Chủ nhật 15/12/2024 05:49 24h qua English RSS
Hotline: 094 540 6866
Trang chủ / Sự kiện & Bình luận /

Khu bảo tồn hay sân golf

22:25 | 30/08/2023

Báo Dân trí đang đăng loạt bài về Khu bảo tồn thiên nhiên đất ngập nước Tiền Hải, Thái Bình. Đọc bình luận ở một bài báo đề cập quyết định thu hẹp khu bảo tồn để xây đô thị, sân golf, tôi thấy một độc giả viết: "Để rừng thì tất cả người nghèo, người giàu đều được hưởng. Bán nền, sân golf thì chỉ người giàu thôi. Chưa kể con cháu sau này chịu hết hậu quả ...".

Cắt nghĩa về lợi ích của khu bảo tồn đó thật rõ ràng. Nhưng dường như không phải ai cũng hiểu được như vậy; đặc biệt khi phải đối mặt với bài toán đánh đổi giữa lợi ích trước mắt và lâu dài, vật chất và những giá trị không phải hữu hình trực tiếp.

Về vụ việc cụ thể trên, tôi đã có ý kiến trả lời phóng viên báo Dân trí với tư cách là một chuyên gia về bảo tồn thiên nhiên, ở đây tôi muốn chia sẻ quan điểm ở góc nhìn toàn cảnh.

Lịch sử các khu bảo tồn ở nước ta

Khu bảo tồn có thể hiểu một cách đơn giản là những khu vực được khoanh lại để giữ gìn các tài nguyên thiên nhiên trong đó, cấm hoặc hạn chế các hoạt động khai thác, làm kho dự trữ cho lâu dài.

Không phải ngày nay chúng ta mới lập khu bảo tồn mà việc này đã có lịch sử lâu đời, trước đây thường được gọi đơn giản là "rừng cấm". Ở các cộng đồng thôn bản, làng xã trên mọi miền tổ quốc tồn tại những khu rừng và các hệ sinh thái tự nhiên do người dân đồng thuận giữ gìn, cấm khai thác, phá hoại, truyền từ đời này sang đời khác để phục vụ đời sống, văn hóa, tâm linh.

Thời phong kiến, các vị vua chúa Việt Nam cũng có các quy định về rừng cấm để kiểm soát các nguồn lợi lâm thổ sản. Bộ luật Hồng Đức thời nhà Lê định rõ các hành vi cấm, xử phạt đối với những hành vi xâm phạm các khu rừng quan ải, rừng cấm.

Khu rừng Nam Ô (quận Liên Chiểu, Đà Nẵng) từ thời nhà Nguyễn đã được chính quyền xem là rừng cấm, có quy định cấm chặt phá. Khu rừng ấy vẫn còn tồn tại đến ngày nay, là tấm khiên che chở cho người dân, để họ có cuộc sống yên lành trước những cực đoan của thời tiết.

Khu bảo tồn hay sân golf
Khu bảo tồn thiên nhiên đất ngập nước Tiền Hải (Ảnh: Đức Văn)

Thời kỳ thuộc địa, người Pháp đã phát hiện và xây dựng nhiều khu vực phong cảnh rừng đẹp, có khí hậu phù hợp để phục vụ nhu cầu nghỉ dưỡng của bộ máy đô hộ và những người giàu có như Tam Đảo, Ba Vì, Sa Pa, Bạch Mã, Bà Nà, Đà Lạt. Những khu vực này được bảo vệ tốt và hiện nay cũng trở thành các khu rừng đặc dụng. Từ năm 1859, người Pháp bắt đầu xây dựng các chế độ, thể lệ, chính sách lâm nghiệp.

Ngày 12/6/1891, Thống đốc Henri Eloi Danel ban hành Nghị định về việc thiết lập các khu rừng cấm. Theo đó, các khu rừng cấm được họ xác định là những diện tích rừng không được tự do khai thác, đây được xem là những khu rừng dự trữ. Việc khai thác phải theo nguyên tắc bắt buộc đảm bảo rừng có thể tái sinh theo chu kỳ từ 15 đến 20 năm. Ba khu rừng cấm đầu tiên được thành lập ở tỉnh Thủ Dầu Một (nay là Bình Dương).

Chính quyền thuộc địa cũng đã xây dựng nhiều quy định về quản lý lâm sản, săn bắn, trồng và tái sinh rừng, quy định về xử lý vi phạm pháp luật lâm nghiệp. Kiểm lâm có nhiệm vụ, quyền hạn lớn đến mức dân gian có câu "Nhất kiểm lâm, nhì khâm sứ".

