Thứ sáu 29/03/2024 01:58 24h qua English RSS
Hotline: 094 540 6866

Nợ đọng xây dựng - cần giải pháp nào để cứu doanh nghiệp?

16:08 | 18/08/2022

(Xây dựng) - Ngày 18/8 tại Hà Nội, Hiệp hội các nhà thầu xây dựng Việt Nam (VACC) phối hợp với Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) tổ chức Hội thảo với chủ đề “Nợ đọng xây dựng - kiến nghị và giải pháp” nhằm tập hợp các kiến nghị phản ánh khó khăn, vướng mắc cũng như kinh nghiệm giải quyết tranh chấp hợp đồng; đồng thời, đề xuất kiến nghị các giải pháp với Nhà nước và Bộ, ngành liên quan.

no dong xay dung can giai phap nao de cuu doanh nghiep
Hội thảo thu hút sự quan tâm của đông đảo doanh nghiệp.

Theo VACC, thời gian qua, Nhà nước đã có nhiều tháo gỡ thông qua ban hành, sửa đổi bổ sung chính sách về đầu tư xây dựng như sửa đổi bổ sung Luật Xây dựng, Luật Đấu thầu, đặc biệt trong đó ban hành Nghị định số 50/2021/NĐ-CP sửa đổi bổ sung một số điều của Nghị định số 37/2015/NĐ-CP về hợp đồng xây dựng, ban hành Nghị định số 10/2021/NĐ-CP về quản lý chi phí đầu tư xây dựng thay thế Nghị định 68/NĐ-CP.

Tuy nhiên, các văn bản pháp lý này khi vận dụng thực tế vẫn còn nhiều vướng mắc; trong đó phần thua thiệt lại là nhà thầu. Hiện có nhiều vướng mắc về thủ tục pháp lý rắc rối, phức tạp cần được tháo gỡ, đặc biệt trong khâu thanh quyết toán.

Hầu hết các nhà thầu bị nợ đọng, đặc biệt ở giá trị khối lượng còn lại khoảng 20 – 25% cuối của dự án. Thậm chí, nhiều dự án đã đưa vào khai thác sử dụng vài ba năm vẫn chưa quyết toán được, trong khi nhà thầu phải vay tín dụng ngân hàng, chịu lãi suất cao dẫn đến tình trạng nợ đọng kéo dài hết công trình này đến công trình khác.

Tình trạng trên diễn ra không chỉ ở các gói thầu dự án sử dụng vốn đầu tư công, vốn Nhà nước ngoài đầu tư công mà ở cả các dự án sử dụng các nguồn vốn khác. Ông Nguyễn Quốc Hiệp - Chủ tịch VACC khẳng định, rất nhiều khó khăn đến với các doanh nghiệp nhà thầu xây dựng, nếu không được tháo gỡ kịp thời cộng với việc không có công ăn việc làm, nhiều doanh nghiệp xây dựng thật sự đang đối mặt với thực trạng sẽ bị phá sản.

no dong xay dung can giai phap nao de cuu doanh nghiep
Các nhà thầu xây dựng đang cần sự chung tay tháo gỡ khó.

Ông Nguyễn Quốc Hiệp chia sẻ, tại nhiều doanh nghiệp, các khoản nợ đọng công trình vốn đầu tư công dù đã kết thúc từ 2 - 3 năm trước nhưng chưa quyết toán và thanh toán được. Khảo sát hơn 2.000 doanh nghiệp xây dựng trên cả nước cho thấy, doanh nghiệp có quy mô khoảng 100 tỷ đồng, chiếm 90%; doanh nghiệp có quy mô trên 1.000 tỷ đồng chỉ đếm trên đầu ngón tay.

Với đặc thù quy mô vốn nhỏ, các Công ty xây dựng chủ yếu sử dụng vốn tín dụng ngân hàng để triển khai dự án. Dòng tiền của doanh nghiệp chủ yếu trông chờ vào tiền mặt; trong khi số nợ đọng hiện rất lớn. Tất cả doanh nghiệp xây dựng đều có nợ đọng, ít thì 30 đến 50 tỷ đồng. Còn doanh nghiệp đang "gánh" số nợ trên 1.000 tỷ đồng cũng rất nhiều.

Các doanh nghiệp xây dựng phải vay tiền ngân hàng để tiếp tục thi công với lãi vay khoảng 90%/năm. Vốn bị nợ gấp đôi vốn doanh nghiệp hiện có doanh nghiệp lãi vay tới 90% thì càng làm càng "lỗ", rơi vào tình trạng "nợ chồng nợ". Nhưng nếu doanh nghiệp không làm thì chậm tiến độ mà làm thì công nợ phải chịu lãi vay ngân hàng.

