Sử dụng vốn hiệu quả để thúc đẩy phát triển nhà ở xã hội

(Xây dựng) – Đó là ý kiến của Chủ tịch Hiệp hội Bất động sảnThành phố Hồ Chí Minh (HoREA) Lê Hoàng Châu tại Hội thảo “Sử dụng vốn hiệu quả để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế” do Báo Tuổi trẻ tổ chức vào ngày 28/2.

Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản thành phố Hồ Chí Minh (HoREA) Lê Hoàng Châu.

Năm bản lề để bước sang kỷ nguyên mới

Theo nhận định của HoREA, thị trường bất động sản (BĐS) năm 2024 đã vượt qua giai đoạn khó khăn nhất và chuyển sang giai đoạn phục hồi, tăng trưởng trở lại nhưng chưa thực sự vững chắc. Đà phục hồi của thị trường BĐS theo xu thế tháng sau tốt hơn tháng trước, quý sau tốt hơn quý trước, năm sau tốt hơn năm trước nhưng tốc độ khá chậm và thị trường nhà ở vẫn thiếu nguồn cung dự án, dẫn đến thiếu nguồn cung sản phẩm nhà ở.

Đáng quan ngại hơn là kể từ năm 2020 đến nay, phân khúc nhà ở cao cấp chiếm đa số trên thị trường nhưng thiếu nhà ở thương mại giá vừa túi tiền và rất thiếu nhà ở xã hội (NƠXH). Điều này dẫn đến tình trạng giá nhà tăng liên tục và giữ giá cao, vượt quá khả năng tài chính của đa số người dân có thu nhập trung bình, thu nhập thấp tại đô thị, công nhân lao động, công chức, viên chức Nhà nước hay cán bộ lực lượng vũ trang.

Điển hình là tại Thành phố Hồ Chí Minh, nguồn cung nhà ở thương mại thuộc các dự án đủ điều kiện huy động vốn liên tục sụt giảm từ năm 2018 cho đến nay. Trong năm 2020, nhà ở giá vừa túi tiền chỉ chiếm 1% trong tổng số nhà ở thuộc các dự án đủ điều kiện huy động vốn. Bước sang giai đoạn 2021 – 2024, thậm chí không còn nhà ở giá vừa túi tiền. Ngược lại, tỷ lệ nhà ở cao cấp liên tục chiếm từ 70% trở lên và trong năm 2024 thì 100% nhà ở đưa ra thị trường đều là nhà ở cao cấp.

Về kết quả phát triển nhà ở xã hội tại Thành phố Hồ Chí Minh, tính đến hết năm 2024 mới có khoảng 6.000 căn hộ, chỉ đạt 8,6% kế hoạch. Tính trên cả nước mới hoàn thành 57.652 căn hộ nhà ở xã hội, đạt 5,7% kế hoạch trong giai đoạn 2021 - 2030.

Cả nước mới hoàn thành 57.652 căn hộ nhà ở xã hội, đạt 5,7% kế hoạch trong giai đoạn 2021 - 2030. (Ảnh minh họa)

Từ tình hình thực tiễn nêu trên, HoREA dự báo thị trường bất động sản năm 2025 vẫn còn nhiều khó khăn, nhưng đây sẽ là năm bản lề của thị trường bất động sản để chuyển sang kỷ nguyên mới, phát triển an toàn, lành mạnh, bền vững từ năm 2026 trở đi, từ đó góp phần thực hiện mục tiêu tăng trưởng GDP từ 2 con số trở lên, liên tục trong ít nhất 10 năm để nền kinh tế nước ta không bị rơi vào “bẫy thu nhập trung bình”.

Giải pháp then chốt là sử dụng vốn thật hiệu quả

Chủ tịch HoREA Lê Hoàng Châu nhận định, để thúc đẩy phát triển nhà ở xã hội thì cần phải thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp. Trong đó, giải pháp then chốt là phải sử dụng vốn thật hiệu quả, trước hết là nguồn vốn ưu đãi tín dụng cho chủ đầu tư dự án nhà ở xã hội và người mua, thuê mua nhà ở xã hội.

Cụ thể, HoREA đề xuất giải pháp thứ nhất liên quan đến thực thi chính sách đối với chủ đầu tư dự án nhà ở xã hội được vay vốn với lãi suất ưu đãi quy định tại Luật Nhà ở 2023 và Nghị định số 100/2024/NĐ-CP của Chính phủ quy định chi tiết một số điều của Luật Nhà ở về phát triển và quản lý nhà ở xã hội (Nghị định số 100/2024/NĐ-CP).

Hiệp hội kiến nghị Bộ Xây dựng trình Thủ tướng Chính phủ xem xét bãi bỏ khoản 3, Điều 77 của Nghị định số 100/2024/NĐ-CP để Ngân hàng chính sách xã hội được cho vay ưu đãi đối với chủ đầu tư dự án nhà ở xã hội, nhà ở cho lực lượng vũ trang nhân dân, cá nhân xây dựng hoặc cải tạo, sửa chữa nhà ở để cho thuê. Điều này sẽ khắc phục mâu thuẫn giữa khoản 3, Điều 77 với các Điều 25, Điều 26 và khoản 3, Điều 71 của Nghị định số 100/2024/NĐ-CP, từ đó hỗ trợ các chủ đầu tư dự án, góp phần giảm giá thành nhà ở xã hội.

