Những bí ẩn sau loài “Quái Nhựa” và hiện trạng ô nhiễm nhựa tại Việt Nam

(Xây dựng) – Vừa qua, tại Thành phố Hồ Chí Minh diễn ra buổi họp báo ra mắt mô hình “Quái Nhựa” và chính thức khởi động chiến dịch “Quái Nhựa” do CHANGE thực hiện.

Mô hình “Quái Nhựa”.

Đây là chiến dịch truyền thông sáng tạo nằm trong khuôn khổ dự án “Suy nghĩ lại về nhựa – Giải pháp kinh tế tuần hoàn cho rác thải biển”. Dự án do Liên minh châu Âu (EU) và Bộ hợp tác kinh tế và phát triển Liên bang Đức (BMZ) tài trợ, do Cơ quan hợp tác quốc tế Đức (GIZ) GmbH và Cơ quan hợp tác kỹ thuật quốc tế Pháp (Expertise France) triển khai.

Thông qua hình tượng một loài quái vật đáng sợ và nguy hiểm làm từ rác thải nhựa, chiến dịch Quái Nhựa hướng tới mục tiêu nâng cao nhận thức về tình trạng ô nhiễm rác thải nhựa và các nguy cơ của nó lên sức khỏe con người và môi trường, từ đó kêu gọi mọi người giảm thiểu sử dụng đồ nhựa dùng một lần.

Phát biểu khai mạc buổi họp báo, Tham tán Rui Ludovino của Phái đoàn Liên minh châu Âu nói: “Liên minh châu Âu (EU) có lập trường vững chắc về vấn đề quản lý rác thải và nền kinh tế tuần hoàn. Ví dụ, trong chiến lược của EU về nhựa trong nền kinh tế tuần hoàn, EU đã cấm một số sản phẩm nhựa dùng một lần, hợp tác với khối tư nhân và hỗ trợ các sáng kiến và đầu tư để tất cả các bao bì nhựa ở thị trường EU sẽ được tái sử dụng hoặc tái chế trước năm 2030. Chúng tôi cam kết hợp tác với các nước ASEAN và các khu vực khác trong quá trình chuyển đổi sang nền kinh tế tuần hoàn đối với các sản phẩm nhựa, tăng cường sử dụng các sản phẩm nhựa tái chế chất lượng cao vào các chuỗi giá trị, giảm rác thải để giảm thiểu ô nhiễm nhựa”.

Tham tán Rui Ludovino của Phái đoàn Liên minh châu Âu tại họp báo.

“Quái Nhựa có mục tiêu tuyên truyền về các tác động của việc xả rác lên môi trường, cũng như đưa thông tin cho người tiêu dùng về tiêu dùng và sản phẩm bền vững các sản phẩm nhựa. Chúng tôi hy vọng rằng phương pháp tiếp cận sáng tạo này sẽ đóng góp vào việc nâng cao nhận thức của người dân Việt Nam, đặc biệt là giới trẻ, về việc giảm đồ nhựa một lần trong đời sống hằng ngày và từ đó tăng cường các nỗ lực chung ngăn chặn ô nhiễm rác thải nhựa”, ông chia sẻ thêm.

“Quái nhựa” được CHANGE lấy ý tưởng từ thực tế về những rác thải nhựa trôi nổi trong các dòng sông suối rồi đổ ra biển, nhìn tưởng chừng như vô hại nhưng lại gây nhiều tác động to lớn. Chỉ do các thói quen dùng và vứt bỏ đồ nhựa, chúng ta đang hàng ngày tạo nên những con “quái nhựa” có khả năng tàn phá cả môi trường đất, nước, tiêu diệt nhiều loài sinh vật. Mô hình quái Nhựa trưng bày được làm từ hàng chục kg rác thải nhựa, để hình ảnh hóa lượng rác thải trung bình mỗi người Việt Nam thải ra trong một năm (ước tính 37kg, theo Chương trình Đối tác hành động quốc gia về nhựa – National Plastic Action Partnership).

Buổi họp báo cũng đã công chiếu video về câu chuyện và quá trình hình thành nên Quái Nhựa, cũng như giới thiệu không gian trải nghiệm thú vị và các hoạt động thu hút giới trẻ và khách tham quan như: trưng bày mô hình Quái Nhựa; trạm trưng bày các thông tin, hình ảnh và các mô hình; khu trò chơi, thử thách kiến thức về rác thải nhựa và tác hại cảu chúng. Bên cạnh đó, khu vực trưng bày còn cung cấp thông tin các gải pháp thiết thực từ các doanh nghiệp xã hội, tổ chức hoạt động trong lĩnh vực giảm thiểu ô nhiễm nhựa.

Theo bà Thới Thị Châu Nhi – Giám đốc điều hành CHANGE, “tình trạng ô nhiễm rác thải nhựa hiện nay rất nghiêm trọng. Không có một tổ chức đơn lẻ nào có thể giải quyết được. việc này đòi hỏi các cơ quan Chính phủ, các doanh nghiệp, các nhà khoa học và cả cộng đồng cùng hợp tác và hành động. Thông qua hàng loạt chiến dịch đã thực hiện, chúng tôi nhận thấy rằng quá trình chuyển từ nhận thức sang thay đổi hành vi cúng là một chặng đường dài. Quái Nhựa chỉ là một công cụ sáng tạo để lan tỏa thông điệp. Sẽ cần có thêm nhiều chương trình hành động, sáng kiến công nghệ và cấc chính sách để giảm sử dụng nhựa một lần”. Bà cũng hy vọng mọi người sẽ cùng chung tay với CHANGE trong sứ mệnh thử thách này.

Chiến dịch Quái Nhựa sẽ kéo dài một tháng, từ ngày 23/4 với nhiều hoạt động hấp dẫn.

Hiện trạng ô nhiễm nhựa tại Việt Nam

Phần lớn rác nhựa thải ra đại dương trên thế giới đến từ qác quốc gia ở Nam Á và Đông Nam Á do hệ thống quản lý chất thải tổng hợp chưa phát triển, kém hiệu quả. Việt Nam là một trong bốn quốc gia có lượng rác thải nhựa thải ra biển nhiều nhất trên thế giới, với 6% tổng lượng rác thải nhựa thải ra biển (UNEP2018). Các chuyên gia dã chỉ ra rằng, một trong những cách chống ô nhiễm nhựa hiệu quả nhất chính là giảm nhu cầu sử dụng nhựa dùng một lần. Tuy nhiên, đồ nhựa sử dụng một lần như túi, chai, lọ, ống hút… đã trở nên quá nhiều và luôn được cung cấp miễn phí tại Việt Nam khiến việc chấp nhận đồ nhựa trở thành một thói quen khó chấp nhận đối với người Việt Nam.

Không gian trưng bày các thông tin, hình ảnh và các mô hình.

Một số người lựa chọn sử dụng các sản phẩm thân thiện với môi trường như túi sử dụng nhiều lần hoặc túi làm từ vật liệu tái chế. Tuy nhiên, những sản phẩm này không được truyền thông coi là một phong cách sống hợp thời. Người tiêu dùng không nghĩ rằng hành động của họ có thể thay đổi xã hội và cảm thấy việc mang theo các sản phẩm tái sử dụng là một gánh nặng. Cuối cùng, người tiêu dùng lại quay lại với các sản phẩm nhựa sử dụng một lần.