Đẩy nhanh tiến độ sắp xếp lại, xử lý nhà, đất công

(Xây dựng) - Bộ Tài chính đang lấy ý kiến góp ý với dự thảo Nghị định của Chính phủ quy định việc sắp xếp lại, xử lý tài sản công, thay thế Nghị định số 167/2017/NĐ-CP và Nghị định số 67/2021/NĐ-CP.

Kiểm tra việc thực hiện phương án sắp xếp các cơ sở đã được phê duyệt, nhất là các cơ sở nhà, đất phải thu hồi, đấu giá.

Bộ Tài chính cho biết, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 167/2017/NĐ-CP ngày 31/12/2017 quy định việc sắp xếp lại, xử lý tài sản công, Nghị định số 67/2021/NĐ-CP ngày 15/7/2021 sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 167/2017/NĐ-CP. Qua thời gian thực hiện đã đạt được những kết quả quan trọng, cơ bản nắm được tổng thể nhà, đất do các cơ quan, tổ chức, đơn vị, doanh nghiệp Nhà nước thuộc Trung ương và địa phương đang quản lý; việc thực hiện các quy định đã góp phần nâng cao ý thức, trách nhiệm của các cơ quan, tổ chức, đơn vị, doanh nghiệp trong việc quản lý, sử dụng nhà, đất hiệu quả; tạo quỹ đất để xây dựng các công trình công cộng, đầu tư, phát triển các dự án nhà ở xã hội, nhà ở thương mại, khách sạn, dịch vụ...

Mặc dù chính sách về sắp xếp lại, xử lý nhà, đất đã tương đối hoàn thiện từng thời kỳ, tuy nhiên do phạm vi sắp xếp và đối tượng áp dụng rộng, chính sách hiện hành chưa phân định rõ các trường hợp phải thực hiện sắp xếp và các trường hợp không thực hiện sắp xếp, trong khi nhà, đất liên quan đến nhiều pháp luật khác như pháp luật về đất đai, pháp luật về quản lý, sử dụng vốn Nhà nước đầu tư vào sản xuất, kinh doanh tại doanh nghiệp, pháp luật về kinh doanh bất động sản,... Các hệ thống pháp luật này cũng đang trong quá trình hoàn thiện. Vì vậy, cần tiếp tục rà soát pháp luật về sắp xếp với các hệ thống pháp luật có liên quan để hoàn thiện đảm bảo thống nhất, không chồng chéo.

Bên cạnh đó, trong quá trình thực hiện vẫn còn có một số nội dung khác trong quy trình thực hiện có phát sinh vướng mắc, bất cập ảnh hưởng đến tiến độ sắp xếp; một số cơ quan, tổ chức, đơn vị, doanh nghiệp và một số Bộ, cơ quan Trung ương và địa phương chưa quan tâm, chỉ đạo quyết liệt việc đẩy nhanh tiến độ thực hiện sắp xếp lại, xử lý nhà, đất nên việc thực hiện còn chậm. Ngoài ra, việc sắp xếp lại, xử lý nhà, đất khá phức tạp do việc quản lý nhà, đất có nguồn gốc nhà, đất được hình thành qua nhiều giai đoạn, việc lưu giữ hồ sơ không đầy đủ, chưa được quan tâm nên bị thất lạc, ảnh hưởng đến tiến độ sắp xếp nhà, đất; đồng thời, việc xử lý cần kết hợp nhiều yếu tố thông tin như (quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, nhu cầu sử dụng phục vụ hoạt động của các cơ quan, tổ chức, đơn vị, doanh nghiệp,…); thời gian thực hiện sắp xếp lại, xử lý đối với một số cơ sở nhà, đất có hồ sơ pháp lý, hiện trạng sử dụng phức tạp kéo dài.

Thực tế, vẫn còn tình trạng quản lý, sử dụng nhà, đất chưa đúng quy định và không hiệu quả như: Cho thuê, cho mượn, bố trí nhà ở, đất ở, sử dụng sai mục đích; một số cơ quan, tổ chức, đơn vị sau khi đã được địa phương giao đất, cho thuê đất tại vị trí mới để đầu tư xây dựng trụ sở làm việc, cơ sở hoạt động sự nghiệp nhưng nhà, đất tại vị trí cũ còn để trống...

