Không sử dụng quỹ đất sau khi di dời để xây dựng chung cư cao tầng sai quy hoạch

(Xây dựng) - Tại phiên trả lời chất vấn Kỳ họp thứ 4 Quốc hội khóa XV, chiều 3/11, Bộ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị một lần nữa nhắc lại nguyên tắc không sử dụng quỹ đất sau khi di dời các trụ sở bộ, ngành, cơ sở công nghiệp, trường đại học ra khỏi nội đô Hà Nội để xây dựng nhà ở cao tầng sai quy hoạch.

Bộ trưởng Nguyễn Thanh Nghị trả lời chất vấn.

Trả lời đại biểu Trần Văn Tiến (Đoàn ĐBQH tỉnh Vĩnh Phúc) về tiến độ di dời các trụ sở bộ, ngành, cơ sở công nghiệp, trường đại học ra khỏi nội đô Hà Nội, Bộ trưởng Nguyễn Thanh Nghị cho biết: Như Báo cáo số 130/BC-BXD, ngày 28/10/2022 về một số nội dung về các nhóm vấn đề chất vấn và trả lời chất vấn thuộc lĩnh vực xây dựng tại Kỳ họp thứ 4, Quốc hội khóa XV của Bộ Xây dựng, việc triển khai thực hiện Quyết định số 130/QĐ-TTg về biện pháp, lộ trình di dời và việc sử dụng quỹ đất sau khi di dời cơ sở sản xuất công nghiệp, bệnh viện, cơ sở giáo dục đại học, cơ sở giáo dục nghề nghiệp và các cơ quan đơn vị trong nội thành Hà Nội còn chậm.

Nguyên nhân, thứ nhất, các bộ, ngành, UBND Thành phố Hà Nội chưa thực sự quyết liệt trong thực hiện nhiệm vụ được Thủ tướng Chính phủ giao tại Quyết định số 130/QĐ-TTg, như chậm xây dựng đề án di dời bao gồm danh mục, tiêu chí, lộ trình, biện pháp di dời…

Thứ hai là nhu cầu nguồn vốn ngân sách bố trí cho việc di dời trụ sở và đầu tư xây dựng hạ tầng kỹ thuật, khu vực quy hoạch trụ sở mới rất lớn trong khi ngân sách còn hạn chế.

Thứ ba, chưa có phương án huy động nguồn lực ngoài ngân sách cho công tác đầu tư xây dựng các trụ sở mới.

Về trách nhiệm, Bộ trưởng Nguyễn Thanh Nghị cho biết, theo Quyết định số 130/QĐ-TTg, Bộ Xây dựng chịu trách nhiệm chung về việc thực hiện giám sát, đôn đốc công tác di dời cơ sở sản xuất công nghiệp, bệnh viện, cơ sở giáo dục đại học, cơ sở giáo dục nghề nghiệp và các cơ quan đơn vị trong nội thành Hà Nội song trong thời gian vừa qua Bộ thực hiện nhiệm vụ này chưa thực sự hiệu quả.

Bên cạnh đó, các cơ quan (bộ, ngành Trung ương, UBND Thành phố Hà Nội) được giao nhiệm vụ tại Quyết định số 130/QĐ-TTg cũng chưa thực hiện nhiệm vụ quyết liệt, thực hiện chưa đúng như nhiệm vụ được giao.

Đề cập giải pháp trong thời gian tới, Bộ trưởng cho rằng các bộ, ngành Trung ương và Thành phố Hà Nội cần thúc đẩy tiến độ lập quy hoạch ngành quốc gia, quy hoạch có tính chất kỹ thuật chuyên ngành, xác định các danh mục cơ sở cần di dời, lộ trình di dời, biện pháp thực hiện. Đồng thời cũng xây dựng cơ chế chính sách hỗ trợ di dời để đảm bảo theo đúng nhiệm vụ Thủ tướng Chính phủ giao tại Quyết định số 130/QĐ-TTg.

Các Bộ như: Y tế, Giáo dục và Đào tạo, Lao động - Thương binh và Xã hội khẩn trương hoàn thiện quy hoạch mạng lưới cơ sở y tế, cơ sở giáo dục đại học, giáo dục nghề nghiệp trên địa bàn Thủ đô để trình Thủ tướng phê duyệt; lập danh mục xây dựng biện pháp, lộ trình di dời cũng như sử dụng quỹ đất sau di dời.

