(Xây dựng) - Không chối bỏ trách nhiệm hỗ trợ đền bù người dân vì thiệt hại do sụt lún, mất nước, các doanh nghiệp khai khoáng tại thị trấn Trại Cau (huyện Đồng Hỷ, Thái Nguyên) đề nghị cần sự vào cuộc có trách nhiệm của cơ quan chức năng và các nhà khoa học.
Nguyên nhân do khai thác khoáng sản
Hiện tượng sụt lún đất ở khu vực Trại Cau (huyện Đồng Hỷ, tỉnh Thái Nguyên) đã xảy ra từ năm 2006 đến nay tiếp tục xảy ra trên diện rộng ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống, sản xuất của người dân địa phương. Trong suốt thời gian dài, do chưa có kết luận chính thức của các cơ quan chức năng về nguyên nhân gây ra hiện tượng sụt lún đất, mất nước khiến người dân vô cùng hoang mang, lo lắng; việc đền bù, hỗ trợ người dân bị ảnh hưởng cũng không có cơ sở để thực hiện.
Theo kết quả khảo sát của Liên đoàn Quy hoạch và Điều tra tài nguyên nước miền Bắc: Khu vực sụt lún có các hang karst trong các tầng đá vôi ngầm là nguyên nhân tiềm ẩn. Nguyên nhân trực tiếp là do hoạt động bơm tháo khô mỏ tại moong Thác Lạc 3, mỏ Tầng sâu Núi Quặng của Mỏ sắt Trại Cau, đã tạo ra phễu làm hạ mạnh mức nước xung quanh moong, khiến nước dưới đất vận động mạnh, gây mất cân bằng tĩnh trong các tầng đất phủ, đẩy nhanh sự sụt đất, nứt đất, mất nước.
Vài năm trở lại đây, tình hình sụt lún đất, mất nước, nứt nhà xảy ra tại xã Cây Thị và thị trấn Trại Cau diễn biến ngày càng phức tạp. Nhiều hộ gia đình đã phải bỏ nhà cửa dựng lều, lán tạm để ở. Khai thác khoáng sản tiếp tục được xác định là nguyên nhân chính gây nên tình trạng sụt lún, mất nước nói trên bởi ngoài việc Mỏ sắt Trại Cau mở rộng moong khai thác và khai thác xuống độ sâu tới hàng trăm mét (mỏ Tầng sâu Núi Quặng) thì khu vực này cũng có thêm nhiều dự án khai thác khoáng sản của các doanh nghiệp khác như: Công ty CP Luyện kim đen Thái Nguyên, Công ty CP Kim Sơn, Doanh nghiệp tư nhân Anh Thắng… Thống kê của UBND huyện Đồng Hỷ cho biết: Đến đầu tháng 3/2017 đã có ít nhất 133 hộ bị rạn nứt nhà cửa ở các mức độ khác nhau do ảnh hưởng của sụt lún đất, trong đó thị trấn Trại Cau có 44 hộ, tại xã Cây Thị có 89 hộ. Ngoài ra, tại khu vực trên, các giếng khoan, giếng đào của các hộ dân đều bị cạn nước khiến người dân không có nước sinh hoạt. Chưa hết, tại các xóm Trại Cau, Hòa Bình và Kim Cương của xã Cây Thị có 117 thửa ruộng với diện tích gần 7,5ha của 44 hộ dân có hiện tượng sụt lún thành hố sâu hoặc nghiêng ruộng, mất nước. Người dân không thể cấy lúa được, phải chuyển sang trồng màu hoặc bỏ ruộng hoang.
Trao đổi với PV, nhiều hộ dân ở khu vực xã Cây Thị và thị trấn Trại Cau vô cùng bức xúc vì bỗng dưng mất nhà, mất đất, mất sinh kế, cuộc sống bị đảo lộn. Sự bức xúc đó càng nhân lên bởi chính quyền huyện, xã, thị trấn đã tỏ ra thụ động, trông chờ cấp trên, không có biện pháp ngăn chặn, xử lý triệt để nguyên nhân gây nên tình trạng này, khiến sự việc kéo dài và hậu quả ngày càng trở nên nghiêm trọng.
Cần đánh giá khách quan
Trước sự việc sụt lún đất, mất nước gây nứt nhà cửa ngày thêm nghiêm trọng, một số hộ dân đã nhiều lần có đơn kiến nghị lên cơ quan chức năng, chính quyền địa phương và doanh nghiệp đề nghị được giải quyết. Liên tiếp các ngày 20/2/2017 và 14/3/2017, UBND huyện Đồng Hỷ đã tổ chức cuộc họp với các ngành chức năng và các doanh nghiệp khai khoáng trên địa bàn để tìm giải pháp.
Tại buổi làm việc, các đại biểu đều khẳng định nguyên nhân sụt lún và mất nước là do khai thác khoáng sản gây nên đồng thời cũng xác định trên thực tế có nhiều doanh nghiệp cùng tham gia hoạt động khai thác khoáng sản tại khu vực này, nhưng việc địa phương chỉ mới xác định 2 doanh nghiệp “gây hại” là chưa thỏa đáng. Không những thế, theo các doanh nghiệp, nếu vẫn tiếp tục hoạt động khai thác khoáng sản thì tình trạng sụt lún, mất nước sẽ diễn ra ngày càng rộng và nghiêm trọng hơn. Vì thế, rất cần một đánh giá khoa học và một giải pháp toàn diện, đồng bộ cho cả khu vực mỏ chứ không chỉ riêng bất cứ mỏ của doanh nghiệp nào.
Đồng tình với quan điểm trên, ông Nguyễn Văn Thủy, Chủ tịch UBND huyện Đồng Hỷ cũng thống nhất đề nghị các cấp, ngành chức năng mời các đơn vị đủ tư cách pháp nhân xác định nguyên nhân và đánh giá mức độ gây ra tình trạng sụt lún đất, nhà cửa và mất nước sinh hoạt trên cơ sở khoa học, để từ đó thực hiện các giải pháp hỗ trợ, đền bù theo đúng quy định.
Trong khi chờ kết quả đánh giá khoa học, trước mắt, đối với 12 hộ dân có nhà ở bị ảnh hưởng nặng, Công ty Cổ phần Gang thép Thái Nguyên và Công ty Cổ phần Luyện kim đen Thái Nguyên sẽ ứng trước kinh phí để hỗ trợ các hộ này di dời hoặc sửa chữa nhà ở trong thời gian sớm nhất, đảm bảo an toàn tuyệt đối về người và tài sản của nhân dân.
Hy vọng với sự vào cuộc sớm, có trách nhiệm của cơ quan chức năng, của chính quyền tỉnh Thái Nguyên, đặc biệt là nhà khoa học trong việc xác định nguyên nhân, phạm vi, mức độ ảnh hưởng của sụt lún và mất nước sẽ nhanh chóng giải quyết được vấn đề, từ đó dần ổn định đời sống người dân vùng ảnh hưởng đồng thời tạo điều kiện cho doanh nghiệp khai khoáng yên tâm sản xuất.
Nguyễn Thành Vân
Theo
