Nghiên cứu, tổ chức thực hiện thử nghiệm thành thạo hỗ trợ quản lý phòng thí nghiệm LAS-XD lĩnh vực Xi măng, vữa xây và gạch gốm ốp lát

(Xây dựng) – Vừa qua, Viện Vật liệu xây dựng đã tiến hành nghiệm thu đề tài khoa học: Nghiên cứu, tổ chức thực hiện thử nghiệm thành thạo hỗ trợ quản lý phòng thí nghiệm LAS-XD lĩnh vực Xi măng, vữa xây và gạch gốm ốp lát. Sau 2 năm nghiên cứu và thử nghiệm thành thạo của 3 lĩnh vực cho thấy kết quả đạt là kết quả phù hợp với yêu cầu của chương trình đề ra.

PGS.TS Vũ Ngọc Anh - Vụ trưởng Vụ Khoa học Công nghệ và Môi trường, Chủ tịch Hội đồng tư vấn nghiệm thu kết quả đề tài.

Theo số liệu thống kê, hiện nay cả nước có khoảng 1.500 phòng thí nghiệm chuyên ngành Xây dựng (LAS-XD), mỗi phóng thí nghiệm có các thiết bị đủ điều kiện để tiến hành thử nghiệm các loại vật liệu khác nhau để xác định tính chất cơ lý mà người quyết định thử nghiệm cần biết. Nhằm quản lý tốt các phòng thí nghiệm chuyên ngành Xây dựng để góp phần nâng cao chất lượng, đảm bảo an toàn cho các công trình xây dựng thì ngoài công tác đánh giá, kiểm tra máy móc thiết bị thí nghiệm định kỳ (hiệu chỉnh), đào tạo đội ngũ thí nghiệm viên, phổ biến cập nhật các tiêu chuẩn, phương pháp thử mới thì một trong các hoạt động quan trọng của cơ quan quản lý Nhà nước đó là phải tổ chức cho các phòng thí nghiệm tham gia chương trình thử nghiệm thành thạo hoặc so sánh liên phòng. Việc tham gia chương trình thử nghiệm thành thạo được xem như là một trong những chuẩn mực công nhận PTN theo quy định của ISO 17025 – Yêu cầu chung về năng lực thử nghiệm và hiệu chuẩn.

Thử nghiệm thành thạo là việc xác định hoạt động thử nghiệm của PTN bằng so sánh liên phòng, còn so sánh liên phòng là việc tổ chức, thực hiện và đánh giá các thử nghiệm trên cùng một mẫu thử hoặc các mẫu thử nghiệm tương tự được thực hiện bởi nhiều PTN theo các điều kiện thống nhất. Do vậy có thể nói, thử nghiệm thành thạo là hoạt động đánh giá việc thực hiện các phép thử trên cùng một tập hợp mẫu thử bởi hai hay nhiều phòng thí nghiệm theo các điều kiện định trước nhằm đánh giá khả năng thực hiện phép thử đó của PTN (TCVN ISO/IEC 17043.2011).

Dựa trên nguyên tắc đó, Bộ Xây dựng đã giao cho Viện Vật liệu xây dựng tiến hành nghiên cứu và thực hiện đề tài: Nghiên cứu, tổ chức thực hiện thử nghiệm thành thạo hỗ trợ quản lý PTN LAS-XD lĩnh vực Xi măng, vữa xây và gạch gốm ốp lát” – Mã số DV 01-20.

Sau hai năm nghiên cứu và tiến hành thử nghiệm thành thạo tại 145/1067 PTN lĩnh vực Xi măng; 141/1059PTT lĩnh vực vữa xây; 97/279 PTT gạch gốm ốp lát, các PTN trải dài từ Bắc vào Nam. Các chỉ tiêu thử của lĩnh vực xi măng gồm: Cường độ nén, độ dẻo tiêu chuẩn, thời gian bắt đầu đông kết, độ mịn, khối lượng riêng, độ ổn định thể tích; Các chỉ tiêu thử nghiệm với vữa xây gồm: Cường độ nén, khối lượng riêng thể tích đóng rắn; Các chỉ tiêu thử nghiệm với Gạch gốm ốp lát: Cường độ uốn, độ hút nước.

Kết quả của thử nghiệm thành thạo của 3 lĩnh vực cho thấy: Kết quả đạt là kết quả phù hợp với yêu cầu của chương trình. Tỷ lệ đạt trung bình đối với chương trình xi măng là 72,3%, với chương trình vữa xây là 73,1%, chương trình gạch gốm ốp lát là 61,1%. Kết quả nghi ngờ là kết quả có khả năng tiềm ẩn một số nguyên nhân gây sai số bên trong. PTN có kết quả nghi ngờ cần có những cảnh báo thích hợp về việc này. Tỷ lệ kết quả nghi ngờ trung bình đối với chương trình xi măng là 13,3%, chương trình vữa xây là 11,5%, chương trình gạch ốp lát là 16,1%. Kết quả không đạt là kết quả không phù hợp với yêu cầu của chương trình, có thể có một số nguyên nhân sai số bên trong. PTN có kết quả không đạt cần có sự kiểm tra và kế hoạch khắc phục nguyên nhân sai số.

Theo nhật xét của PGS.TS Vũ Ngọc Anh - Vụ trưởng Vụ Khoa học Công nghệ và Môi trường, Chủ tịch Hội đồng tư vấn nghiệm thu kết quả đề tài: Đơn vị chủ trì nhiệm vụ khoa học công nghệ đã thực hiện một khối lượng công việc rất lớn, huy động gần 400 phòng thí nghiệm trên khắp toàn quốc trong tình hình dịch Covid-19 diễn biến phức tạp, tiến hành hàng ngàn phép thử, đây là lần đầu tiên Bộ Xây dựng tiến hành thử nghiệm thành thạo trên quy mô lớn được giao cho hai viện đầu ngành của Bộ Xây dựng là Viện Vật liệu xây dựng (thử nghiệm đối với 3 lĩnh vực xi măng, vữa xây, gạch gốm ốp lát và Viện Khoa học công nghệ xây dựng (thử nghiệm đối với cốt liệu bê tông và thép xây dựng). Bộ số liệu thí nghiệm so sánh liên phòng này rất có giá trị để phân tích năng lực thí nghiệm của các PTN tham gia thử nghiệm thành thạo, từ đó giúp cơ quan quản lý Nhà nước có các biện pháp để khắc phục các tồn tại, bất cập để nâng cao tính xác thực của mỗi phép thử tại mỗi PTN.

Các sản phẩm của đề tài đã được nghiệm thu đầy đủ theo hợp đồng, các thành viên của Hội đồng tư vấn nhất trí đánh giá đề tài xếp loại Khá. PGS.TS Vũ Ngọc Anh cho biết, Bộ Xây dựng sẽ tổ chức hoạt động thử nghiệm thành thạo thường xuyên hơn và mở rộng các lĩnh vực, vì đây là một trong các giảp pháp để góp phần đảm bảo chất lượng công trình xây dựng.