Tham vấn ý kiến Hội đồng thẩm định đề án điều chỉnh Quy hoạch điện VIII

(Xây dựng) - Vừa qua, tại Hà Nội, Bộ Công Thương tổ chức Hội nghị tham vấn ý kiến Hội đồng thẩm định đề án điều chỉnh Quy hoạch điện VIII do Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên chủ trì.

Toàn cảnh Hội nghị tham vấn ý kiến Hội đồng thẩm định đề án điều chỉnh Quy hoạch điện VIII.

Thực hiện nhiệm vụ điều chỉnh Quy hoạch điện VIII được Thủ tướng Chính phủ giao, Bộ Công Thương đã rất khẩn trương triển khai các thủ tục liên quan như: Xây dựng, phê duyệt đề cương dự toán; tổ chức lựa chọn đơn vị tư vấn, xây dựng đề án; đăng tải trên cổng thông tin điện tử Chính phủ, Bộ Công Thương và có văn bản gửi các Bộ, ngành, cơ quan liên quan và địa phương để tham vấn ý kiến đối với đề án.

Ngày 11/02/2025, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 261/QĐ-TTg về việc thành lập Hội đồng thẩm định điều chỉnh Quy hoạch điện VIII. Theo đó, Phó Thủ tướng Chính phủ Bùi Thanh Sơn làm Chủ tịch Hội đồng, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên là Phó Chủ tịch Hội đồng thẩm định.

Hội đồng thẩm định gồm đại diện các Bộ, ngành như: Bộ Khoa học và Công nghệ; Bộ Quốc phòng; Bộ Công an; Bộ Tài chính; Bộ Kế hoạch và Đầu tư..., cùng nhiều tập đoàn lớn trong lĩnh vực năng lượng như: Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN), Tập đoàn Công nghiệp - Năng lượng Quốc gia (PVN), Tập đoàn Công nghiệp Than - Khoáng sản Việt Nam (TKV), Tổng Công ty Truyền tải điện quốc gia và các tổng công ty điện lực khu vực.

Các chuyên gia phản biện bao gồm: Ông Ngô Tuấn Kiệt, nghiên cứu viên cao cấp, nguyên Viện trưởng Viện Khoa học Năng lượng - Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam; Viện trưởng Viện Công nghệ năng lượng - Liên hiệp các hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam; ông Nguyễn Anh Tuấn, nguyên Phó Viện trưởng Viện Năng lượng, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký, Hiệp hội Năng lượng Việt Nam, Ủy viên phản biện; ông Nguyễn Thái Sơn, nguyên Chánh Văn phòng Ban Chỉ đạo quốc gia về phát triển điện lực, Chủ tịch Hội đồng Khoa học Tạp chí Năng lượng Việt Nam.

Để bảo đảm tiến độ rất cấp bách theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ về việc trình, phê duyệt đề án điều chỉnh Quy hoạch điện VIII trước ngày 28/02/2025; đồng thời, bảo đảm tuân thủ các quy trình, thủ tục của pháp luật về quy hoạch và điện lực như Luật Quy hoạch, Luật Điện lực, Nghị định số 37/2019/NĐ-CP… việc tham vấn ý kiến các thành viên Hội đồng thẩm định, các Bộ, ngành, cơ quan liên quan rất quan trọng.

Thực hiện chỉ đạo của Lãnh đạo Chính phủ và yêu cầu nhiệm vụ, Bộ Công Thương tổ chức Hội nghị lấy ý kiến tham vấn của các đồng chí thành viên Hội đồng thẩm định, các Bộ, ngành, cơ quan liên quan để hoàn thiện đề án trước khi báo cáo Chủ tịch Hội đồng thẩm định tổ chức cuộc họp chính thức theo quy định.

Phát biểu khai mạc Hội nghị, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên cho biết, trong thời gian vừa qua, lãnh đạo Đảng, Quốc hội, Chính phủ đã xác định mục tiêu phấn đấu của Việt Nam trong năm 2025 là đạt tăng trưởng kinh tế thấp nhất 8%, phấn đấu ở mức 2 con số trong những năm tiếp theo.

Để đạt được mục tiêu tăng trưởng kinh tế, thì mục tiêu tăng trưởng về năng lượng, đặc biệt là điện năng cần đạt hệ số 1,4 – 1,5% mới có thể đáp ứng được những yêu cầu đề ra. Mặt khác, theo cam kết của Việt Nam tại COP26 là đạt mục tiêu trung hòa cacbon vào năm 2050, cần tăng rất nhanh về quy mô điện năng và thay đổi rất mạnh về cơ cấu.

Cụ thể, đến năm 2030 tổng công suất cần gấp 2,5 - 3 lần công suất hiện có và đến năm 2050 thì phải đạt quy mô gấp 5 - 7 lần; giảm tối đa nguồn điện hóa thạch và tăng tối đa nguồn điện năng lượng tái tạo (như điện gió, điện mặt trời), phát triển các nguồn năng lượng mới, sạch (như điện khí, điện hạt nhân).

