Đi tìm giải pháp phát triển bền vững
Chúng ta đang sống trong thời kỳ thoái trào của nền văn minh công nghiệp mà con người tự thay đổi điều kiện thiên nhiên để phục vụ lợi ích nhất thời của mình. Nhân loại hôm nay đang đối mặt với nhiều khủng hoảng như ô nhiễm môi trường, tăng dân số, chất thải công nghiệp. Sự biến đổi khí hậu, nước biển dâng không còn là hiện tượng được bàn giữa các nhà khoa học mà là những thảm họa cận kề trong đời sống.
Ảnh trong bài: Rạch Vàm Trảng và rạch Cây Cóc bao quanh
vườn công nghiệp Bourbon An Hòa.
GS Võ Quý từng lên tiếng, sự nóng lên của trái đất là một thảm họa chưa từng có trong lịch sử loài người. Các nhà khoa học đưa ra kết luận, sự nóng lên của trái đất là do tác động của con người. Những thành tích mà con người làm được về phát triển kinh tế, trong đó kèm theo sự huỷ diệt chính mình. Theo tính toán của các nhà khoa học, cả vạn năm trước đến nay, nhiệt độ trái đất chỉ tăng thêm 15 độ, nhưng trong vòng 30 năm trở lại, nhiệt độ tăng thêm 0,7 độ. Với tình trạng này thì chỉ trong vòng 30 - 40 năm nữa, băng tan và nước biển dâng lên. Chưa nói đâu xa, Việt Nam sẽ gánh chịu hậu quả khủng khiếp với 4% diện tích sẽ nằm dưới lòng nước và 10% dân số sẽ mất đất đai nhà cửa của mình.
Trước thảm họa cận kề đó, con người phải tự cứu mình bằng cách tìm kiếm những giải pháp cân bằng giữa sự phát triển kinh tế và môi trường bền vững.
Các nhà khoa học tính đến mô hình đô thị sinh thái với các tiêu chí: Giữ gìn và phát huy các yếu tố thiên nhiên bằng cách tạo ra cảnh quan và không gian mở nối kết con người với thiên nhiên, phù hợp khí hậu thủy văn; bảo tồn hành lang thiên nhiên địa phương, các hệ thống động thực vật tại chỗ, trong đó mặt nước đặc trưng của khu vực được trân trọng giữ gìn.
Tính đa dạng và cộng đồng cao là tiêu chí đòi hỏi một nơi chốn người dân có thể sống và làm việc được; đa dạng các hoạt động văn hóa, xã hội, nghỉ ngơi, giải trí, học tập, hoạt động cộng đồng và cá nhân phong phú. Xây dựng ít chiếm đất nhất là một tiêu chí, và đây là xu hướng bền vững đã được khẳng định trong các nghiên cứu về hình thái đô thị, mỗi một khu dân cư có lõi phục vụ bao gồm trường học, cơ sở y tế, cửa hàng, doanh nghiệp đáp ứng nhu cầu cơ bản của người dân.
Khoảng cách di chuyển ngắn, các cụm phát triển có quy mô đường kính không lớn; các đầu mối trung chuyển giao thông công cộng thuận tiện và dễ dàng; hỗ trợ giao thông phi cơ giới, mọi người có thể đi bộ từ đầu này đến đầu kia trong vòng 20 phút hoặc 5 phút đi xe đạp.
Không gian đô thị kiến trúc có tính đặc trưng là không gian đô thị có tầm nhìn sử dụng lâu dài, đảm bảo khả năng phát triển theo quy hoạch; cảnh quan đẹp thể hiện sắc thái đặc trưng địa phương; kết nối hài hòa với các vùng không gian lân cận. Sử dụng hiệu quả năng lượng bằng nhiều giải pháp tiết kiệm và hợp lý; có giải pháp sản xuất năng lượng bằng các nguồn năng lượng có thể tái tạo được như mặt trời, gió. Có mức thải ít nhất bằng cách sử dụng tiết kiệm tài nguyên để hạn chế chất thải; xoay vòng chất thải; phân loại chất thải rắn tại nguồn; xử lý chất thải theo hệ thống tự nhiên.
Bảo vệ giữ gìn tài nguyên nước, tôn trọng phát huy hệ thống thủy văn tự nhiên đặc trưng của địa phương tạo thành hệ thống cảnh quan riêng biệt; có cơ chế tiêu thoát nước mưa tại chỗ; có màng ngăn chất ô nhiễm thẩm thấu xuống tầng nước ngầm; sử dụng thiết bị tiết kiệm nước.
