Tổ chức kiến trúc cảnh quan và môi trường ở văn minh hiện đại của các khu đô thị mới

Đô thị mới hình thành và phát triển đã giải quyết được nhiều chỗ ở cho cư dân đô thị, đồng thời với việc xây dựng hệ thống hạ tầng kỹ thuật và hạ tầng xã hội của đô thị đồng bộ, hoàn chỉnh hơn. Những nhu cầu về một cuộc sống văn minh hiện đại trong đô thị được hình thành thông qua các giải pháp quy hoạch, tổ chức không gian kiến trúc cảnh quan, của các đơn vị ở khu đô thị mới.

Thực tiễn của quá trình lập phê duyệt và thực thi các đồ án xây dựng khu đô thị mới cũng có nhiều vấn đề, Bộ Xây dựng, chính quyền các thành phố, các cơ quan tư vấn và quản lý đã có nhiều đánh giá, có một số văn bản hướng dẫn, điều chỉnh để làm cho các khu đô thị mới của chúng ta ngày càng hoàn thiện hơn, đáp ứng được những yêu cầu ngày càng cao hơn của cuộc sống.

Các khu đô thị mới thường được nghiên cứu ở các vị trí rất khác nhau trong quy hoạch đô thị và với các quy mô cũng rất khác nhau.

Nhiều khu đô thị có vị trí đan xen liền kề với các khu dân cư, làng xóm lâu đời trong cơ cấu đô thị. Vấn đề hình thành một khu ở mới với kiến trúc hiện đại, quy mô lớn cần phải có những giải pháp quy hoạch không gian tốt, tạo ra được sự chuyển hoá giữa khu đô thị mới và những khu ở kiểu làng xóm lâu đời để có thể chung sống với nhau trong suốt quá trình phát triển. Sự đấu nối của hệ thống hạ tầng kỹ thuật: giao thông, hệ thống cấp thoát nước, cấp điện chiếu sáng... là những vấn đề cần được quan tâm của quá trình nghiên cứu.

Các không gian trống, không gian công cộng, cây xanh vườn hoa trong các khu đô thị mới của chúng ta vẫn còn rất hạn chế và nếu có thì việc thiết kế để khai thác và sử dụng chưa đem lại những hiểu quả cho các khu đô thị, nhiều khi nhà quy hoạch tận dụng những mảnh đất không xử lý được về kiến trúc, để bố trí các vườn hoa, cây xanh, trong khu ở, những diện tích này chính vì thế được bố trí phân tán, manh mún. Loại không gian này thiếu tính liên kết, không có cơ hội để tổ chức thành những khu vực có giá trị về cảnh quan kiến trúc và phục vụ tốt cho cư dân đô thị hoạt động nghỉ ngơi, giải trí, những hoạt động bên ngoài công trình ở của cộng đồng, đặc biệt cho người già, trẻ nhỏ của đơn vị ở. Không tạo thành những không gian tĩnh, ở đó có những hoạt động đi bộ, ngồi chơi, thư giãn một cách an toàn, dễ chịu và sinh động.

Khu đô thị mới tại Singapore

Vấn đề chỗ để phương tiện giao thông cá nhân của người dân trong khu đô thị mới cũng chưa được tính toán đầy đủ và khoa học, xe máy, xe ôtô của các gia đình, chỗ để xe của khách, đặc biệt các khu đô thị bố trí các loại nhà ở cao tầng, hỗn hợp có các văn phòng, hệ thống cửa hàng dịch vụ, cửa hàng tự chọn, ăn uống, giải khát, thậm chí văn phòng làm việc của các công ty... tập trung một lượng người rất cao ở các đô thị mới với những hoạt động kinh doanh làm việc và giao dịch, gây ra sự lộn sộn chồng chéo giữa các luồng giao thông, ồn ào. Điều này không đảm bảo môi trường yên tĩnh, thuận tiện cho các khu ở, xe cộ thiếu chỗ gửi, chỗ đỗ dẫn đến lấn chiếm các vỉa hè, các không gian trống dành cho các nhu cầu nghỉ ngơi, thư giãn, giao lưu, và các tuyến đi bộ của cộng đồng trong đơn vị ở.

Trong các khu đô thị mới mặc dù đã có những quy định, các tiêu chuẩn về các công trình hạ tầng kỹ thuật nhưng hệ thống đường dây, đường ống các loại chưa được bố trí ngầm trong các tuy nen kỹ thuật, các trạm hạ thế vẫn chiếm giữ những vị trí trên các vỉa hè đường phố gây ra những trở ngại, những hình ảnh hết sức phản cảm cho đô thị mới thậm trí mất an toàn cho những cư dân sinh sống tại các khu đô thị gọi là văn minh và hiện đại này.

Trong nhiều khu đô thị mới đã được xây dựng, theo đánh giá nhẫn xét của các nhà chuyên môn và của cộng đồng, thì nhiều nhận xét tốt được dành cho khu đô thị mới ở phía Nam sài gòn đó là Phú Mỹ Hưng. ở phía Bắc là Nam Thăng Long, Siputra (Hà Nội), thậm chí Phú Mỹ Hưng còn được ngành xây dựng trao chứng chỉ đô thị kiểu mẫu của Việt Nam.

Không gian xanh trong khu ĐTM Mê Linh - Vĩnh Phúc - Hà Nội

Không gian trung tâm Khu ĐTM Văn Phú - Hà Đông - Hà Nội

Xem xét ở nhiều khía cạnh, từ giải pháp quy hoạch tổ chức không gian kiến trúc cảnh quan, đến thực tiễn triển khai xây dựng theo quy hoạch và công tác quản lý vận hành của một vài khu đô thị trên, nhà đầu tư đã tuân thủ khá nghiêm ngặt những yêu cầu của quá trình đầu tư. Các tiêu chuẩn đó là về chất lượng của các công trình xây dựng, tổ chức cảnh quan, môi trường, chăm sóc và bảo trì, quản lý tốt các hoạt động trong khu đô thị mới, đặc biệt về văn minh, lối sống và ý thức của cư dân đô thị cũng như những hoạt động của đô thị. Các đồ án khu đô thị mới ít có sự điều chỉnh và thay đổi trong quá trình triển khai xây dựng. Tạo được một môi trường ở mới tốt, một không gian đô thị hiện đại, một nếp sống đô thị văn minh, đây cũng là những điều mà chúng ta mong muốn. Hy vọng rằng những vấn đề còn tồn tại trong việc chúng ta đầu tư xây dựng các khu đô thị mới sớm được khắc phục, có được những nghiên cứu tốt hơn nữa về quy hoạch và các giải pháp xây dựng, các công trình kiến trúc, các công trình dịch vụ có chất lượng cao, có được quá trình quản lý, vận hành với những đội ngũ có tính chuyên nghiệp và trách nhiệm cao, đảm bảo cân bằng được quyền lợi, trách nhiệm của nhà đầu tư và lợi ích của cả cộng đồng cư dân đô thị.