Thúc đẩy nền kinh tế tuần hoàn ít phát thải khí carbon tại Việt Nam từ kinh nghiệm của Thụy Điển

(Xây dựng) – Đây là chủ đề của hội thảo do Bộ Tài nguyên và Môi trường, UBND thành phố Hà Nội phối hợp với Đại sứ quán Thụy Điển tổ chức ngày 12/11.

Quang cảnh hội thảo.

Tham dự hội thảo có ông Võ Tuấn Nhân - Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường; ông Nguyễn Doãn Toản - Phó Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội, bà Ann Måwe - Đại sứ Thụy Điển tại Việt Nam và Hiệp hội Quản lý rác thải Thụy Điển cùng nhiều các tổ chức về môi trường.

Lượng rác thải của Việt Nam được dự báo sẽ tăng gấp đôi trong vòng chưa đầy 15 năm tới. Việt Nam cũng là một trong 10 nước chịu ảnh hưởng nặng nề của ô nhiễm không khí.

Tỷ lệ tái chế rác thải của Việt Nam chỉ đạt dưới 10% tổng lượng chất thải. Một lượng chất thải đáng kể đang được chôn trực tiếp tại các bãi chôn lấp hoặc xả ra biển. Với 13 triệu tấn chất thải thải ra biển mỗi năm, Việt Nam đứng thứ 17 trên thế giới và thứ 5 châu Á về ô nhiễm chất thải nhựa đại dương, thải ra hơn 500.000 tấn mỗi năm vào đại dương.

Tại hội thảo, ông Võ Tuấn Nhân - Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường cho biết: Việt Nam đang phải đối mặt với nhiều thách thức về cạn kiệt tài nguyên, ô nhiễm môi trường và biến đổi khí hậu. Vì thế, thúc đẩy phát triển mô hình kinh tế tuần hoàn chính là việc chuyển đổi phù hợp mà Việt Nam đang hướng tới vì mục tiêu phát triển bền vững.

Mặc dù, Chính phủ Việt Nam cũng đã ban hành nhiều chủ trương, chính sách về chuyển đổi mô hình tăng trưởng theo hướng bền vững; tăng cường quản lý tài nguyên, bảo vệ môi trường, ứng phó với biến đổi khí hậu và tăng cường tái chế, tái sử dụng để tạo điều kiện cho phát triển mô hình kinh tế tuần hoàn.

Năm 2017, Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt Đề án phát triển ngành công nghiệp môi trường Việt Nam đến năm 2025 nhằm hình thành nên ngành công nghiệp môi trường, có thể đáp ứng được các nội dung của kinh tế tuần hoàn.

Do vậy, ở Việt Nam đã xuất hiện một số mô hình mới hướng đến gần hơn với kinh tế tuần hoàn như: Mô hình khu công nghiệp sinh thái tại Ninh Bình, Cần Thơ và Đà Nẵng, giúp tiết kiệm 6,5 triệu USD/năm; mô hình chế biến phụ phẩm thủy sản; liên minh tái chế bao bì Việt Nam…

Tuy nhiên, thách thức với Việt Nam hiện nay là các doanh nghiệp còn hạn chế về năng lực công nghệ tái chế, tái sử dụng; thói quen cố hữu trong sản xuất và tiêu dùng của xã hội hiện nay đổi với nhiều sản phẩm để sử dụng như túi nylon, sản phẩm nhựa dùng một lần.

“Qua hội thảo này, Bộ Tài nguyên và Môi trường mong muốn tăng cường hợp tác với các cơ quan của Thụy Điển - quốc gia hàng đầu thế giới về quản lý, tái chế chất thải và phát triển kinh tế tuần hoàn để học hỏi kinh nghiệm trong việc tích hợp chính sách, hợp tác giữa khu vực công và tư để có cái nhìn toàn diện về nền kinh tế tuần hoàn”, ông Nhân nhấn mạnh.

Thụy Điển là một trong những quốc gia hàng đầu trên thế giới về quản lý và tái chế chất thải. Lượng chất thải sinh hoạt gia đình được tái chế đã tăng từ 38% vào năm 1975 lên 99% hiện nay và chỉ còn 1% chất thải được chuyển đến các bãi rác. Rất nhiều chất thải được tái chế và sử dụng cho các mục đích khác như khí sinh học và năng lượng. Thụy Điển hiện đã trở thành một nhà nhập khẩu rác thải với trên 2,3 triệu tấn chất thải được nhập khẩu mỗi năm.