Với những lý do đã nêu, việc xây dựng Quy hoạch điện VIII điều chỉnh là hết sức cần thiết, theo Luật Quy hoạch thì cần điều chỉnh theo chu kỳ 5 năm một lần và năm 2025 là năm thuộc chu kỳ điều chỉnh theo quy định, đồng thời cũng cần phải được điều chỉnh để đáp ứng được nhu cầu tăng trưởng kinh tế của đất nước đến năm 2030 và tầm nhìn đến năm 2050.

Chính phủ đã chỉ đạo phải phát triển tối đa tiềm năng năng lượng tái tạo (gồm điện gió, điện mặt trời, điện mặt trời tập trung, điện mặt trời áp mái, điện gió trên bờ, điện gió ngoài khơi), phát triển hợp lý các nguồn điện nền, đặc biệt là các nguồn năng lượng mới, năng lượng sạch…, đồng thời phải đạt mục tiêu cân đối giữa các vùng miền, cân đối giữa nguồn và truyền tải nhằm vào 3 mục tiêu cơ bản, gồm: Bám sát nhu cầu phụ tải của đất nước, của vùng; Đáp ứng các hợp đồng mua bán điện trực tiếp DPPA và đáp ứng các nhu cầu xuất khẩu điện sạch.

Tại Hội nghị, các chuyên gia phản biện là những người có chuyên môn sâu, nhiều năm kinh nghiệm trong lĩnh vực năng lượng đã đưa ra nhiều ý kiến phân tích, dự báo, tính toán cụ thể và những đóng góp có giá trị, sát với thực tiễn nhằm xây dựng đề án điều chỉnh Quy hoạch điện VIII bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia; cung cấp đủ điện, kịp thời cho phát triển kinh tế - xã hội; phù hợp với quy định pháp luật.

Qua thảo luận của các đại diện đơn vị phản biện, kết luận Hội nghị, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên yêu cầu đơn vị tư vấn tiếp thu một số nội dung sau:

Thứ nhất, về dự báo tăng trưởng, cần đặt ra 3 kịch bản: kịch bản cơ sở, kịch bản cao, kịch bản cực đoan. Đối với kịch bản cơ sở cần điều chỉnh cao từ 45-50% so với Quy hoạch điện VIII; kịch bản cao từ 60-65%; kịch bản cực đoan từ 70-75%. Đơn vị tư vấn cần tính lại, phân bổ cơ cấu và thay đổi tư duy phát triển điện và tư duy phát triển kinh tế theo từng vùng và trên phạm vi cả nước.

Thứ hai, về nguồn, cần phát triển tối đa tiềm năng năng lượng tái tạo; thủy điện, thủy điện tích năng (lưu ý đến việc không ảnh hưởng đến vấn đề môi trường); điện sinh khối (bao gồm cả rác, điện sinh khối); đặc biệt, chú ý phát triển năng lượng mới như điện khí tự nhiên trong nước, khí hóa lỏng và điện hạt nhân. Cần phát triển điện hạt nhân tập trung, điện hạt nhân quy mô nhỏ trên phạm vi cả nước, chú trọng phát triển nguồn điện qua pin lưu trữ.

Ảnh minh họa.

Thứ ba, về truyền tải, Bộ trưởng yêu cầu cần đề cập trong Quy hoạch điện VIII điều chỉnh phải áp dụng lưới điện thông minh; truyền tải lên miền cần tính đến phương án là cáp ngầm (kể cả ngầm trên bờ và dưới đáy biển); còn từ đoạn nổi hay trạm biến áp có thể bằng hệ thống truyền tải nội miền, lưới điện thông minh để giải tỏa công suất của các cơ sở này.

Tuy nhiên, Bộ trưởng đề nghị tinh thần chung là hạn chế đến mức tối đa truyền tải liên miền; cần thay đổi tư duy phát triển điện và tư duy phát triển kinh tế theo vùng miền để giải quyết được vấn đề.

Về các giải pháp, Bộ trưởng cũng thống nhất, cần phải tiến tới thị trường điện cạnh tranh cả 3 cấp độ: phát điện cạnh tranh, bán buôn điện cạnh tranh và bán lẻ điện cạnh tranh; có giá điện theo 2 thành phần (gồm cả giá mua và giá bán); xác định khung giá theo giờ, khung giá cho các loại hình điện năng (đối với những loại hình điện năng chưa có cơ sở thực tiễn cũng mạnh dạn đề xuất xây dựng khung giá để thu hút đầu tư và sẽ điều chỉnh theo thực tiễn phát sinh).

Khẩn trương có quy định tách bạch giá truyền tải với giá thành sản xuất điện theo hướng thị trường, tính đúng, tính đủ, tính chi phí của giá truyền tải để huy động xã hội hóa trong lĩnh vực truyền tải, kể cả truyền tải liên miền, truyền tải nội miền và thực hiện mua bán điện trực tiếp. Đặc biệt cần phải có cơ chế đặc thù cho từng loại hình điện năng, nhất là nguồn điện nền và nguồn năng lượng mới. Ngoài ra, cần bổ sung hệ giải pháp về cơ chế lựa chọn nhà thầu theo hình thức chỉ định, cơ chế huy động các nguồn vốn, nhất là vốn trong nước, vốn trong dân để có thể thực hiện được.