã (so với cả nước là 4,7 tiêu chí/xã), trong đó có nhiều xã trắng tiêu chí.
 |
| Tuyến đường giao thông nối liền trung tâm các xã. |
PV: Trước khó khăn trên, tỉnh có kế hoạch gì thực hiện Chương trình xây dựng NTM có kết quả như hiện nay?
Ông Phan Hoàng Vũ: Để đạt được kết quả như hiện nay, với vai trò được UBND tỉnh giao là cơ quan chủ trì quản lý, tham mưu thực hiện Chương trình, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn xác định một số nhiệm vụ trọng tâm. Tiếp tục quán triệt những nội dung, nhiệm vụ, giải pháp được Tỉnh ủy đề ra. Củng cố tổ chức bộ máy, hệ thống quản lý, tham mưu thực hiện Chương trình các cấp theo hướng chuyên nghiệp hóa, chuyên môn hóa, nhất là cấp huyện và cơ sở; thường xuyên kiện toàn Ban chỉ đạo các cấp; nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác phối hợp của các cấp, các ngành trong xây dựng nông thôn mới.
Kế tiếp phải xây dựng kế hoạch, xác định lộ trình đầu tư hạ tầng kinh tế, xã hội ở nông thôn theo quy hoạch, phù hợp với khả năng huy động nguồn lực đầu tư công; tích cực huy động nguồn lực xã hội để tham gia đầu tư hạ tầng phát triển kinh tế, xã hội. Huy động, lồng ghép các nguồn lực thực hiện có hiệu quả các chương trình mục tiêu quốc gia. Tăng cường thực hiện các giải pháp bảo vệ môi trường và xây dựng cảnh quan nông thôn sáng - xanh - sạch - đẹp - an toàn, vận động người dân tham gia chung tay bảo vệ môi trường; chú trọng thực hiện các giải pháp ứng phó với biến đổi khí hậu nhằm thực hiện các mục tiêu phát triển bền vững trong Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới.
Qua các cuộc họp Ban chỉ đạo cùng gặp gỡ người dân, chúng tôi đổi mới phương pháp đánh giá, xét công nhận nông thôn mới cấp xã, cấp huyện; cấp xã tự đánh giá hàng năm, cấp huyện định kỳ đánh giá đối với cấp xã, cấp tỉnh định kỳ đánh giá đối với cấp huyện khi xét công nhận hoặc khi có dấu hiệu rớt chuẩn, đến mức phải thu hồi danh hiệu. Tiếp tục thực hiện nghiêm chủ trương không chạy theo thành tích trong thực hiện, cũng như trong xét công nhận các danh hiệu nông thôn mới; kiên quyết thu hồi danh hiệu đối với địa phương đã hết thời hạn khắc phục nhưng vẫn không đạt chuẩn. Nâng cao hiệu quả công tác kiểm tra, giám sát, đánh giá việc thực hiện Chương trình ở các cấp, các ngành; chú trọng quản lý chặt chẽ việc sử dụng hiệu quả các nguồn lực; tiếp tục phát huy vai trò giám sát và phản biện xã hội của Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức chính trị - xã hội và giám sát của cộng đồng dân cư theo phương châm “dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân giám sát, dân thụ hưởng”.
 |
| Người dân trồng hoa màu tăng thu nhập. |
PV: Thưa ông, theo chúng tôi được biết, trong quá trình thực hiện Chương trình xây dựng NTM, Cà Mau gặp một số khó khăn bởi một số tiêu chí mà địa thế tỉnh không bao giờ đạt như tiêu chí giao thông nông thôn, nước sạch…, tỉnh đã có kiến nghị gì để đạt được mục tiêu, kế hoạch?
Ông Phan Hoàng Vũ: Trong giai đoạn 2021 - 2025, Bộ tiêu chí quốc gia về xã nông thôn mới, nông thôn mới nâng cao được Thủ tướng Chính phủ ban hành tại Quyết định số 318 ngày 08/3/2022. Trong đó, các tiêu chí về: Nước sạch, đường giao thông, bảo hiểm y tế với chỉ tiêu đạt chuẩn cao hơn nhiều so với giai đoạn trước đây; tuy nhiên, các tiêu chí này được Trung ương quy định cụ thể chỉ tiêu đạt (không phân quyền cho cấp tỉnh quy định). Do đó, khi triển khai áp dụng tại tỉnh gặp rất nhiều khó khăn do chỉ tiêu đạt chuẩn cao hơn, trong khi nguồn lực hỗ trợ không tăng.
Ví dụ như về giao thông đối với xã nông thôn mới: Trước đây quy định đường trục ấp, liên ấp chỉ đạt từ 20% trở lên; nay bắt buộc phải từ 90% trở lên là sự thay đổi tăng rất lớn, cần thêm nhiều nguồn lực để thực hiện. Hay như về nước sạch đối với xã nông thôn mới nâng cao: Quy định bắt buộc từ công trình cấp nước tập trung từ 55%. Với tỷ lệ này, tỉnh rất khó khăn trong thực hiện (hiện nay, bình quân toàn tỉnh chỉ đạt 12,05%)…
Đứng trước khó khăn trên, đối với nhóm tiêu chí về hạ tầng, về phía tỉnh, Sở tham mưu UBND tỉnh chỉ đạo các địa phương tập trung rà soát lại quy hoạch để đảm bảo phù hợp với thực tế và giảm những quy hoạch chưa thật sự cần thiết giai đoạn này. Bên cạnh đó, đối với các tiêu chí chưa phù hợp, Sở đã tham mưu UBND tỉnh kiến nghị Trung ương xem xét, sửa đổi (hiện tại, Thủ tướng Chính phủ đang xem xét để điều chỉnh).
 |
| Công trình giao thông là một chỉ tiêu khó đạt do địa hình Cà Mau sông ngòi chằng chịt. |
PV: Theo ông, hiệu quả lớn nhất mà chương trình đạt được là gì?
Ông Phan Hoàng Vũ: Như tôi đã trình bày, với nhiều khó khăn như đã nêu trên, tuy nhiên với sự chỉ đạo quyết liệt của Tỉnh ủy, UBND tỉnh, Ban Chỉ đạo tỉnh và sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị và sự đồng thuận của người dân. Qua hơn 12 năm triển khai thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng NTm, tỉnh đã được một số kết quả nhất định: Diện mạo nông thôn ngày càng khởi sắc, kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội được quan tâm đầu tư xây dựng, nâng cấp; qua đó tác động tích cực, làm chuyển đổi cơ cấu sản xuất nông nghiệp, tổ chức lại sản xuất, nâng cao chất lượng đời sống, sinh hoạt cho người dân nông thôn.
Nhiều mô hình hay, cách làm hiệu quả trong hoạt động sản xuất được áp dụng, nhân rộng. Công tác bảo vệ môi trường, cải tạo cảnh quan nông thôn được quan tâm thực hiện tạo nên diện mạo tươi mới ở nhiều vùng quê đáng sống. Chất lượng đời sống vật chất tinh thần của người dân nông thôn được nâng cao; hệ thống chính trị - xã hội thường xuyên được củng cố, kiện toàn; an ninh chính trị và trật tự an toàn xã hội được tăng cường và giữ vững…
PV: Xin chân thành cảm ơn ông!
Đào Văn (Thực hiện)
Theo