Bộ Tài chính tăng cường phối hợp với bộ, ngành, Thành phố Hà Nội và các tỉnh trong vùng Thủ đô xây dựng cơ chế, chính sách di dời, đảm bảo phù hợp với mục tiêu theo Quyết định số 130/QĐ-TTg, đảm bảo đáp ứng đúng Nghị định số 167/2017/NĐ-CP (ngày 31/12/2017 quy định việc sắp xếp lại và xử lý tài sản công); Nghị định số 67/2021/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 167/2017/NĐ-CP,

Thành phố Hà Nội khẩn trương triển khai thực hiện công tác rà soát, lập đề án điều chỉnh quy hoạch chung Thủ đô Hà Nội được Thủ tướng chấp thuận và lập quy hoạch phân khu đô thị cũng như xác định quỹ đất phù hợp, hiệu quả, đáp ứng nhu cầu về kiến trúc, cảnh quan đô thị cũng như hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội, bảo vệ và phát huy giá trị các công trình kiến trúc.

Giải pháp cuối cùng, quan tâm dành nguồn lực thực hiện công tác di dời các trụ sở bộ, ngành cũng như các cơ sở sản xuất.

Trước tình trạng quỹ đất sau khi di dời các cơ quan, doanh nghiệp ra khỏi khu vực nội thành rất nhiều trường hợp lại được sử dụng để đầu tư xây dựng các dự án nhà ở, trung tâm thương mại, văn phòng, chưa tuân theo quy định, định hướng chung và như vậy không đạt được mục đích giảm gia tăng áp lực về dân số và quá tải về hạ tầng tại khu vực nội thành, đại biểu Nguyễn Mạnh Cường (Đoàn ĐBQH Quảng Bình) đề nghị Bộ trưởng cho biết quan điểm và giải pháp về vấn đề này?

Trả lời chất vấn, Bộ trưởng khẳng định: Quyết định số 130/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ đã xác định rõ nguyên tắc sử dụng quỹ đất của các trụ sở sau khi di dời.

Nguyên tắc thứ nhất là ưu tiên xây dựng, phát triển các công trình công cộng, cây xanh, bãi đỗ xe, công trình hạ tầng xã hội, hạ tầng kỹ thuật đô thị, không làm tăng chất thải cho khu vực nội thành, đảm bảo cân bằng nhu cầu hạ tầng xã hội, hạ tầng kỹ thuật và môi trường đô thị, không được sử dụng để xây dựng chung cư cao tầng sai quy hoạch.

Nguyên tắc thứ hai là đấu giá công khai theo quy định để tạo kinh phí tái đầu tư cho di dời. Nguyên tắc thứ ba là các công trình xây dựng có giá trị về lịch sử, văn hóa, kiến trúc cần được bảo tồn, phục chế, tôn tạo theo quy định của Luật Di sản văn hóa và ưu tiên sử dụng cho mục đích công cộng.

Trong quá trình thực hiện di dời thì phải thực hiện đúng theo các nguyên tắc và phải thực hiện theo đúng các quy hoạch đô thị. Quá trình xem xét cấp phép đầu tư dự án cũng phải đảm bảo đúng quy hoạch phát triển đô thị và trách nhiệm này là thuộc về các cơ quan có thẩm quyền thực hiện các nhiệm vụ được Thủ tướng giao.

Đại biểu Nguyễn Mạnh Cường tranh luận: Bộ trưởng đề cập Quyết định số 130/QĐ-TTg quy định rất rõ sau khi di dời thì quỹ đất đó phải được ưu tiên sử dụng cho các cơ sở hạ tầng, cho cây xanh. Tuy nhiên, trên thực tế rất nhiều trường hợp không phải thực hiện đúng theo quyết định đó. Ví dụ, Nhà máy in Tiến Bộ ở 175 Nguyễn Thái Học sau khi di dời lại xây dựng Trung tâm thương mại Plaza, hay khu trụ sở Công ty Cổ phần Thiết bị bưu điện ở 61 Trần Phú cũng là công trình chức năng cao tầng, 11 tầng. Còn rất nhiều trường hợp khác nữa. Đại biểu đề nghị Bộ trưởng cho biết chúng ta đã thực hiện đúng theo các quy định tại Quyết định số 130/QĐ-TTg hay chưa?

Trả lời tranh luận của đại biểu, Bộ trưởng Nguyễn Thanh Nghị khẳng định: Trong 3 nguyên tắc sử dụng quỹ đất sau khi di dời, có một nguyên tắc “không được sử dụng để xây dựng chung cư cao tầng sai quy hoạch”. Do đó, trong quá trình rà soát tổng thể nếu đảm bảo thực hiện theo đúng quy hoạch phê duyệt và trong quá trình lập, thẩm định, phê duyệt quy hoạch cũng đảm bảo theo quy định của pháp luật, đảm bảo chất lượng quy hoạch, đảm bảo các điều kiện về hạ tầng và đúng quy hoạch thì có thể triển khai thực hiện.

“Quyết định số 130/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ quy định tương đối rõ các nguyên tắc sử dụng quỹ đất sau di dời và chúng ta đang triển khai thực hiện theo nguyên tắc đó” – Bộ trưởng nhấn mạnh.