(Xây dựng) - Một công trình xây dựng hồ đập phải bỏ không nhiều năm do kém chất lượng đã được tỉnh Bắc Kạn thay thế bằng một dự án mới. Tuy nhiên, những người gây nên sự lãng phí tiền của của Nhà nước lại gần như “vô can”.
 |
| Khe hở trên thân đập thuộc công trình hồ thủy lợi Mạy Đẩy ngày càng rộng. |
Đổng Xá là xã nghèo vùng sâu, biệt lập và cách xa trung tâm huyện miền núi Na Rỳ tỉnh Bắc Kạn tới hơn 40km. Người dân nơi đây hầu hết là đồng bào dân tộc thiểu số, 100% sống phụ thuộc vào kinh tế rừng và một phần ít ỏi từ đồng ruộng 1 vụ do thiếu nước tưới.
Đáp ứng lòng mong mỏi của người dân, năm 2008, công trình hồ thủy lợi Mạy Đẩy có tổng vốn đầu tư 4,3 tỷ đồng từ nguồn trái phiếu được xây dựng tại xã Đổng Xá với chức năng chính là đảm bảo nước tưới tiêu 2 vụ cho hơn 13ha lúa và hoa màu của xã vùng sâu biệt lập này.
Sau hơn 6 tháng thi công, ngày 29/12/2008, công trình hồ thủy lợi Mạy Đẩy hoàn thành xây dựng, được Ban Quản lý các dự án huyện Na Rỳ nghiệm thu đưa vào sử dụng.
Việc hồ thủy lợi Mạy Đẩy được đầu tư xây dựng là niềm vui chung của Đảng bộ, chính quyền và nhân dân xã Đổng Xá, hứa hẹn sẽ đảm bảo đủ nước tưới tiêu cho hơn chục ha đất ruộng từ 1 vụ và đất ruộng khô trồng cây màu khác, qua đó phát triển kinh tế, góp phần giảm bớt cái nghèo ở mảnh đất vùng cao này.
Thế nhưng, niềm vui ngắn chẳng tày gang, sau khi cho dâng nước, thân đập đã bị rò rỉ. Được 1 thời gian ngắn, nước rò to quá, nhiều khe nứt xuất hiện và lớn dần khiến chính quyền địa phương buộc phải đưa ra quyết định xả nước để tránh nguy cơ có thể vỡ đập, đảm bảo an toàn tính mạng và tài sản của người dân.
Trao đổi với phóng viên, lãnh đạo xã Đổng Xá cho biết đã nhiều lần báo cáo lên cấp trên. Các cơ quan chức năng của tỉnh Bắc Kạn cũng nhiều lần đến lập biên bản hiện trạng, nhưng chưa có biện pháp xử lý.
Từ đó đến nay, nhiều đoàn kiểm tra khảo sát đến rồi đi. Còn hồ phải bỏ không, không dám tích nước nên người dân địa phương lại tiếp tục canh tác phụ thuộc vào nguồn nước tự nhiên như ngày chưa xây dựng. Số tiền hơn 4,3 tỷ đồng “chôn” theo hồ Mạy Đẩy từ đó.
Theo quan sát của phóng viên, hồ Mạy Đẩy có đập đất cao 19,9m, dài 65m; đỉnh đập rộng 5m với dung tích thiết kế khoảng trên 100 nghìn m3. Sau một thời gian sử dụng, công trình bị hư hỏng nặng. Ở giữa thân đập có nhiều vết đứt gãy, sụt lún tạo thành những khe nứt rộng từ 3cm tới hơn 10cm. Hệ thống cửa xả được mở hoàn toàn, hồ không có tác dụng tích nước. Ngay cả những đường ống dẫn nước cũng đã hư hỏng, nứt vỡ,…
Ông Hoàng Văn Thường, một người dân địa phương, nhà chỉ cách đập ngăn nước của hồ Mạy Đẩy khoảng 200m cho biết: Lúc làm thân đập, họ không vét hết bùn đáy mà cứ đổ đất lên, đến khi lu thì bùng bình, phồng chỗ nọ, lõm cho kia. Khi công trình hoàn thành, cho dâng nước lên là rò rỉ khắp thân đập. Được 1 thời gian ngắn, nước rò to quá, sợ vỡ đập nên phải xả nước đi.
Một số ý kiến cho rằng: Công trình hồ thủy lợi Mạy Đẩy có vấn đề ngay từ khi thi công khiến đập nước vị rò rỉ, nứt và sụt lún; Có nhiều dấu hiệu sử dụng vật liệu đất đắp sai chủng loại, thi công bị bớt xén khối lượng đào đắp… chưa được làm rõ nhưng đại diện chủ đầu tư vẫn quyết định nghiệm thu - quyết toán.
Cụ thể, tại Biên bản số 43 nghiệm thu ngày 29/12/2008, có đại diện chủ đầu tư (Trưởng Ban Quản lý dự án huyện Na Rỳ và một cán bộ kỹ thuật), cùng đại diện nhà thầu thi công đã xác nhận: Nhà thầu đảm bảo theo thiết kế được duyệt, đảm bảo khối lượng, đạt tiêu chuẩn xây dựng và yêu cầu kỹ thuật, mỹ thuật công trình.
Còn tại Khoản 7 của Biên bản là mục kết luận có nêu rõ: Chấp thuận nghiệm thu để đưa công trình vào sử dụng. Các bên tham gia nghiệm thu chịu trách nhiệm trước pháp luật về quyết định này.
Trong khi những vấn đề liên quan đến trách nhiệm chưa được làm rõ thì mới đây, tại Quyết định số 451 ngày 19/3/2020 UBND tỉnh Bắc Kạn đã phê duyệt dự án đầu tư xây dựng công trình “Tiểu dự án sửa chữa và nâng cao an toàn đập tỉnh Bắc Kạn” có tổng vốn gần 89,9 tỷ đồng và giao cho Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng tỉnh làm chủ đầu tư gồm 7 hồ thủy lợi; trong đó có hồ thủy lợi Mạy Đẩy.
Theo kết quả thẩm định tại Văn bản số 2058/SNN-CCTL ngày 23/10/2020 của Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Bắc Kạn, hồ thủy lợi Mạy Đẩy sẽ được đầu tư 10,047 tỷ đồng để sửa chữa, nguồn vốn vay Ngân hàng Thế giới và vốn đối ứng.
Trước sự việc trên, dư luận tại huyện Ra Rỳ và tỉnh Bắc Kạn bức xúc cho rằng: Một công trình xây dựng hồ đập phải bỏ không nhiều năm do kém chất lượng đã được tỉnh Bắc Kạn thay thế bằng một dự án mới. Tuy nhiên, ngoài những biên bản xác nhận hiện trạng công trình không sử dụng được, thì chưa có bất kỳ cá nhân, đơn vị nào phải chịu trách nhiệm vì để xảy ra sai phạm, gây lãng phí, thất thoát tiền của Nhà nước.
Một câu hỏi được đặt ra là: Sự “vô can” của những người có trách nhiệm tại địa phương sẽ còn được dung túng đến bao giờ và bao nhiêu tiền của Nhà nước nữa sẽ bị “chôn vùi” bởi những công trình, dự án như hồ Mạy Đẩy?
Thái Nguyên Nhân
Theo