Nhiều doanh nghiệp phản ánh, nguyên nhân chính của nợ đọng xây dựng đối với đầu tư công là do thủ tục thanh quyết toán phức tạp, nhất là với những dự án có khối lượng phát sinh vì phải được cấp có thẩm quyền phê duyệt nên tốn nhiều thời gian.

Với những dự án có vốn ngoài ngân sách, nhiều chủ đầu tư do năng lực kém nên phải vay mượn tiền để triển khai nên khi có biến động bất thường thì không có tiền trả cho nhà thầu. Cùng đó, nhiều chủ đầu tư còn chây ỳ không trả hoặc trả nhà thầu bằng sản phẩm khiến doanh nghiệp xây dựng tiếp tục rơi vào bế tắc khi phải xử lý tình huống này.

Theo ông Hiệp, đối với dự án sử dụng vốn ngân sách, Bộ Kế hoạch và Đầu tư cùng Bộ Tài chính cần rà soát lại toàn bộ việc nợ đọng xây dựng hiện nay để có biện pháp xử lý dứt điểm. Đối với vốn ngoài ngân sách, nên có cơ chế hợp đồng là 20% cuối cùng của chủ đầu tư buộc phải có bảo lãnh thanh toán.

Bên cạnh đó, Bộ Kế hoạch và Đầu tư cũng như Sở Kế hoạch và Đầu tư các địa phương cần công khai danh sách những chủ đầu tư nợ đọng xây dựng để có cảnh báo cho họ phải nghiêm túc hơn nếu muốn đầu tư tiếp.

Đại diện Tổng Công ty Xây dựng Trường Sơn, Đại tá Khương Tất Thắng - Phó Tổng Giám đốc Tổng Công ty cho biết: Nợ đọng trong những năm gần đây đã trở thành vấn đề lớn, vốn chủ sở hữu đăng ký 800 tỷ đồng nhưng tính đến ngày 31/3/2022, tổng số nợ phải thu lên tới 1.539 tỷ đồng (535 tỷ vốn tư nhân, 1.400 tỷ vốn Nhà nước). Hiện chúng tôi có 1.280 hợp đồng có giá trị công nợ phải thu, gồm (382 hợp đồng đang theo dõi công nợ tại các đơn vị là Công ty con, 119 hợp đồng xây lắp và 779 hợp đồng RPBM được theo dõi tại Tổng Công ty mẹ). Có tổng số nợ phải thu tại thời điểm 31/3/2022 là: 1.539 tỷ đồng. Gồm: (Nợ XL 1.260 tỷ; RPBM 279 tỷ). Trong đó: công nợ các công trình chủ đầu tư là đơn vị quản lý vốn Nhà nước là 1.004 tỷ, Doanh nghiêp tư nhân là 535 tỷ đồng. Nợ từ 1 đến 3 năm là 506 tỷ đồng, nợ từ 3 đến 5 năm là 539 tỷ đồng, nợ trên 5 năm 149 tỷ đồng. Nhiều dự án đã đưa vào quyết toán 3 năm vẫn nợ, có khoản nợ tới hàng chục năm. Dẫn đến Tổng Công ty bị khó khăn về tài chính, nguy cơ phá sản.

Thiết nghĩ cần có biện pháp cụ thể: Chủ đầu tư phải có 70-80% vốn của dự án đầu tư. Tỷ lệ cân đối các nguồn vốn phải bảo đảm. Công tác thanh tra kiểm toán cần quy định thời gian tránh bị chồng chéo, gây khó khăn cho công tác quyết toán. Hơn nữa vướng mắc mặt bằng thường từ phía chủ đầu tư, do đó máy móc thiết bị của nhà thầu thường phải chờ chủ đầu tư, gây thiệt hại lớn cho nhà thầu.

Những vướng mắc về thủ tục thanh, quyết toán hợp đồng các dự án xây dựng bằng nguồn vốn đầu tư công và các dự án ngoài đầu tư công.Về thời gian thanh toán kèm thêm điều kiện khác: Theo hướng dẫn của Nhà nước việc thanh toán khối lượng hoàn thành cho Nhà thầu được xác định trong một khoảng thời gian nhất định. Tuy nhiên, một số hợp đồng chúng tôi đang thực hiện, cụ thể các dự án cao tốc giai đoạn 2017-2020 Chủ đầu tư lại yêu cầu thêm điều kiện dự án được bố trí đủ vốn mới thanh toán đúng thời gian. Chúng tôi thấy rằng quy định bổ sung này không phù hợp với quy định của pháp luật về xây dựng. Thời hạn thanh toán khi giá trị hợp đồng sau điều chỉnh vượt giá gói thầu: Việc giá trị hợp đồng sau điều chỉnh vượt giá gói thầu là do biến động của thị trường diễn ra bất thường hoặc do tính toán của chủ đầu tư không lường trước được các nội dung phát sinh điều chỉnh, việc này hoàn toàn không do lỗi của nhà thầu. Vì vậy, chủ đầu tư cần phải thực hiện thanh toán cho nhà thầu đúng với thời gian thống nhất trong điều khoản thanh toán chứ không thể chờ đến khi được cấp có thẩm quyền phê duyệt.