Khu rừng cấm quốc gia Cúc Phương (nay là Vườn Quốc gia Cúc Phương) được thành lập năm 1962 đánh dấu sự ra đời khu bảo tồn đầu tiên của Việt Nam sau độc lập. Cho đến nay, nước ta đã xây dựng được một hệ thống 181 khu bảo tồn trên đất liền và biển, dưới nhiều loại hình khác nhau (vườn quốc gia, khu dự trữ thiên nhiên/khu bảo tồn thiên nhiên, khu bảo tồn loài - sinh cảnh, khu bảo vệ cảnh quan).

Dự kiến đến năm 2030, Việt Nam sẽ có 257 khu bảo tồn, 13 hành lang đa dạng sinh học, 41 khu vực đa dạng sinh học cao, 23 cảnh quan sinh thái quan trọng, 11 vùng đất ngập nước quan trọng.

Tại sao lại phải có khu bảo tồn?

Trước thế kỷ 20, Trái đất chúng ta vẫn còn giữ được nhiều vùng thiên nhiên hoang dã cho dù con người đã không ngừng chinh phục và khai phá. Khi Việt Nam giành độc lập vào năm 1945, dân số nước ta mới chỉ 25 triệu người. Rất nhiều khu vực vẫn còn hoang sơ, chưa có dấu chân con người khám phá.

Cuối thế kỷ 20, sang đầu thế kỷ 21, đất nước chúng ta đã thay đổi ngoạn mục, cơ bản giải quyết thách thức nghèo đói, từng bước trở thành một quốc gia trên đà phát triển. Tuy nhiên, cái giá của phát triển cũng không phải là nhỏ. Suy thoái, ô nhiễm môi trường, mất mát các hệ sinh thái tự nhiên và các loài hoang dã, tác động mạnh mẽ của biến đổi khí hậu và gia tăng các sự cố thiên tai, … đã và đang trở thành những thách thức mới.

Ở phạm vi toàn cầu, trong nửa thế kỷ qua, con người đã khiến cho trái đất suy giảm thảm khốc về những giá trị của thiên nhiên ở tốc độ chưa từng có trong lịch sử, cao hơn 100 đến 1.000 lần so với tỷ lệ tuyệt chủng tự nhiên. Dưới tác động của loài người, hành tinh chúng ta đã mất đi 82% thú hoang dã tính theo khối lượng, cùng với 40% động vật lưỡng cư, gần một phần ba các rạn san hô, hơn một phần ba các loài thú biển và 10% tất cả các loài côn trùng đang bị đe dọa tuyệt chủng. Sự mất mát này là không thể cứu vãn - kể cả với những tiến bộ khoa học kỹ thuật cao nhất mà chúng ta có thể có.

Hãy nhìn xung quanh chúng ta và so sánh với 30 hay 40 năm về trước cũng có thể nhận thấy những thay đổi, mất mát được các nhà khoa học tính toán ra con số đó. Nhiều loài cây cỏ, chim muông, mãnh thú vốn một thời đầy ắp ruộng vườn, rừng rú nay đã không còn bóng dáng.

Có thể chúng ta không thể nhận ra nhưng loài người phụ thuộc vào thiên nhiên nhiều hơn chúng ta tưởng. Thức ăn, nước uống, không khí để thở… ở trạng thái cơ bản đều không phải do máy móc sản xuất ra. Những thay đổi nhỏ trong lưới thức ăn và chuỗi thức ăn ngoài thiên nhiên có thể ảnh hưởng xấu đến toàn bộ chuỗi, dẫn đến giảm tổng thể đa dạng sinh học, gây mất cân bằng sinh thái. Qua những tác động dây chuyền, cuối cùng sẽ đe dọa an ninh lương thực và sự tồn vong của nhân loại.

Các khu bảo tồn hiện nay là những nơi cuối cùng mà rất nhiều loài hoang dã có nơi khá an toàn để trú ngụ. Phải nói rằng bản thân các khu bảo tồn vẫn không ngừng bị đe dọa bởi sức ép từ phía bên ngoài - đơn giản là quần thể loài người quá lớn và quá tham lam. Các khu bảo tồn cũng còn gọi là các khu "dự trữ thiên nhiên". Bản thân từ "dự trữ" đã nói lên ý nghĩa của các khu vực này.

