Hạ Long (Quảng Ninh): Bằng Cả - xã dân tộc miền núi đạt nông thôn mới kiểu mẫu

(Xây dựng) - Xã Bằng Cả (thành phố Hạ Long, Quảng Ninh) là một trong những xã dân tộc miền núi đầu tiêu của cả nước về đích Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới kiểu mẫu. Xã Bằng Cả xác định Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới (NTM) chỉ có điểm xuất phát, không có điểm dừng.

Bí thư Đảng ủy xã Bằng Cả Đặng Văn Mạnh giới thiệu với các NSND và NSƯT đến địa phương thực tế sáng tác các tác phẩm văn học nghệ thuật về địa phương

Bí thư Đảng ủy xã Bằng Cả Đặng Văn Mạnh cho biết, Bằng Cả là xã dân tộc thiểu số miền núi của thành phố Hạ Long, tổng diện tích tự nhiên 3.208.35ha. Trong đó, diện tích đất nông nghiệp chiếm 2/3 tổng diện tích cả xã, phần lớn là đất rừng và đồi núi. Xã có 512 hộ dân với 1.917 nhân khẩu, người dân tộc thiểu số chiếm trên 97%, trong đó người Dao Thanh Y là 92%. Xã Bằng Cả khi bước vào Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng NTM gặp nhiều khó khăn, đất đai chủ yếu là rừng núi, ít ruộng, tập quán canh tác lạc hậu, sản xuất nông nghiệp chủ yếu là tự sản tự tiêu, lại ở huyện miền núi chưa tự cân đối được ngân sách, xã còn gặp khó khăn với chương trình “xóa đói-giảm nghèo”. Song dưới ánh sáng đổi mới của Đảng xây dựng NTM với các chỉ tiêu, tiêu chí có hướng dẫn cách làm cụ thể, Bằng Cả kiên trì thực hiện và đã đạt được kết quả nhất định.

Chủ tịch UBND xã Bằng Cả Nguyễn Thanh Dũng: Nghị quyết số 78-NQ/TU về ưu tiên nguồn lực, khai thác tiềm năng, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội các xã là thời cơ và động lực mới thúc đẩy địa phương đạt chuẩn NTM kiểu mẫu.

Khi được sáp nhập địa giới hành chính với thành phố Hạ Long, xã miền núi Bằng Cả như có thêm nhiều động lực để thực hiện các chỉ tiêu, tiêu chí xây dựng NTM. Bên cạnh đó, xã cũng đã xác định được tiềm năng, lợi thế của mình và chọn được hướng phát triển kinh tế - xã hội, trước hết là đầu tư cho hạ tầng công trình động lực gồm nâng cấp, mở rộng đường giao thông liên kết vùng, giao thông liên thôn liên xã; công trình phát triển kinh tế - xã hội.

Hội làng truyền thống xã Bằng Cả luôn thu hút 4.500-5.000 khách du lịch trong nước và quốc tế đến dự. (Ảnh: Hoàng Quý)

Đến giờ người dân vẫn không quên các thế hệ cán bộ lớp trước và các tầng lớp nhân dân cùng một ý chí tổ chức giải phóng mặt bằng thu hút đầu tư, hiến đất theo phương châm Nhà nước và nhân dân cùng làm xây dựng, nâng cấp cầu Sông Đồn từ cây cầu đơn giản 1 làn xe lên cây cầu kiên cố 2 làn xe, mở rộng trục đường Tỉnh lộ 326 qua xã một đầu kết nối với QL279 tại xã Quảng La, một đầu thông thương với thành phố Uông Bí, thị xã Đông Triều kết nối với QL18… Đây là những công trình xây dựng hạ tầng, tạo động lực phát triển kinh tế - xã hội cho địa phương.

