Lạc Sơn (Hòa Bình): Kiểm tra, xác minh về Khu tái định cư nghìn tỷ thuộc Dự án Hồ chứa nước Cánh Tạng

(Xây dựng) – Thực hiện Văn bản chỉ đạo của văn phòng UBND tỉnh Hòa Bình, UBND huyện Lạc Sơn đã tổ chức kiểm tra, xác minh và báo cáo cụ thể về Khu tái định cư nghìn tỷ thuộc Dự án hồ chứa nước Cánh Tạng.

UBND huyện Lạc Sơn cho biết chưa thực hiện bồi thường đất ở nơi đi của các hộ dân khi chưa hoàn thiện đầu tư xây dựng các điểm tái định cư.

Theo phản ánh, Khu tái định cư nghìn tỷ thuộc Dự án hồ chứa nước Cánh Tạng đang phải đối mặt với hàng loạt bất cập như: các công trình hạ tầng chưa được đầu tư xây dựng, đường giao thông chưa có nhưng chính quyền đã cho dân vào làm nhà để ở. Khi dân làm nhà thì đất bị sụt, nhà chưa xây xong đã lún nứt khiến người dân phải đối mặt với nhiều khó khăn, thậm chí có nguy cơ mất trắng toàn bộ tài sản. Ngày 16/12/2021, Văn phòng UBND tỉnh Hòa Bình đã có Văn bản chỉ đạo UBND huyện Lạc Sơn phối hợp với các Sở, ngành kiểm tra và báo cáo những nội dung thông tin được phản ánh như trên.

Ngày 20/12/2021, UBND huyện Lạc Sơn đã có Văn bản số 444/BC/UBND báo cáo kết quả kiểm tra, xác minh nội dung thông tin báo chí phản ánh liên quan đến Hợp phần Bồi thường hỗ trợ, tái định cư Dự án hồ chứa nước Cánh Tạng. Cụ thể như sau:

Về mặt pháp lý, Dự án được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt chủ trương đầu tư tại Quyết định số 491/QĐ-TTG ngày 15/4/2017 và phê duyệt Khung chính sách bồi thường, hỗ trợ tái định cư tại Văn bản số 117/TTg-NN ngày 26/1/2018. Sau khi được Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn phê duyệt, ngày 07/11/2020, UBND tỉnh Hòa Bình ban hành Quyết định số 2487/QĐ-UBND về việc phê duyệt Dự án Đầu tư xây dựng Hợp phần Bồi thường hỗ trợ, tái định cư Dự án hồ chứa nước Cánh Tạng. Ngày 26/6/2020, Dự án được UBND tỉnh Hòa Bình phê duyệt điều chỉnh theo Quyết định số 1447/QĐ-UBND.

Mục tiêu xây dựng Hồ chứa nước Cánh Tạng nhằm chứa nước, điều tiết nguồn nước để cấp nước tưới cho 6.460ha đất canh tác của 17 xã thuộc 2 huyện Lạc Sơn và Yên Thủy; tạo nguồn, cấp nước bổ sung cho các công trình ở hạ lưu trong mùa cạn; cấp nước sinh hoạt cho khoảng 10.000 dân thị trấn Vụ Bản - huyện Lạc Thủy và tạo cơ sở cho phát triển kinh tế vùng.

Tổng diện tích đất giải phóng mặt bằng khoảng 1.238ha, trong đó có 728ha đất cho công trình và 510ha đất tái định cư. Có 625 hộ gia đình sử dụng đất trong khu vực thu hồi phải di dời, trong đó có 630 hộ tái định cư tập trung, 22 hộ tái định cư tự nguyện. Khu tái định cư được bố trí 8 điểm tái định cư tập trung. Tổng mức đầu tư thực hiện Hợp phần bồi thường, hỗ trợ, tái định cư là trên 1.055 tỷ đồng. Tính đến ngày 10/12/2021, huyện Lạc Sơn đã giải phóng mặt bằng và bàn giao cho dự án 783ha đất, đạt 85%; tổng giá trị giải ngân hợp phần là 1.050 tỷ đồng.

Về công tác đầu tư xây dựng hạ tầng điểm tái định cư, mới có điểm tái định cư Đồng Xe tại xóm Đá Mới, xã Yên Phú thuộc Tiểu dự án số 1 đã thi công hoàn thành và đưa vào sử dụng. Còn Tiểu dự án số 2 gồm xây dựng 7 điểm tái định cư còn lại, giai đoạn II điểm tái định cư Đồng Xe, 2 tuyến đường tránh ngập và hạng mục phát dọn vệ sinh lòng hồ mới hoàn thành hạng mục san nền.