Do vậy, để đẩy nhanh tiến độ sắp xếp lại, xử lý nhà, đất nhằm sớm đưa nhà, đất vào sử dụng hiệu quả, tránh thất thoát, lãng phí, tăng cường thực hành tiết kiệm, chống lãng phí, tại Nghị quyết số 74/2022/QH15 ngày 15/11/2022 của Quốc hội về việc đẩy mạnh việc thực hiện chính sách, pháp luật về thực hành tiết kiệm, chống lãng phí giao Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ: "Chỉ đạo các Bộ, ngành, địa phương trong năm 2023, tập trung rà soát để đến năm 2025 hoàn thành việc sắp xếp lại, xử lý nhà, đất trên phạm vi cả nước; có các giải pháp xử lý cơ bản các cơ sở nhà, đất bị lấn chiếm, có tranh chấp, sử dụng sai mục đích, thiếu hồ sơ pháp lý chứng minh nguồn gốc. Kiểm tra việc thực hiện phương án sắp xếp các cơ sở đã được phê duyệt, nhất là các cơ sở nhà, đất phải thu hồi, đấu giá. Đẩy nhanh tiến độ sắp xếp lại, xử lý nhà, đất, tài sản các cơ quan, đơn vị sau sáp nhập và phê duyệt phương án sắp xếp lại, xử lý nhà, đất theo quy định, không để lãng phí, sai phạm, lấn chiếm, chuyển đổi, sử dụng sai mục đích hoặc để hoang hóa".

Từ cơ sở trên, việc ban hành Nghị định thay thế Nghị định số 167/2017/NĐ-CP, Nghị định số 67/2021/NĐ-CP của Chính phủ theo hướng phân cấp mạnh thẩm quyền trong phê duyệt phương án xử lý và quyết định xử lý nhà, đất cho Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan Trung ương và Ủy ban nhân dân cấp tỉnh là cần thiết và có cơ sở nhằm đẩy nhanh tiến độ sắp xếp lại, xử lý nhà, đất bảo đảm đến năm 2025 hoàn thành việc sắp xếp lại, xử lý nhà, đất trên phạm vi cả nước theo Nghị quyết số 74/2022/QH15 ngày 15/11/2022 của Quốc hội và xử lý các vướng mắc, bất cập trong quy trình thực hiện việc sắp xếp lại, xử lý nhà, đất.

3 loại tài sản công phải sắp xếp lại, xử lý

Dự thảo Nghị định quy định 03 loại tài sản công phải sắp xếp lại, xử lý gồm: 1. Đất, nhà, công trình khác gắn liền với đất của cơ quan, tổ chức, đơn vị, doanh nghiệp; 2. Xe ôtô; 3. Máy móc, thiết bị và tài sản công khác tại cơ quan, tổ chức, đơn vị.

Đồng thời, để thuận lợi trong thực hiện, tại dự thảo Nghị định quy định rõ, cụ thể hơn phạm vi của nhà, đất không phải thực hiện việc sắp xếp lại (22 trường hợp) do nhà, đất đó đã được điều chỉnh bởi các pháp luật có liên quan.

Cụ thể, nhà, đất do các cơ quan, tổ chức, đơn vị, doanh nghiệp quy định quản lý, sử dụng không thực hiện việc sắp xếp lại, xử lý theo quy định tại Nghị định này gồm: Nhà, đất thuê, thuê lại, nhận góp vốn, nhận giữ hộ, mượn của các tổ chức, cá nhân khác và nhà, đất khác không phải của cơ quan, tổ chức, đơn vị, doanh nghiệp; Đất, tài sản gắn liền với đất thuộc nhóm đất nông nghiệp theo quy định của pháp luật về đất đai; Đất, tài sản gắn liền với đất thuộc: Khu công nghiệp, cụm công nghiệp, khu công nghệ cao, khu chế xuất; Nhà, đất của doanh nghiệp đã nộp đơn yêu cầu phá sản hoặc đã thông báo việc giải thể doanh nghiệp theo quy định của pháp luật về doanh nghiệp; Nhà, đất thuộc nhà chung cư, nhà ở thương mại, nhà ở công vụ, nhà ở để phục vụ tái định cư, nhà ở xã hội, nhà ở cũ, nhà lưu trú công nhân, nhà ở sinh viên...