Khu bảo tồn hay sân golf
Đường đi ra khu vực bãi biển Cồn Vành, nơi sẽ có công trình khu đô thị, du lịch, nghỉ dưỡng, sân golf Cồn Vành - Cồn Thủ nằm trên địa bàn xã Nam Phú, huyện Tiền Hải, tỉnh Thái Bình (Ảnh: Đức Văn)

Trong khi làm vai trò "dự trữ", các khu vực tự nhiên này vẫn hoạt động và phục vụ rất nhiều lợi ích khác cho con người mà ít khi được biết đến. Có vô vàn việc thiên nhiên có khả năng xử lý tốt hơn rất nhiều so với công nghệ, kỹ thuật của loài người - và quan trọng hơn là chúng phục vụ miễn phí.

Lấy ví dụ các vùng đất ngập nước, xưa nay vẫn bị con người xem là những khu đất hoang để khai khẩn, để xả thải, hoặc là những vùng đất phí phạm. Đất ngập nước có khả năng ưu việt trong việc lưu giữ và lắng lọc các chất độc hại phần lớn do con người thải ra như kim loại nặng, thuốc trừ sâu, và các chất hóa học khác. Chúng cũng giữ lại các chất dinh dưỡng và nơi nuôi dưỡng các loài thủy sản. Các loài vi khuẩn và vi sinh vật trong đất ngập nước có thể phân hủy các chất hữu cơ và các chất độc hại khác. Chúng làm việc không ngừng nghỉ ngay cả khi chúng ta đang say ngủ!

Trong thế kỷ mà loài người phải đối mặt với nguy cơ sinh tử do biến đổi khí hậu gây ra, các khu đất ngập nước còn có một khả năng khác mà chúng ta cần hơn bao giờ hết: hấp thụ carbon. Theo các nghiên cứu khoa học, khi nồng độ CO2 tăng cao, các loài thực vật vùng đất ngập nước có thể hấp thụ lượng carbon nhiều hơn tới 32% so với mức hiện tại. Ngoài ra, các loại cây đất ngập nước có khả năng lưu trữ carbon trong rễ và mầm non của chúng. Ngay cả khi chúng chết đi, carbon được vùi sâu xuống những lớp bùn đất của vùng đất ngập nước thay vì phát thải thêm vào khí quyển.

Cuối cùng, khu bảo tồn để cho ai?

Câu trả lời thật hiển nhiên. Không giống như những công trình đắt đỏ chỉ phục vụ một nhóm nhỏ có đủ điều kiện hưởng thụ, khu bảo tồn nói riêng và thiên nhiên nói chung phục vụ tất cả. Những công trình do con người tạo ra gây ô nhiễm, còn chúng thì làm việc ngược lại.

Loài người có thể xây dựng nhiều tòa nhà, nhà máy, sân golf, khu nghỉ dưỡng trong chớp mắt. Nhưng rất hiếm khi loài người có khả năng xây dựng hay phục hồi lại được một hệ sinh thái tự nhiên hoàn chỉnh. Đơn giản là phải mất hàng chục, hàng trăm, thậm chí hàng ngàn năm để thiên nhiên tiến hóa và hoàn thiện mình mới đi đến những gì chúng ta còn thấy được như ngày nay. Nhưng con người có thể xóa sổ chúng trong nháy mắt. Vâng, so với lịch sử tự nhiên, kể cả một vòng đời của con người cũng chỉ là nháy mắt!

Theo Trịnh Lê Nguyên/Dantri.com.vn

Cùng chuyên mục
  • Tuyên bố chung về việc tăng cường quan hệ song phương Việt Nam-Peru

    Nhân dịp Chủ tịch nước Lương Cường thăm chính thức Peru theo lời mời của Tổng thống Dina Ercilia Boluarte Zegarra, ngày 13/11 theo giờ địa phương, hai bên đã ra tuyên bố chung.

  • Thực hiện phân cấp, phân quyền và việc lựa chọn nhân sự

    Ngoài các vấn đề liên quan tới cơ chế, chính sách, một trong những yếu tố quan trọng trong thực hiện phân cấp, phân quyền là nhân lực. Theo chuyên gia, cần áp dụng công cụ quản trị nguồn nhân lực khoa học, để họ không né tránh, chây ì mà quyết tâm thực thi nhiệm vụ một cách hiệu quả nhất.

  • Nhân lên tình người vượt mưa lũ

    Cơn bão số 3 cùng hoàn lưu của nó đã, đang để lại những hậu quả vô cùng nặng nề đối với đời sống hàng nghìn người ở nhiều địa phương, vì thế, cần thêm nhiều hơn nữa những bàn tay ấm dang rộng ra với đồng bào mình, tiếp sức cho họ trong hành trình gian nan vượt qua hoạn nạn.