Về công tác bàn giao lô đất, trên cơ sở quy hoạch chi tiết và mặt bằng các điểm tái định cư, UBND huyện đã chỉ đạo các cơ quan liên quan và UBND các xã Yên Phú, Bình Hẻm, Văn Nghĩa tổ chức họp dân bốc thăm công khai tại trụ sở các xóm, đã bàn giao vị trí lô đất cho 488 hộ để xây dựng nhà ở và các công trình phụ trợ. Riêng xóm Nhụn xã Yên Phú có 90/105 hộ bốc thăm đã nhận đất, còn 15 hộ chưa nhận vì các lô này là đất đắp hoàn toàn, vị trí nằm sát chân núi đá, phía dưới không có hệ thống thoát nước, vào mùa mưa các mạch nước lớn chảy ra có nguy cơ gây sụt lún.

Hiện nay, công tác bồi thường giải phóng mặt bằng dự án mới chỉ thu hồi, bồi thường đất nông nghiệp; bồi thường tài sản, gồm: nhà ở, cây cối hoa mầu trên đất. UBND huyện Lạc Sơn chưa thực hiện bồi thường đất ở nơi đi của các hộ dân khi chưa hoàn thiện đầu tư xây dựng các điểm tái định cư, vì vậy bà con vẫn có nơi ở ổn định và sản xuất tại nơi ở cũ.

Ngay sau khi công tác thi công san nền tại các điểm tái định cư cơ bản hoàn thành, UBND huyện đã chỉ đạo các cơ quan liên quan và UBND các xã, xóm đã tổ chức bốc thăm công khai để các hộ dân nắm được vị trí các lô đất và từng bước xây dựng nhà ở và các công trình phụ. Sau khi các khu tái định cư được xây dựng hoàn thiện đồng bộ hạ tầng, song song với việc đó thì các hộ dân cũng hoàn thiện nhà ở để di chuyển lên. Vì xây dựng nhà ở phải xây dựng từ 4 đến 5 tháng, khi các hộ dân đã xây dựng hoàn thiện nhà ở, hoàn thiện các hạ tầng khu tái định cư thì UBND huyện mới thông báo cho các hộ dân di chuyển từ nơi ở cũ lên nơi ở mới, đồng thời quyết định thu hồi đất và bồi thường đất nơi ở cũ.

Việc bốc thăm các lô đất UBND huyện giao cho UBND các xã, xóm tổ chức họp các hộ dân thuộc diện được tái định cư công khai tại các nhà văn hóa xóm (nơi niêm yết công khai bình đồ vị trí các lô đất), việc bốc thăm được lập biên bản và có chứng kiến của UBND xã, của các hộ.

Về xử lý các điểm sụt lún, từ ngày 10/10/2021 đến 16/10/2021, do ảnh hưởng của bão số 7, số 8 trên địa bàn huyện xảy ra mưa lớn trong nhiều ngày. Tại điểm tái định cư xóm Nhạn xã Yên Phú, mặt bằng san nền đã thi công xong nhưng dưới chân núi có các khe đá nứt nẻ, nước từ trong khe núi thoát ra tại vị trí tiếp giáp nền đắp và núi đá gây ra sụt lún 02 vị trí. Ngay sau khi phát hiện hiện tượng sụt lún đất làm nứt 02 nhà dân, UBND huyện cùng các đơn vị đã kiểm tra xem xét, đánh giá nguyên nhân sơ bộ, báo cáo UBND tỉnh Hòa Bình về sự cố và xin ý kiến chỉ đạo, việc kiểm tra, rà soát được tiến hành khẩn trương, kịp thời.