Bà Ann Mawe - Đại sứ Thụy Điển phát biểu tại hội thảo.

Cũng tại hội thảo, bà Ann Mawe - Đại sứ Thụy Điển cho rằng, trong nền kinh tế tuần hoàn, chúng ta coi mọi thứ đều là nguồn tài nguyên, rác cũng là tài nguyên. Nền kinh tế tuần hoàn đem lại giá trị cho cả doanh nghiệp và người tiêu dùng.

“Những doanh nghiệp đã triển khai mô hình này đang dần minh chứng cho hiệu quả chi phí của việc tái sử dụng tài nguyên so với khai thác mới từ đầu. Từ đó, cắt giảm chi phí sản xuất cũng như hạ giá thành sản phẩm và mang lại lợi ích cho người tiêu dùng. Tôi mong rằng điều này sẽ tiếp thêm động lực cho các doanh nghiệp Việt Nam," bà Ann Mawe nói.

Là một trong những quốc gia phát triển bền vững hàng đầu trên thế giới, theo Đại sứ Mawe, Thụy Điển đã và đang hướng tới một xã hội không rác thải. Nhờ ý thức bảo vệ môi trường của người dân, sự khuyến khích của Chính phủ cũng như hệ thống thu gom rác hiệu quả, tỷ lệ chất thải tái chế của các hộ gia đình tăng từ 38% năm 1975 lên 99% hiện nay.

Từ đó, vị Đại sứ này đưa ra định nghĩa, kinh tế tuần hoàn, hiểu theo cách đơn giản, có nghĩa là giảm thiểu, tái sử dụng và tái chế. Điều này cũng có nghĩa là phương thức tiêu thụ cũng thay đổi và Thụy Điển sẵn sàng chia sẻ kinh nghiệm của mình với Việt Nam.

Tại hội thảo, Tetra Pak - nhà cung cấp giải pháp chế biến và đóng gói thực phẩm đến từ Thuỵ Điển đã chia sẻ hành trình tiến đến nền kinh tế tuần hoàn ít phát thải carbon của công ty thông qua việc tiên phong trong nhiều sáng kiến bảo vệ môi trường.

Theo đó, sản phẩm hộp giấy đựng thực phẩm lỏng của hãng được sản xuất từ nguồn rừng tái sinh và có kiểm soát, được dán nhãn chứng nhận bảo vệ rừng FSC (Forest Stewardship Council - Hội đồng quản lý rừng thế giới). Gần đây nhất, hãng đã bắt đầu thử nghiệm ống hút giấy dùng cho các sản phẩm đồ uống đóng hộp tại châu Âu, trở thành công ty cung cấp giải pháp đóng gói đầu tiên ra mắt ống hút giấy tại châu lục này.

Ông Jeffrey Fielkow - Giám đốc Điều hành Tetra Pak Việt Nam chia sẻ: “Chúng ta không nên xem các vấn đề môi trường như là biến đổi khí hậu hay rác thải một cách riêng lẻ mà cần phải nhìn các vấn đề trong một tổng thể thống nhất. Và để đạt được mô hình kinh tế tuần hoàn mở trong đó không chỉ là vấn đề tái chế, tái sử dụng mà còn phải tính cả tác động của carbon trong nguyên liệu và sản xuất. Có nghĩa là chúng ta phải có cái nhìn xa hơn là sản phẩm để giải quyết những tác động của việc kinh doanh. Tetra Pak đang hướng tới điều này bằng việc mang đến những giải pháp tạo ra ít phát thải carbon nhất, cho hiệu quả cao nhất, giảm thiểu tác động của hoạt động kinh doanh tới môi trường và cùng với các đối tác triển khai tái sinh những sản phẩm của mình".

Trước đó, hồi tháng 6/2019, Tetra Pak đã hợp tác với 8 công ty hàng đầu khác trong lĩnh vực hàng tiêu dùng và bao bì thành lập Liên minh Tái chế bao bì Việt Nam (PRO Việt Nam) với mong muốn thúc đẩy mô hình kinh tế tuần hoàn thông qua việc đẩy mạnh quá trình thu gom và tái chế bao bì sản phẩm.

Trên phạm vi toàn cầu, Tetra Pak đặt mục tiêu giảm 42% lượng khí thải nhà kính vào năm 2030 và cam kết sử dụng điện năng tái tạo 100% cũng vào năm này.