  • Bài học không bao giờ cũ và bản lĩnh chính trị Việt Nam

    Tư duy độc lập, tự chủ, sáng tạo của Chủ tịch Hồ Chí Minh là bài học không bao giờ cũ; luôn được Đảng đặc biệt coi trọng như là nhân tố tăng cường sức mạnh, bản lĩnh chính trị Việt Nam trong công cuộc xây dựng và bảo vệ vững chắc Tổ quốc.

  • Tiến vào kỷ nguyên mới với tinh thần độc lập, khát vọng tự cường

    Hôm nay là ngày vẻ vang, là ngày Độc lập! 79 năm trước, cả dân tộc ta đã đứng lên làm cuộc Cách mạng Tháng Tám vĩ đại, đánh đổ ách xiềng xích của cả đế quốc, thực dân, phong kiến. Từ thời khắc Chủ tịch Hồ Chí Minh long trọng đọc Bản Tuyên ngôn độc lập vào ngày 2/9/1945, khai sinh ra nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, đất nước Việt Nam đã có tên trên bản đồ thế giới, người dân Việt Nam ngẩng cao đầu tự hào là con dân một nước tự do, độc lập.

  • Kỳ tích mới từ "vượt nắng, thắng mưa, không thua gió bão"

    Chỉ trong hơn 6 tháng, chúng ta đã kéo đường dây điện 500 kV mạch 3 dài 519 km, vượt địa hình hiểm trở để đưa điện ra miền Bắc. Đây là một kỳ tích có được nhờ tinh thần "thần tốc, quyết thắng, vượt nắng, thắng mưa, không thua gió bão" để "biến cái không thể thành có thể".

Xem thêm
  • Phát triển đất nước lên tầm cao mới

    (Xây dựng) - Kỷ niệm 79 năm Cách mạng Tháng Tám, Quốc khánh 02/9 vào thời điểm đất nước có bước chuyển mình của cơ hội cùng thách thức mới trên con đường phát triển. Quá trình xây dựng nền kinh tế thị trường định hướng XHCN, hội nhập quốc tế mà nòng cốt là mở rộng thị trường, địa bàn kinh tế, đòi hỏi tăng cường năng lực cạnh tranh quốc gia, ngành hàng và doanh nghiệp, tạo điều kiện phát triển sản xuất trong nước, kết nối với chuỗi cung ứng toàn cầu. Mục tiêu cơ bản là thực hiện thắng lợi 23 chỉ tiêu kinh tế - xã hội do Đại hội Đảng XIII đề ra, phấn đấu đến năm 2030 thoát khỏi mức thu nhập trung bình thấp, trở thành quốc gia đang phát triển, có công nghiệp hiện đại, thu nhập trung bình cao và đến năm 2045 là nước phát triển…

    10:59 | 30/08/2024
  • Ngăn chặn tình trạng đấu giá đất bất thường

    Những ngày gần đây, thị trường bất động sản Hà Nội liên tục chứng kiến các kỷ lục về giá trúng đấu giá đất tại khu vực ngoại thành, phiên sau cao hơn phiên trước. Đơn cử, ngày 28/7, huyện Đan Phượng đấu giá 85 lô đất ở các xã Đan Phượng, Hạ Mỗ, Phương Đình, giá trúng lô đất cao nhất hơn 99 triệu đồng/m2, gấp hơn 2 lần giá khởi điểm.

    07:50 | 22/08/2024
  • Cách mạng Tháng Tám và bài học bảo vệ độc lập chủ quyền dân tộc

    Thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám là một dấu mốc chói lọi trong lịch sử dựng nước và giữ nước của dân tộc Việt Nam. 79 năm đã qua nhưng những bài học, kinh nghiệm quý báu của Cách mạng Tháng Tám vẫn còn nguyên giá trị thời đại, nhất là bài học về giữ vững độc lập chủ quyền dân tộc.

    09:31 | 20/08/2024
  • Phát huy giá trị vĩ đại của Cách mạng Tháng Tám trong thời đại mới

    Cách đây 79 năm, dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam và Chủ tịch Hồ Chí Minh, nhân dân ta đã tiến hành cuộc Cách mạng Tháng Tám vĩ đại, đập tan ách thống trị, áp bức, bóc lột của chế độ thực dân, phong kiến, giành lấy chính quyền, lập nên nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, nhà nước dân chủ nhân dân đầu tiên ở Đông Nam Á, nay là nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Mùa thu lịch sử ấy mãi mãi là mốc son chói lọi trong lịch sử dựng nước và giữ nước vẻ vang của dân tộc ta.