Ngày 12/11/2021, UBND tỉnh có Văn bản số 2200/UBNDKTTH về việc xử lý kỹ thuật điểm tái định cư xóm Nhụn, xã Yên Phú thuộc Hợp phần bồi thường, hỗ trợ, tái định cư Dự án Hồ chứa nước Cánh Tạng. Trong đó chỉ đạo các Sở, ngành liên quan phối hợp với UBND huyện Lạc Sơn bàn biện pháp khắc phục sự cố, UBND tỉnh đề nghị UBND huyện Lạc Sơn tuyên truyền, vận động 15 hộ dân thuộc diện bị ảnh hưởng tại khu vực xuất hiện sụt lún thuộc điểm tái định cư xóm Nhụn chuyển đến các lô dự phòng của hai điểm tái định cư xóm Đá Mới và xóm Rộc. Đối với diện tích đất trong phạm vi bị ảnh hưởng sẽ bố trí thành đất trồng cây xanh, khuôn viên công cộng và cho phép khảo sát, lập thiết kế điều chỉnh bổ sung hệ thống thoát nước điểm tái định cư xóm Nhụn nhằm đảm bảo an toàn tuyệt đối cho người và tài sản khu tái định cư xóm Nhụn.

Đối với 02 hộ dân đang xây dựng nhà ở bị sụt lún, UBND huyện đã yêu cầu gia đình tạm dừng thi công, chỉ đạo hỗ trợ gia đình khắc phục. Trước mắt dùng nguồn vốn xã hội hóa hỗ trợ 02 hộ gia đình bị ảnh hưởng. Hiện nay các hộ đã đồng tình, ủng hộ phương án khắc phục.

Được biết, thực hiện theo chủ trương của UBND tỉnh, Sở Xây dựng Hòa Bình đã phối hợp với UBND huyện cùng các đơn vị liên quan kiểm tra và thống nhất đưa ra phương án xử lý phù hợp. Đơn vị tư vấn thiết kế đang tiến hành thiết kế thoát nước mặt và kè gia cố mái taluy các lô đất có mái taluy cao để đảm bảo ổn định.

Ngay sau khi có thông tin khu tái định cư có hiện tượng bị sụt lún, Huyện đã kịp thời tiến hành kiểm tra và đã có văn bản báo cáo tỉnh và các cơ quan chức năng xin ý kiến xử lý, khắc phục. Như đã nêu ở trên, người dân hiện nay vẫn đang sinh sống ổn định tại nơi ở cũ, Huyện chưa thực hiện thu hồi đất ở của các hộ dân. Việc các hộ dân làm lán trại tại khu tái định cư là để bảo vệ trông coi vật liệu, chứ không phải là ở cố định, nên không có chuyện chính quyền Lạc Sơn “đem con bỏ chợ” như phản ánh.

Trước thực trạng nêu trên, được sự cho phép của UBND tỉnh, huyện Lạc Sơn đã cho đơn vị tư vấn thiết kế đang thiết kế hệ thống thoát nước để đảm bảo ổn định cho khu vực. Đồng thời tổ chức vận động 15 hộ dân thuộc diện bị ảnh hưởng tại khu vực xuất hiện sụt lún thuộc điểm tái định cư xóm Nhũn đến điểm tái định cư Đồng Xe, xóm Đá Mới. Trên thực tế, tổng số lô có thể quy hoạch điều chỉnh bổ sung tại điểm tái định cư Đồng Xe là 21 lô, đảm bảo đủ số lô đất để giao cho 15 hộ dân tại khu tái định cư xóm Nhụn ra làm nhà ở. UBND huyện tiếp tục chỉ đạo đơn vị thi công xây dựng sớm hoàn thiện xây dựng các hạng mục hạ tầng còn lại để kịp thời chuyển người dân lên ở tại điểm tái định cư mới.

Về chất lượng thi công, UBND huyện Lạc Sơn đã có Văn bản số 1968/UBND-ĐHDA ngày 14/12/2021 báo cáo UBND tỉnh cho chủ trương thực hiện kiểm định chất lượng thi công. Đề nghị UBND tỉnh cho phép kiểm định chất lượng thi công, xây dựng và đánh giá nguyên nhân sụt lún điểm tái định cư. Trong thời gian chờ đơn vị tư vấn kiểm định, đánh giá nguyên nhân gây ra sụt lún, UBND huyện Lạc Sơn cùng với các cấp chính quyền địa phương vận động 15 hộ dân ra điểm tái định cư Đồng Xe (thuộc xóm Đá Mới) xã Yên Phú để sớm xây dựng nhà cửa trước khi di dân khỏi lòng hồ. Đối với công tác san nền, nếu quá trình kiểm định phát hiện chất lượng đất đắp không đảm bảo sẽ yêu cầu thi công lại toàn bộ. Quan điểm của huyện là nếu có sai phạm thì kiên quyết xử lý theo quy định.