Hiệp hội cũng kiến nghị Ngân hàng Phát triển Việt Nam công bố điều kiện vay vốn, mức vốn vay, thời hạn vay, lãi suất vay, bảo đảm tiền vay và các nội dung khác có liên quan đối với khoản vay tại Ngân hàng Phát triển Việt Nam theo quy định hiện hành của pháp luật về tín dụng đầu tư của Nhà nước.

Ngân hàng thương mại cần thực hiện cơ chế lãi suất vay thương mại hợp lý đối với các chủ đầu tư dự án Ngân hàng Phát triển Việt Nam. (Ảnh minh họa)

Ngoài ra, Hiệp hội còn kiến nghị Ngân hàng Nhà nước có văn bản hướng dẫn 9 Ngân hàng thương mại thực hiện cơ chế lãi suất vay thương mại hợp lý (theo cơ chế lãi suất trong thời gian ưu đãi thấp hơn 1,5 - 2% so với lãi suất vay trung dài hạn VND bình quân của các ngân hàng thương mại nhà nước trên thị trường trong từng thời kỳ) đối với các chủ đầu tư dự án nhà ở xã hội, để phát huy hiệu quả Chương trình tín dụng 145.000 tỷ đồng.

Đối với giải pháp thứ hai, HoREA kiến nghị Bộ Xây dựng nghiên cứu trình Thủ tướng Chính phủ xem xét bổ sung quy định trong Nghị định số 100/2024/NĐ-CP, công nhận nhà trọ cho thuê dài hạn theo tháng, theo năm cũng là một hình thức nhà ở xã hội; là nhà ở riêng lẻ do cá nhân, hộ gia đình đầu tư xây dựng, cho thuê, mà người thuê chủ yếu là công nhân, lao động, người có thu nhập thấp, người nhập cư. Trên cơ sở đó, các chủ nhà trọ sẽ được hưởng chính sách ưu đãi về tín dụng, về thuế tương tự như chủ đầu tư dự án nhà ở xã hội.

Đối với giải pháp thứ ba, HoREA kiến nghị Bộ Xây dựng và Ngân hàng Nhà nước trình Thủ tướng Chính phủ xem xét quyết định lãi suất cho vay đối với hộ nghèo là 4,7%/năm, áp dụng cho đối tượng hộ nghèo vay năm 2025 tại Ngân hàng chính sách xã hội.

Hiện nay, Ngân hàng Chính sách xã hội đang chỉ đạo các chi nhánh áp dụng “lãi suất cho vay bằng lãi suất cho vay đối với hộ nghèo do Thủ tướng Chính phủ quy định trong từng thời kỳ” là 6,6%/năm. HoREA đánh giá mức lãi suất này quá cao, so với mức lãi suất cho vay ưu đãi 4,7%/năm mà Ngân hàng Nhà nước quy định tại Quyết định 2690/QĐ-NHNN ngày 18/12/2024, áp dụng cho năm 2025 đối với dư nợ của các khoản cho vay hỗ trợ nhà ở theo Nghị quyết số 02/NQ-CP ngày 07/01/2013 của Chính phủ (gói 30.000 tỷ đồng trước đây hỗ trợ cho người mua nhà ở xã hội và cả người mua nhà ở thương mại có giá bán không quá 1,05 tỷ đồng/căn).

Việc thành lập Quỹ phát triển nhà ở quốc gia là hết sức cần thiết và cấp bách. (Ảnh minh họa)

Đối với giải pháp thứ tư, HoREA kiến nghị Thủ tướng Chính phủ giao Bộ Tài chính phối hợp với Bộ Xây dựng và Ngân hàng Nhà nước thực hiện chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm tại cuộc họp với Ban Chính sách, chiến lược Trung ương vào ngày 24/02/2025, nghiên cứu xây dựng Đề án thành lập. Trong Đề án này cần bao gồm Đề án thí điểm thành lập Quỹ phát triển nhà ở xã hội theo ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính.

Hiệp hội nhận thấy, Luật Nhà ở 2023 đã quy định các nguồn vốn để phát triển nhà ở, nhưng chưa quy định cơ chế, tổ chức quản lý, vận hành các nguồn vốn để phát triển nhà ở giá rẻ (bao gồm nhà ở thương mại giá rẻ và nhà ở xã hội giá rẻ). Vì vậy, việc thành lập Quỹ phát triển nhà ở quốc gia là hết sức cần thiết và cấp bách.

Ngoài ra, HoREA cũng kiến nghị Bộ Xây dựng xem xét xây dựng Đề án phát triển nhà ở thương mại giá rẻ và cơ chế hỗ trợ người trẻ mua căn nhà đầu tiên được vay tín dụng với lãi suất thương mại hợp lý trong thời hạn ít nhất 10 - 15 năm.