    09:00 | 19/08/2024
  • Trách nhiệm với người dân

    Theo dự thảo bảng giá đất mới Thành phố Hồ Chí Minh vừa ban hành nhằm tiệm cận với giá thị trường, giá đất trên địa bàn sẽ tăng cao rất nhiều lần; thậm chí, có nơi tăng gấp 37 lần so với bảng giá hiện hữu. Điều này khiến người dân ùn ùn kéo nhau đi làm thủ tục đăng ký đất đai, thậm chí vay mượn tiền bạc kịp đóng tiền sử dụng đất theo bảng giá đất hiện hành. Tại nhiều Văn phòng đăng ký đất đai ở thành phố Thủ Đức, huyện Hóc Môn, huyện Củ Chi,… hồ sơ thủ tục nhà đất tăng đột biến, cán bộ làm không xuể.

    14:07 | 12/08/2024
  • Nỗi lo an toàn cây xanh trong đô thị

    Vụ việc một nhánh cây dầu phân loại 3 (cây có kích thước lớn) trong công viên Tao Đàn (quận 1, thành phố Hồ Chí Minh) bỗng nhiên gãy và rơi từ độ cao khoảng 25m khiến 2 người tử vong, 3 người bị thương, thêm một lần nữa cảnh báo về an toàn cây xanh trong đô thị.

    10:56 | 11/08/2024
  • Chậm một giờ cũng là tội lớn với nhân dân!

    (Xây dựng) - Hôm qua, khi hỏi vị lãnh đạo tỉnh Cà Mau về tiến độ Bệnh viện Đa khoa tỉnh quy mô 1.200 giường bệnh, tôi nhận được câu trả lời đầy “tâm trạng”: “Tỉnh đang lập Hội đồng Tư vấn giải quyết kiến nghị lựa chọn nhà thầu. Dự án chậm thì chắc chậm rồi. Nhưng cách làm việc “cù cưa” kiểu này hoài, điệp khúc “lỡ hẹn” với bệnh nhân biết đến bao giờ”. Thực trạng 2 bệnh nhân, 1 giường bệnh là “chuyện thường ngày ở huyện” tại Cà Mau. Một số bệnh nhân chấp nhận điều trị trái tuyến lên tuyến Trung ương với hy vọng, tương lai không xa miền cuối đất xóa vùng trũng về y tế.

    21:59 | 07/08/2024
  • Cảnh giác trước mưu đồ “đổi màu” văn hóa

    Công nghiệp văn hóa đã và đang là trụ cột phát triển kinh tế quan trọng của nhiều quốc gia. Việc chú trọng phát triển công nghiệp văn hóa sẽ giúp các quốc gia có thể nhanh chóng thu về những lợi ích kinh tế to lớn với tư cách như là một ngành kinh tế mũi nhọn, đầu tàu. Tại Việt Nam, phát triển công nghiệp văn hóa là một nội dung quan trọng được Đảng, Nhà nước ta quyết liệt chỉ đạo triển khai trong những năm gần đây.

    09:05 | 26/07/2024
  • Sự thật không thể nào phủ nhận

    Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng - người cộng sản kiên trung, nhà lãnh đạo xuất sắc, một nhân cách lớn của dân tộc đã từ trần lúc 13 giờ 38 phút, ngày 19/7/2024 do tuổi cao, bệnh nặng. Đây là mất mát to lớn đối với Đảng, Nhà nước và nhân dân Việt Nam. Chúng ta vô cùng biết ơn và tự hào về những thành tựu quan trọng mà Đảng, Nhà nước và nhân dân ta đã đạt được trong thời gian qua dưới sự lãnh đạo xuất sắc của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng. Bởi vậy, trong thời gian tới cả hệ thống chính trị cũng như các tầng lớp nhân dân đều cần phát huy tinh thần trách nhiệm gìn giữ và tiếp tục phát huy những di sản vô giá đó.

    08:57 | 23/07/2024
  • An toàn lao động là quan trọng nhất

    "An toàn là trên hết" được xem là nguyên tắc vàng, là khẩu hiệu, là nguyên tắc bắt buộc trong quá trình lao động, được treo tại nhiều công trường. Nhưng, chỉ 1 "lỗ hổng" nhỏ về ý thức, tai họa có thể ập đến, mang đến nỗi đau tột cùng cho nhiều người lao động và gia đình họ.

    10:21 | 12/05/2024
...

Tin bài cuối cùng

Không còn dữ liệu để load