PV Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Đình Toàn
Trong bối cảnh hội nhập hiện nay, tư vấn Thiết kế nước ngoài hoạt động tại Việt Nam ra sao? Nhìn nhận và phát huy vai trò của họ như thế nào? Làm gì để có một diện mạo đô thị tốt hơn? Đó là những vấn đề Thứ trưởng Nguyễn Đình Toàn đã đề cập và nhấn mạnh trong buổi trò chuyện với phóng viên Tạp chí KTVN nhân dịp thực hiện chuyên đề: Tư vấn Thiết kế nước ngoài - Hiệu quả & Bất cập. Đây cũng là một trong những vấn đề lớn mà tân Thứ trưởng quan tâm khi được giao nhiệm vụ giúp Bộ trưởng Bộ Xây dựng phụ trách mảng Kiến trúc - Quy hoạch. Trân trọng giới thiệu cùng bạn đọc!
Phóng viên (PV): Thưa Thứ trưởng, là người đã từng làm việc trực tiếp với nhiều tư vấn thiết kế nước ngoài, xin Thứ trưởng cho biết nhận xét của mình về hoạt động của các kiến trúc sư nước ngoài tại Việt Nam hiện nay?
Thứ trưởng Nguyễn Đình Toàn: KTS nước ngoài hành nghề tại Việt Nam với 2 công việc chính: tư vấn thiết kế quy hoạch và tư vấn thiết kế công trình.
Đối với đồ án quy hoạch chung cho một vùng, một tỉnh: Trong một khoảng thời gian ngắn, sự hiểu biết của tư vấn nước ngoài về hiện trạng, phong tục tập quán, nhu cầu của người Việt Nam... còn hạn chế. Họ cũng chưa thể cập nhật đầy đủ thông tin, chưa có đủ thời gian để mà cảm nhận, yêu mến vùng đất mà mình làm quy hoạch. Đặc biệt, từ ý tưởng cho đến ý chí của nhà lãnh đạo đôi khi có những khoảng cách mà KTS nước ngoài không dễ để có thể đáp ứng được ngay. Vì vậy, những mô hình quy hoạch chung do tư vấn nước ngoài thực hiện còn chưa đáp ứng yêu cầu tốt nhất, phải có sự hỗ trợ của tư vấn trong nước thì mới hoàn thành công việc được.
Đối với các đồ án quy hoạch chi tiết: Sau khi quy hoạch chung đã được duyệt, chuyển sang quy hoạch chi tiết, quy hoạch các trục đường, các tuyến phố, các khu dân cư, các khu đô thị mới hoặc cai tạo các khu đô thị cũ thì những kinh nghiệm của các nhà tư vấn nước ngoài đã phát huy được thế mạnh. Bằng chứng là đã có nhiều cuộc thi thu hút nhiều tư vấn thiết kế nước ngoài tham gia. Hầu hết ở các đồ án quy hoạch chi tiết, tư vấn nước ngoài tham gia trong các cuộc thi thường đạt giải cao.
Trong thời điểm hiện nay, cần tạo môi trường cạnh tranh giữa các nhà tư vấn nước ngoài và trong nước. Việc đánh giá đồ án KTS nước ngoài tham gia cùng KTS trong nước tại các cuộc thi ở đây cũng cần phải nói thêm về vai trò của Hội đồng chấm thi. Chúng ta mới thực hiện việc thi tuyển kiến trúc trong gần chục năm gần đây, cũng còn rất nhiều điều cần rút kinh nghiệm.
Đối với các nước có nền kiến trúc đã, đang phát triển mạnh mẽ, họ tổ chức thi tuyển kiến trúc có tính chuyên nghiệp cao. Hội đồng là những thành viên thực sự đã từng thiết kế loại công trình đó, có sự tự trọng nghề nghiệp...
Chúng ta đã có những cuộc thi lớn để chọn tư vấn thiết kế nước ngoài cho những công trình tầm cỡ, quan trọng, nhưng vẫn chưa có được công trình nào có sức bật vượt trội hơn hẳn về thẩm mỹ kiến trúc. Cách tổ chức thi tuyển sẽ phải có sự thay đổi mạnh mẽ với những qui định cụ thể mang lại hiệu qủa hơn.
