Thêm 'toa thuốc' chữa bệnh sợ trách nhiệm

"Nhiệm vụ trước mắt đòi hỏi mọi người phải có tinh thần trách nhiệm rất cao, nhưng hiện nay trong cán bộ, đảng viên ta còn có những đồng chí sợ trách nhiệm". Đây là một nhận xét của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, viết trong bài "Bệnh sợ trách nhiệm" cách đây 50 năm (đăng ở Tạp chí Cộng sản số 11/1973), đến nay vẫn còn nguyên giá trị.

Sáng 19/4/2023, Thủ tướng Phạm Minh Chính, chủ trì Phiên họp thứ 4 của Ban Chỉ đạo Cải cách hành chính của Chính phủ đã yêu cầu: Chấm dứt tình trạng sợ trách nhiệm, không dám làm, tình trạng đùn đẩy trách nhiệm các cơ quan, các bộ, các ngành, giữa Trung ương với địa phương… Ảnh: VGP/Nhật Bắc

Thời gian gần đây, thực tế ở một số bộ, cơ quan, địa phương và một bộ phận cán bộ, công chức đã xảy ra tình trạng né tránh, đùn đẩy công việc, có tâm lý e dè, sợ sai, sợ trách nhiệm, không dám tham mưu, đề xuất xử lý công việc, không quyết định công việc thuộc thẩm quyền; có trường hợp đẩy việc lên cơ quan cấp trên hoặc sang các bộ, cơ quan khác, thiếu sự phối hợp chặt chẽ, kịp thời, hiệu quả giữa các bộ, cơ quan, địa phương...

Mới đây nhất, Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho biết, tỉ lệ giải ngân vốn đầu tư công tại không ít, bộ, ngành, địa phương từ đầu năm đến nay còn thấp. Nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng này, có cả khách quan và chủ quan, nhưng đáng buồn trong đó có việc né tránh, đùn đẩy, sợ trách nhiệm trong giải quyết công việc.

Hậu quả là quá trình xử lý công việc bị kéo dài, gây cản trở và làm giảm hiệu lực, hiệu quả của công tác chỉ đạo, điều hành của chính quyền các cấp; cá biệt có nơi rất trì trệ, làm suy giảm, xói mòn niềm tin của người dân và doanh nghiệp đối với cơ quan Nhà nước, ảnh hưởng đến việc thực hiện các mục tiêu phát triển kinh tế-xã hội của đất nước.

Bài viết nêu trên của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, cách đây non nửa thế kỷ, cũng đã chỉ ra rằng: "Thái độ sợ trách nhiệm của một số cán bộ, đảng viên đang là một trở ngại cho công tác của Đảng và Nhà nước, làm cho công việc bị trì trệ, dậm chân tại chỗ, làm cho những nhân tố mới không phát huy được, những khuyết điểm và nhược điểm không được khắc phục kịp thời, và làm cho trình độ, năng lực công tác của cán bộ chậm được nâng cao".

Thủ tướng Phạm Minh Chính thường xuyên đi khảo sát, chỉ đạo các công trình giao thông trọng điểm. Trong ảnh, Thủ tướng Phạm Minh Chính và Đoàn công tác Chính phủ trên công trường thi công cao tốc Phan Thiết – Dầu Giây vào ngày 5/2, sẽ khánh thành vào dịp 30/4, 1/5 này - Ảnh: VGP/Nhật Bắc

Thực hiện '5 không'

Chính vì vậy, trong Công điện 280/CĐ-TTg ngày 19/4/2023 vừa qua, Thủ tướng Chính phủ đã kê thêm "toa thuốc" nhằm chấn chỉnh, tăng cường trách nhiệm trong xử lý công việc tại các bộ, cơ quan, địa phương. Cụ thể, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu thực hiện "5 không":

* Không trình Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Phó Thủ tướng Chính phủ những công việc thuộc thẩm quyền của bộ trưởng, thủ trưởng cơ quan theo đúng quy định của Quy chế làm việc của Chính phủ. Chịu trách nhiệm cá nhân, trực tiếp và toàn diện trước Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Phó Thủ tướng Chính phủ và trước pháp luật đối với các vấn đề thuộc thẩm quyền, được phân công, ủy quyền, được giao nhiệm vụ.

* Không chuyển công việc thuộc thẩm quyền của bộ, cơ quan mình sang bộ, cơ quan khác.

* Không giải quyết các công việc được xác định thuộc thẩm quyền của bộ, cơ quan khác; trả lại văn bản cho cơ quan, đơn vị, địa phương xin ý kiến nếu không đúng thẩm quyền hoặc thuộc thẩm quyền của cơ quan, đơn vị xin ý kiến.

