Vĩnh Phúc: Đẩy nhanh tiến độ giải phóng mặt bằng các dự án sử dụng đất trồng lúa

(Xây dựng) - Hiện nay, tại nhiều địa phương trong tỉnh Vĩnh Phúc, việc triển khai các dự án có sử dụng đất trồng lúa gặp nhiều khó khăn do chồng chéo quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất; vướng mắc trong công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng… Nếu không có giải pháp tháo gỡ kịp thời, sẽ ảnh hưởng không nhỏ đến tiến độ hoàn thành của nhiều dự án.

Việc đẩy nhanh tiến độ giải phóng mặt bằng góp phần đưa các công trình vào sử dụng góp phần phát triển kinh tế xã hội địa phương.

Thực hiện Nghị quyết số 49/NQ-CP của Chính phủ về điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất đến năm 2020 và kế hoạch sử dụng đất kỳ cuối (2016-2020), các Nghị quyết do HĐND tỉnh ban hành trong giai đoạn 2016-2020, cho phép chuyển mục đích sử dụng đất trồng lúa, đất rừng phòng hộ, đất rừng đặc dụng, các dự án thu hồi đất, chuyển mục đích sử dụng đất trên địa bàn tỉnh được triển khai tương đối thuận lợi; các chính sách hỗ trợ người dân phải thu hồi đất được các cấp, các ngành thực hiện đầy đủ, kịp thời, đúng quy định.

Trên cơ sở chỉ tiêu sử dụng đất Chính phủ phân bổ cho các địa phương, Sở Tài nguyên và Môi trường đã thẩm định và tham mưu UBND tỉnh Vĩnh Phúc trình Thủ tướng Chính phủ chấp thuận chuyển mục đích sử dụng đất trồng lúa, làm căn cứ triển khai thực hiện các công trình, dự án.

Tại Nghị quyết số 49 của Chính phủ về việc điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất đến năm 2020 và kế hoạch sử dụng đất trên địa bàn tỉnh, Vĩnh Phúc được phép chuyển đổi mục đích sử dụng đất trồng lúa cả kỳ giai đoạn 2011-2020 hơn 8.000ha, trong đó, giai đoạn 2011-2015 gần 690ha và giai đoạn 2016-2020 trên 7.320ha.

Căn cứ vào Điều 58 Luật Đất đai và Nghị định 43/2014/NĐ-CP của Chính phủ, nhiều dự án trên địa bàn tỉnh đã điều chỉnh chỉ sử dụng đất lúa, đất rừng phạm vi thuộc HĐND tỉnh thông qua để hạn chế việc phải trình Chính phủ, kéo dài thời gian chờ phê duyệt. Giai đoạn 2016 - 2020, Thủ tướng Chính phủ đã chấp thuận cho phép tỉnh Vĩnh Phúc chuyển mục đích sử dụng trên 567ha đất trồng lúa để triển khai 17 công trình, dự án.

Đến nay, các chủ đầu tư đã và đang thực hiện 15 dự án với tổng diện tích gần 478ha (đạt 84%). Sở Tài nguyên và Môi trường đã tổng hợp, báo cáo UBND tỉnh để tham mưu HĐND tỉnh Vĩnh Phúc đã ban hành 12 Nghị quyết cho phép chuyển mục đích sử dụng đất trồng lúa, đất rừng phòng hộ, đất rừng đặc dụng thuộc thẩm quyền.

Tính đến hết năm 2020, Vĩnh Phúc được phép chuyển mục đích sử dụng đất để triển khai trên 3.750 công trình, dự án với tổng diện tích được phép chuyển mục đích hơn 4.450ha; trong đó, đất trồng lúa gần 4.280ha, đất rừng đặc dụng hơn 101ha, đất rừng phòng hộ gần 74ha. Toàn tỉnh đã thực hiện chuyển mục đích được gần 1.980ha đất trồng lúa (đạt trên 46% tổng diện tích đất lúa được HĐND tỉnh cho phép chuyển mục đích) để triển khai trên 1.550 công trình, dự án (đạt gần 42% số lượng công trình, dự án được HĐND tỉnh cho phép chuyển mục đích sử dụng đất). Tuy nhiên, tại hầu hết các địa phương trong tỉnh, hiệu quả chuyển mục đích sử dụng đất trồng lúa để thực hiện các công trình, dự án theo Nghị quyết HĐND tỉnh chưa cao.