Theo quy định của pháp luật về xây dựng không quy định bắt buộc phải giữ lại khoản tiền phục vụ công tác quyết toán công trình, tuy nhiên tại các hợp đồng chúng tôi ký kết, chủ đầu tư vẫn yêu cầu giữ lại từ 2% đến 5% giá trị để chờ quyết toán. Các nhà thầu thấy rằng: Vốn để luân chuyển cho sản xuất kinh doanh của nhà thầu là rất quan trọng, việc giữ lại tiền nếu thấy không cần thiết chủ đầu tư không nên giữ lại. Nếu cần thiết phải giữ lại, chỉ cần tạm thanh toán với tỷ lệ nhất định đối các hạng mục công việc mà khối lượng phát sinh tăng 20% (đơn giá phải lập lại mới) so với khối lượng hợp đồng và khối lượng công việc phát sinh chưa có đơn giá trong hợp đồng khi chưa được các bên thống nhất đơn giá.

Theo đại diện Tổng Công ty cơ khí xây dựng (COMA), khối lượng phát sinh của hợp đồng chủ đầu tư lại dồn cho nhà thầu (nhà thầu đã bỏ tiền ra thi công) nhưng khi thanh toán lại bị giữ lại và yêu cầu khi quyết toán toàn bộ công trình mới thanh toán. Các yêu cầu về thủ tục hồ sơ gây phiền phức, mất thời gian cho doanh nghiệp. Nhiều công trình đã hết bảo hành tới 10 năm mà vẫn chưa phê duyệt quyết toán. Đề nghị quy định lại các khái niệm: thời gian bảo hành, thời gian đưa vào vận hành thương mại. Hợp đồng trọn gói thì yêu cầu thực hiện đúng quy định trọn gói.

Ông Hoàng Ngọc Tú - Phó Tổng Giám đốc Delta cho biết, Công ty thực hiện nhiều dự án của tư nhân nhưng cũng bị nhiều vướng mắc về nợ đọng. Một số chủ đầu tư ban đầu thực hiện rất đúng quy trình nhưng đến khi quyết toán sẽ lộ rõ, chỉ tạm thời quyết toán. Đã đến lúc phải chọn bạn mà chơi, chọn chủ đầu tư có uy tín; cần phải xếp hạng các chủ đầu tư uy tín, không thể chơi với chủ đầu tue chỉ đi chiếm dụng của người lao động mà đại diện là các nhà thầu.

Ông Nguyễn Quốc Hiệp khẳng định: Hiệp hội Nhà thầu Việt Nam sẽ kiến nghị Bộ Xây dựng về quy định thanh toán, việc đảm bảo quyền lợi thanh toán. Bảo lãnh thanh toán cho các công trình ngoài ngân sách. Cần có thời gian để điều chỉnh luật pháp. Kiến nghị: Đối với vốn đầu tư ngoài ngân sách, VACC kiến nghị Thủ tướng Chính phủ giao Bộ, ngành chức năng nghiên cứu chế tài yêu cầu chủ đầu tư phải có bảo lãnh thanh toán của ngân hàng cho 20% vốn thanh toán cuối dự án, khi dự án kết thúc để đảm bảo sự bình đẳng cho các nhà thầu với chủ đầu tư.

Lê Mỹ

Theo

Cùng chuyên mục
Xem thêm
  • Sẽ trình xin ý kiến Quốc hội về Quy hoạch Thủ đô tại Kỳ họp thứ 7

    Sau khi Quy hoạch Thủ đô được phê duyệt, thành phố Hà Nội sẽ cụ thể hóa bằng những đề án, dự án, chuyên đề, sử dụng hiệu quả, hợp lý các nguồn lực nhằm sớm đưa Quy hoạch vào cuộc sống.

    09:45 | 28/03/2024
  • Bình Dương: Năm 2024 sẽ tập trung ba đột phá chiến lược

    (Xây dựng) - Tại Hội nghị Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh Bình Dương lần thứ 33 - khóa XI (mở rộng) diễn ra vào sáng 27/3, ông Nguyễn Văn Lợi - Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy, Trưởng đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh yêu cầu các ngành, các cấp tập trung thực hiện 3 đột phá chiến lược về thể chế chính sách, hạ tầng và nguồn nhân lực để khắc phục khó khăn, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh. Ba khâu đột phá này phải được triển khai quyết liệt, có sự chuyển biến thực sự trong quý II và những tháng tiếp theo của năm 2024.