* Không lấy ý kiến phối hợp của cơ quan không liên quan hoặc không cần thiết, làm ảnh hưởng đến tiến độ xử lý công việc. Bộ, cơ quan được lấy ý kiến có trách nhiệm trả lời đúng thời hạn, chính kiến rõ ràng; không trả lời chung chung, thiếu trách nhiệm hoặc né tránh trách nhiệm.

* Đối với bộ, cơ quan được lấy ý kiến không trả lời hoặc chậm trả lời (khi quá thời hạn quy định) thì được xác định là đồng ý với ý kiến và đề xuất của cơ quan lấy ý kiến theo đúng quy định của Quy chế làm việc của Chính phủ. Cơ quan lấy ý kiến có văn bản thông báo lại và bộ, cơ quan không có ý kiến hoặc chậm có ý kiến trả lời phải chịu trách nhiệm trước pháp luật, trước Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ.

Đối với chủ tịch UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, Thủ tướng Chính phủ cũng yêu cầu: Không trình, báo cáo công việc thuộc thẩm quyền giải quyết của mình lên Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và các bộ, cơ quan Trung ương; không lạm dụng việc lấy ý kiến các cơ quan Trung ương để né tránh trách nhiệm. Đồng thời, Chủ tịch UBND tỉnh, thành phố cũng cần khẩn trương rà soát các nhiệm vụ, công việc của địa phương để kịp thời xem xét, quyết định theo thẩm quyền và trong thời hạn được pháp luật quy định, nhất là đối với những công việc đã để chậm trễ, kéo dài.

Thêm 5 'vị thuốc'

Thủ tướng Chính phủ cũng yêu cầu bộ trưởng, thủ trưởng cơ quan ngang bộ, thủ trưởng cơ quan thuộc Chính phủ, Chủ tịch UBND tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương:

* Tập trung rà soát, kịp thời sửa đổi, bổ sung ngay quy trình phân công và tổ chức thực hiện nhiệm vụ, công việc tại cơ quan, đơn vị thuộc thẩm quyền, cắt giảm, đơn giản hóa những quy trình, thủ tục không cần thiết; cụ thể, cá thể hóa quyền hạn, trách nhiệm của tập thể, cá nhân trong từng khâu của quy trình xử lý công việc, tuyệt đối không để xảy ra việc đùn đẩy, né tránh trách nhiệm, bảo đảm các công việc thuộc thẩm quyền phải được xử lý nhanh chóng, kịp thời, rút ngắn thời gian thực hiện.

* Tăng cường công tác kiểm tra hoạt động công vụ, nhất là kiểm tra đột xuất. Kịp thời rà soát, thay thế hoặc điều chuyển sang công việc khác đối với cán bộ, công chức năng lực yếu, không dám làm, né tránh, đùn đẩy, thiếu trách nhiệm, để trì trệ và không đáp ứng yêu cầu công việc được cấp có thẩm quyền giao.

* Trường hợp đùn đẩy, né tránh, thiếu trách nhiệm để xảy ra chậm trễ hoặc không quyết định những vấn đề, công việc thuộc thẩm quyền thì phải kiểm điểm, xử lý trách nhiệm tập thể, cá nhân liên quan theo đúng quy định của Đảng và Nhà nước. Xử lý nghiêm minh những hành vi gây phiền hà, nhũng nhiễu, tham nhũng, tiêu cực.

* Biểu dương, khen thưởng kịp thời và thích đáng đối với các cơ quan, tập thể, cán bộ, công chức quyết liệt trong thi hành công vụ, hoàn thành tốt nhiệm vụ, dám nói, dám nghĩ, dám làm, chủ động, sáng tạo vì lợi ích chung.

* Giao Bộ trưởng Bộ Nội vụ chủ trì, phối hợp với bộ, cơ quan liên quan khẩn trương rà soát, đề xuất giải pháp hoàn thiện các quy định của pháp luật để tạo môi trường, hành lang pháp lý an toàn, đầy đủ cho các bộ, cơ quan, địa phương, cán bộ, công chức yên tâm thực hiện chức trách công vụ theo quy định; đồng thời cụ thể quy trình, cá thể hóa trách nhiệm của tập thể, cá nhân trong thực thi công vụ bảo đảm không để né tránh, đùn đẩy trách nhiệm trong xử lý công việc.

Khẩn trương hoàn thiện dự thảo Nghị định về khuyến khích, bảo vệ cán bộ năng động, sáng tạo, dám nghĩ, dám làm, dám đột phá vì lợi ích chung, báo cáo Chính phủ trong tháng 6/2023.

Với những chỉ đạo rất quyết liệt của Thủ tướng Chính phủ, người dân, cộng đồng doanh nghiệp kỳ vọng sẽ khắc phục được tâm lý e dè, đùn đẩy, sợ sai, sợ chịu trách nhiệm, sớm có những chuyển biến tích cực trong bộ máy hành chính Nhà nước.