PV: Vậy, theo Thứ trưởng khi chọn lựa tư vấn thiết kế nước ngoài chúng ta cần lưu ý tới những vấn đề gì? Những yếu tố nào quyết định đến diện mạo đô thị hiện nay?
Thứ trưởng Nguyễn Đình Toàn:
Có một điều cần cảnh báo, hiện nay xu hướng “sính ngoại” để lập quy hoạch và các đồ án thiết kế công trình đang khá phổ biến ở nhiều nơi trong cả nước
Việc lựa chọn các nhà tư vấn thiết kế nước ngoài còn nhiều hạn chế do chúng ta thiếu sự hiểu biết về họ. Tư vấn quản lý dự án cho chủ đầu tư còn thiếu kinh nghiệm. Không phải cứ tư vấn nước ngoài đều là tốt cả... Các địa phương, các chủ đầu tư cần kiểm tra thật cẩn thận trước khi lựa chọn về năng lực tổ chức, cá nhân, kinh nghiệm. Đặc biệt lưu ý xem người Chủ nhiệm công trình đã từng tham gia thể loại công việc mà mình dự kiến giao hay chưa? Và đội ngũ cộng sự - Họ là ai? Cũng phải có lý lịch chuyên môn rõ ràng. Có đơn vị tư vấn thiết kế nước ngoài mang thương hiệu có tên tuổi, nhưng cần phải biết nhóm tác giả làm việc với chúng ta là ai và có năng lực như thế nào?
Đô thị ở nước ngoài ngăn nắp, sạch sẽ. Để có được điều đó, không phải chỉ có bàn tay của các KTS mà còn ở vai trò quản lý, vai trò của chủ đầu tư.
Một dãy nhà thiết kế giống nhau nhưng tuân thủ nghiêm ngặt theo quy định về chiều cao, về mật độ thì nó đã tạo ra cái đẹp, chưa cần phải có những nghiên cứu sáng tạo đột phá về kiến trúc.
Ở các nước phát triển như: Nhật Bản, Singapore, Hàn Quốc... họ đã đi theo hướng học tập quản lý đô thị của Châu Âu, Bắc Mỹ. Không phải cứ công trình nào ở nước ngoài cũng là những tác phẩm hoàn hảo cả. Vấn đề là nó nằm trong một tổng thể được kiểm soát và được quản lý chặt chẽ của các cấp chính quyền.
Tựu chung lại, để phát huy được vai trò của tư vấn nước ngoài phụ thuộc vào 3 yếu tố: Thư nhất là vai trò của chủ đầu tư, thứ hai là vai trò quản lý xây dựng của chính quyền địa phương, thứ ba là vấn đề kinh phí. Đối với việc thuê tư vấn nước ngoài lập Quy hoạch chung chỉ nên thuê nghiên cứu ý tưởng không gian kiên trúc, giao thông, tư vấn trong nước phối hợp để cùng làm phần kiến trúc và thực hiện nghiên cứu thiết kế phần hạ tầng, hoàn thiện hồ sơ theo quy định hiện nay chứ không nên giao cho họ làm tất cả. Còn với công trình kiến trúc cần đòi hỏi yếu tố kiến trúc truyền thống thì cần có sự tham gia nhiều hơn của các KTS trong nước vào nghiên cứu nội thất và ngoại thất.
Tuy vậy, tôi xin nhấn mạnh vai trò đặc biệt quan trọng của các cấp quản lý mà gần đây đã có sự phân cấp rất mạnh, giao quyền chủ động cho chính quyền địa phương. Tới đây, Bộ Xây dựng sẽ tổ chức thực hiện mở những khóa đào tạo cho các cán bộ địa phương về công tác quản lý đô thị, các sở, ban, ngành của địa phương phải học qua những khóa đào tạo đó. Việc làm này tuy đã muộn, nhưng dù sao đó cũng là một dấu hiệu tích cực. Chương trình này đang được xúc tiến để hoàn thành các thủ tục pháp lý, cố gắng sẽ được tiến hanh trong năm nay.
PV: Trân trọng cảm ơn Thứ trưởng!
Minh Khôi (Thực hiện)
Theo baoxaydung.com.vn