    21:51 | 27/03/2024
  • Nghệ An: Ký kết Biên bản ghi nhớ đầu tư Dự án Nhà máy sản xuất tấm pin năng lượng mặt trời

    (Xây dựng) - Công ty Cổ phần Hoàng Thịnh Đạt và Công ty TNHH Công nghệ năng lượng mới Hainan Drinda (Trung Quốc) vừa tổ chức Lễ ký kết Biên bản ghi nhớ đầu tư Dự án Nhà máy sản xuất tấm pin năng lượng mặt trời tại Khu công nghiệp Hoàng Mai II.

    21:43 | 27/03/2024
  • Thái Bình: Cơ hội hợp tác đầu tư với thành phố Hannover, CHLB Đức còn rất lớn

    (Xây dựng) – Đây là nhận định của TS. Nguyễn Mạnh Hải, Tham tán phụ trách bộ phận đầu tư của Đại sứ quán Việt Nam tại CHLB Đức. TS. Nguyễn Mạnh Hải cho rằng, Thái Bình đã vươn lên mạnh mẽ trở thành một điểm đến đầu tư hấp dẫn ở miền Bắc Việt Nam vì tỉnh đã có khu kinh tế ven biển với quỹ đất công nghiệp đủ lớn, đáp ứng nhu cầu của các nhà đầu tư tiềm năng.

    19:24 | 27/03/2024
  • Thái Bình: Kết nối, kêu gọi đầu tư tại thành phố Hannover, CHLB Đức

    (Xây dựng) - Tiếp tục chương trình làm việc tại Cộng hòa liên bang (CHLB) Đức từ ngày 25 – 28/3, Đoàn công tác của tỉnh do đồng chí Nguyễn Khắc Thận - Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh làm Trưởng đoàn đã có buổi làm việc với Phòng Thương mại Hannover (IHK).

    19:19 | 27/03/2024
  • Thành phố Hồ Chí Minh: Kinh tế quý I/2024 tăng trưởng 6,54%, cao hơn dự báo

    (Xây dựng) – Theo Cục trưởng Cục Thống kê Thành phố Hồ Chí Minh Nguyễn Khắc Hoàng, quý I/2024, kinh tế Thành phố tăng trưởng mức 6,54%, cao hơn nhận định của các chuyên gia chỉ 5,5%.

    16:11 | 27/03/2024
  • Hà Tĩnh: Tỷ lệ lấp đầy cụm công nghiệp mới chỉ đạt 47,27%

    (Xây dựng) - Hà Tĩnh hiện có 21 cụm công nghiệp với tổng diện tích hơn 542ha, tuy nhiên tỷ lệ lấp đầy đến nay mới chỉ đạt 47,27%.

    14:27 | 27/03/2024
  • Công bố tiêu chuẩn cơ sở đầu tiên của ngành Thang máy

    (Xây dựng) - Sáng 27/3, Hiệp hội Thang máy Việt Nam chính thức công bố tiêu chuẩn cơ sở đầu tiên của ngành Thang máy. Đây là tiêu chuẩn cơ sở về yêu cầu an toàn chung trong quản lý, sử dụng, bảo trì và sửa chữa thang máy.

    14:25 | 27/03/2024
  • Ký kết quy chế phối hợp cung cấp than cho sản xuất điện

    (Xây dựng) - Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN), Tập đoàn Công nghiệp Than - Khoáng sản Việt Nam (TKV) và Tổng Công ty Đông Bắc vừa ký kết quy chế phối hợp các Ban Chỉ đạo điều hành cung cấp than cho sản xuất điện. Đây là nỗ lực của các bên trong việc tiếp tục phối hợp chặt chẽ, chung sức đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia.

    14:23 | 27/03/2024
  • Thái Bình: Mở rộng quan hệ hợp tác với Cộng hòa liên bang Đức

    (Xây dựng) - Ngài Herrmann, Thị trưởng thành phố Hannover, Cộng hòa liên bang (CHLB) Đức bày tỏ sẵn sàng hợp tác đầu tư vào Thái Bình trong thời gian tới; đồng thời mong muốn tỉnh Thái Bình sẽ dành thời gian nghiên cứu, tìm hiểu về tiềm năng, thế mạnh của Hannover cũng như tham gia các hoạt động hội chợ để tăng cường hiểu biết, kết nối giao thương trong các lĩnh vực thương mại, đầu tư.

    10:33 | 27/03/2024
...

Tin bài cuối cùng

Không còn dữ liệu để load