Cuối cùng là tiêu chí bao gồm các công trình “khỏe mạnh”, tổ chức kiến trúc không gian công trình hợp lý để có vi khí hậu tối ưu cho người sử dụng, hạn chế sử dụng năng lượng; sử dụng vật liệu xây dựng phát thải thấp, vật liệu địa phương, vật liệu tái sử dụng.
Vườn công nghiệp và đô thị sinh thái
Vườn công nghiệp Bourbon An Hòa nằm trên trục đường Xuyên Á đi qua huyện Trảng Bàng, tỉnh Tây Ninh, là một liên doanh được xây dựng với vốn đầu tư 500 tỉ đồng, diện tích 1.020ha.
Đây là một KCN xanh hướng đến một tổ hợp công nghiệp sinh thái được đầu tư quy mô của Việt Nam. KCN sinh thái là sự ứng dụng liên tục chiến lược bảo vệ môi trường hợp nhất cho các quy trình công nghiệp, sản phẩm công nghiệp và dịch vụ công nghiệp nhằm gia tăng hiệu quả chung và giảm thiểu rủi ro cho con người và môi trường.
Theo quan điểm trước đây, KCN phải xa khu dân cư vì ô nhiễm môi trường. Nhưng sự tách biệt này tạo ra nhiều bất tiện cho sinh hoạt, đời sống, làm việc và đi lại của người dân. Ngày nay quan điểm mới là KCN gắn liền với khu dân cư, nhưng với điều kiện phải xây dựng được KCN sinh thái mà “Vườn công nghiệp Bourbon An Hòa” là một điển hình.
Vườn công nghiệp thực hiện các mục tiêu: Cải thiện hiệu quả kinh tế của các công ty tham gia. Giảm thiểu những ảnh hưởng môi trường thông qua thiết kế “xanh” cơ sở hạ tầng KCN và nhà máy; sản xuất sạch hơn; ngăn chặn ô nhiễm; hiệu quả năng lượng và sự tương tác giữa các doanh nghiệp. Bảo vệ khả năng phát triển sinh thái trong hệ thống tự nhiên. Đảm bảo chất lượng chấp nhận được cho cuộc sống con người. Duy trì khả năng phát triển sinh thái của các hệ thống công nghiệp, thương mại và kinh doanh.
Với lợi thế về điều kiện địa lý, tự nhiên và lịch sử của Trảng Bàng, có một vườn công nghiệp hấp dẫn các nhà đầu tư, cho nên các nhà đầu tư vườn công nghiệp còn có ý tưởng đầu tư quy hoạch và xây dựng Trảng Bàng thành đô thị sinh thái. Trảng Bàng có diện tích 337,8km2, dân số gần 140.000 người. Cách thị xã Tây Ninh 47 km, Hóc Môn (TP.HCM) 31 km, có đường biên giới Việt Nam – Campuchia dài 14km, có hai con sông chảy qua là sông Vàm Cỏ và sông Sài Gòn. Các yếu tố thuận lợi của Trảng Bàng là danh thắng phát triển du lịch, môi trường thiên nhiên, yếu tố cộng đồng và giao thông thủy bộ.
Quá trình đô thị hóa thiếu sự tôn trọng thiên nhiên và bảo vệ môi trường sống đã tạo ra nhiều khủng hoảng khác nhau ở nhiều quốc gia trên thế giới. Tại Trung Quốc, một quốc gia đã quá chú trọng đến phát triển kinh tế sản xuất, để lại nhiều hậu quả và vấn nạn về môi trường, ông Zhenhua Xie - Bộ trưởng Bảo vệ Môi trường Trung Quốc đã phát biểu: “Sự phát triển hiện nay của Trung Quốc là không bền vững xét theo khía cạnh sinh thái, và các tổn thất là không thể lấy lại được khi đạt tăng trưởng GDP”.
Trong thực trạng đó Việt Nam cũng không tránh khỏi những rủi ro về sinh thái nếu tiếp tục phát triển kinh tế theo mô hình kiểu cũ. Do đó, cần có chiến lược cấp bách về phát triển đô thị sinh thái để chống đỡ sự suy thoái môi trường nhanh chóng hiện nay.
Để thực hiện được việc này, cần phải có các cơ chế, chính sách kịp thời và phù hợp từ nhà nước và trí tuệ, sức lực của các nhà khoa học, sự quyết tâm của các nhà đầu tư.
Các nhà đầu tư xây dựng Bourbon An Hòa hy vọng sẽ xây dựng được một đô thị sinh thái Trảng Bàng, tạo một “Ngạc Nhiên Việt Nam” trên bản đồ sinh thái thế giới.
Bạch Dương Cầm
Theo baoxaydung.com.vn
