Tọa đàm “Di sản kiến trúc thời bao cấp – Duy trì và phát triển”

(Xây dựng) – Ngày 15/11, tại Cung Thiếu nhi Hà Nội số 36 Lý Thái Tổ đã diễn ra Tọa đàm “Di sản kiến trúc thời bao cấp – Duy trì và phát triển” do nhóm diễn giả bao gồm: Kiến trúc sư (KTS) Lê Thành Vinh, KTS Hoạ sỹ Vũ Hiệp và TS.KTS Nguyễn Đức Vinh điều phối. Sự kiện thuộc khuôn khổ Lễ hội Thiết kế Sáng tạo Hà Nội 2024.

KTS Hoạ sỹ Vũ Hiệp phát biểu tại Tọa đàm.

Trong giai đoạn 1954-1986, hay còn gọi là thời bao cấp, Hà Nội đã có nhiều công trình nổi tiếng, để lại dấu ấn đậm nét trong lịch sử kiến trúc của Thủ đô như khu tập thể Kim Liên, Trung Tự, Thành Công, các nhà máy dệt, cơ khí, thuốc lá, cao su, bê tông,... và các công trình công cộng quan trọng như Đại học Bách khoa, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Sân vận động Hàng Đẫy, Cung văn hóa Thiếu nhi Hà Nội và Bưu điện Hà Nội. Những công trình này không chỉ phục vụ cho nhu cầu văn hóa, giáo dục, truyền thông và thể thao mà còn đóng vai trò quan trọng trong quá trình phát triển đất nước theo định hướng xã hội chủ nghĩa.

Toạ đàm “Di sản kiến trúc thời bao cấp - Duy trì và phát triển” là cuộc hội ngộ của các nhà quản lý đô thị và di sản, những chuyên gia trong lĩnh vực kiến trúc, đặc biệt là những người dành nhiều nghiên cứu về việc tái thiết đô thị. Tọa đàm có sự tham gia của KTS Lê Thành Vinh, nguyên Viện trưởng Viện Bảo tồn di tích, đã từng thực hiện nhiều dự án bảo tồn di tích như Văn Miếu - Quốc Tử Giám, đình Chu Quyến, Nhà hát lớn Hà Nội, Thánh địa Mỹ Sơn… cùng sự góp mặt của KTS Vũ Hiệp, chuyên nghiên cứu về lý luận kiến trúc và mỹ thuật và KTS Nguyễn Đức Vinh, giảng viên Đại học Xây dựng Hà Nội với chuyên môn về tái phát triển các công trình công cộng thời bao cấp ở Hà Nội.

Các diễn giả thảo luận tại buổi tọa đàm.

Tọa đàm tập trung vào hai chủ đề chính: Nhận diện giá trị, làm rõ những giá trị của di sản kiến trúc thời bao cấp trong thời kỳ công nghiệp hóa - hiện đại hóa; Bảo tồn và phát huy giá trị, các phương pháp bảo tồn các di sản kiến trúc thời bao cấp.

Phát biểu tại buổi tọa đàm, KTS Họa sỹ Vũ Hiệp nhận xét, nếu muốn bảo tồn, trước hết, phải nhận diện được giá trị của các di sản kiến trúc thời bao cấp ở Hà Nội. KTS Họa sỹ Vũ Hiệp cho biết, có khoảng 60 – 70% các công trình kiến trúc thời bao cấp đã tu bổ vẫn cơ bản giữ được hình ảnh ban đầu; Một số công trình bị biến đổi, cải tạo, hoặc bị hạ giải, thay thế bằng các hình thức, công năng khác.

Theo KTS Lê Thành Vinh, có nhiều chức năng của các di sản kiến trúc thời bao cấp không còn phù hợp với xã hội hiện đại, nhiều công trình xuống cấp trầm trọng; Nhóm công trình này được coi là mức ưu tiên thấp trong các đối tượng cần bảo tồn…

Toàn cảnh buổi tọa đàm.

Đồng thời, theo TS.KTS Nguyễn Đức Vinh, thực tế, những công trình xây dựng thời bao cấp vẫn nằm ở vùng ven. Tuy nhiên, khi Hà Nội phát triển mở rộng, các công trình này trở thành trung tâm khiến giá trị bất động sản tăng lên, có sức ép lớn phải cải tạo.

Kiến trúc thời bao cấp mang nhiều ý nghĩa lịch sử, khoa học và xã hội, phản ánh một thời đại với các nguyên tắc hiện đại và tiến bộ. Các công trình được thiết kế và xây dựng theo chiến lược của một quốc gia đang trên con đường phát triển, góp phần vào quá trình vận hành hành chính và nâng cao đời sống tinh thần cho cộng đồng. Với những đóng góp không nhỏ ấy, kiến trúc thời bao cấp là vốn quý di sản, cần được nghiên cứu kỹ lưỡng để không bỏ phí trong bối cảnh đương đại.