Một trong những vướng mắc lớn nhất là công tác bồi thường giải phóng mặt bằng, chưa có vốn, hoặc thiếu vốn. Bên cạnh đó, công tác quy hoạch sử dụng đất giai đoạn 2016-2020 và kế hoạch sử dụng đất hàng năm của các địa phương chậm được phê duyệt, dẫn đến công tác thu hồi, chuyển mục đích sử dụng đất thực hiện các công trình, dự án khó khăn.

Trong quá trình thực hiện kiểm đếm, bồi thường giải phóng mặt bằng, nhiều địa phương vẫn tồn tại tình trạng các hộ gia đình, cá nhân có đất thu hồi không nhất trí với chủ trương, chính sách bồi thường, hỗ trợ hiện hành, khiến chính quyền các cấp mất rất nhiều thời gian, công sức, nhân lực để vận động, tuyên truyền và cưỡng chế.

Đơn cử như huyện Sông Lô, giai đoạn 2016-2020 toàn huyện thực hiện chuyển mục đích sử dụng gần 71ha đất trồng lúa để triển khai 178 công trình, dự án theo các Nghị quyết của HĐND tỉnh.

Mặc dù cấp ủy, chính quyền đã vào cuộc quyết liệt với mục tiêu tạo bước đột phá trong công tác bồi thường – giải phóng mặt bằng, tạo quỹ đất sạch phục vụ triển khai các dự án, song đến nay, việc triển khai các dự án sử dụng đất trồng lúa trên địa bàn huyện vẫn chậm tiến độ.

Nguyên nhân là do quá trình tạo lập hồ sơ thu hồi đất tại các xã, thị trấn triển khai chậm, còn để xảy ra thiếu sót nên phải bổ sung, thay đổi nhiều lần. Chậm giải quyết những vướng mắc, kiến nghị của người dân liên quan đến chế độ, chính sách bồi thường – giải phóng mặt bằng, hỗ trợ để thu hồi đất. Sự đồng thuận, nhất trí trong nhân dân ở một số địa phương trên địa bàn huyện chưa cao, thậm chí một số nơi, người dân cố tình tạo lập tài sản trên đất để trục lợi và đòi hỏi giá đền bù theo giá thị trường.

Để tháo gỡ, giải quyết các khó khăn, vướng mắc này, UBND tỉnh Vĩnh Phúc đã chỉ đạo sát sao các sở, ngành kiểm tra, rà soát các dự án; đề ra những giải pháp tháo gỡ, nghiêm túc rút kinh nghiệm và đẩy nhanh tiến độ đối với những dự án chậm do cơ quan nhà nước, chậm ở thủ tục đầu tư.

Cùng với đó, HĐND tỉnh Vĩnh Phúc khóa XVI vừa thông qua Nghị quyết số 01/2021/NQ-HĐND về một số biện pháp đặc thù để bảo đảm công tác giải phóng mặt bằng kịp thời, đúng tiến độ đối với các dự án trên địa bàn tỉnh Vĩnh Phúc giai đoạn 2021-2025. Theo nội dung Nghị quyết, Vĩnh Phúc sẽ thưởng giải phóng mặt bằng nhanh cho người sử dụng đất là hộ gia đình, cá nhân có đất thu hồi theo tiến độ nhận tiền bồi thường, hỗ trợ và bàn giao mặt bằng tại thực địa kể từ ngày người sử dụng đất là hộ gia đình, cá nhân có đất thu hồi nhận được thông báo chi trả tiền theo phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư của cấp có thẩm quyền phê duyệt, mức thưởng.