Chia sẻ về những thuận lợi và khó khăn trong công tác xây dựng NTM kiểu mẫu, Chủ tịch UBND xã Bằng Cả Nguyễn Thanh Dũng cho biết, đầu năm 2024, xã Bằng Cả có thêm vận hội mới khi Thành ủy Hạ Long ra Nghị quyết số 78-NQ/TU về ưu tiên nguồn lực, khai thác tiềm năng, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội các xã đến năm 2025; định hướng đến năm 2030. Đảng ủy xã Bằng Cả có ngay chương trình hành động đưa nghị quyết ý Đảng lòng dân này vào cuộc sống. Bằng Cả đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng nông thôn đồng bộ theo định hướng phát triển đô thị; xây dựng hoàn thiện 8 tuyến đường đã khởi công xây dựng từ năm 2023, khởi công xây dựng 5 tuyến đường mới với tổng kinh phí dự toán 21,6 tỷ. Tổng kế hoạch vốn đầu tư công là 20,35 tỷ, đã thực hiện giải ngân 11,456 tỷ, đạt 56,3% theo kế hoạch (trong đó giải ngân công trình năm 2023 là 6,421 tỷ; năm 2024 là 5, 035 tỷ).

Bằng Cả đã đầu tư cải tạo, sửa chữa Trụ sở Đảng uỷ - HĐND - UBND xã và một số dự án đang được hoàn thiện hồ sơ để thi công gồm: Cải tạo hạ tầng khu vực Trung tâm xã; Trụ sở Công an xã; Cải tạo, xây mới trụ sở Trạm y tế; Mở rộng khuôn viên, xây bổ sung phòng học và hạng mục phụ trợ trường Mầm non Bằng Cả. Ngoài nguồn lực do ngân sách thành phố đầu tư, xã đã huy động các nguồn lực để đầu tư xây dựng, sửa chữa kết cấu hạ tầng nông thôn, cụ thể: Nguồn lực từ nhân dân với tổng giá trị quy đổi là 1,358 tỷ đồng; trong đó, người dân hiến 20.684m2 đất, quy đổi 1,31 tỷ đồng; cây cối, hoa màu quy đổi 47,6 triệu đồng.

UBND xã đã hoàn thiện quy hoạch chung xây dựng xã Bằng Cả, đến năm 2040 và được UBND thành phố Hạ Long phê duyệt, tại Quyết định số 693/QĐ-UBND ngày 22/01/2024. UBND xã cùng với đơn vị tư vấn đã hoàn thiện Quy hoạch chi tiết xây dựng trung tâm xã Bằng Cả, tỷ lệ 1/500. Tổ chức lấy ý kiến và công bố công khai Quy hoạch sử dụng đất thời kỳ 2021-2030; Quy hoạch chi tiết tỷ lệ 1/500 trung tâm xã; Quy hoạch xây dựng trường Mầm non; Quy hoạch xây dựng trạm Y tế xã; Quy hoạch khu bảo tồn Văn hoá người Dao Thanh Y.

Hiện xã có đàn gia cầm 27.850 con, đây được xem là vựa gà đồi của thành phố Hạ Long

Xã tổ chức hội nghị lấy ý kiến của các đơn vị, tổ chức, cá nhân có liên quan tham gia về nhiệm vụ quy hoạch chi tiết thuộc dự án Quy hoạch chi tiết Trang trại tổng hợp, trồng dược liệu, nghỉ dưỡng trên địa bàn. Đồng thời, Bằng Cả tăng cường quản lý đất đai, trật tự xây dựng, bảo vệ tài nguyên, khoáng sản, bảo vệ rừng; đã thường xuyên tuần tra, kiểm tra, kiểm soát địa bàn không để xảy ra vi phạm pháp luật trong lĩnh vực đất đai, trật tự xây dựng và tài nguyên, khoáng sản.

Về kết quả đầu tư phát triển hạ tầng kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi: Tổng số công trình xây dựng NTM trong năm 2024 là 14 công trình (trong đó có 8 công trình của năm 2023 chuyển tiếp sang và 6 công trình năm 2024). Tổng kế hoạch vốn đầu tư công là 20.350.000.000 đồng, đến thời điểm báo cáo xã đã thực hiện giải ngân 11.456.519.200 đồng, đạt 56,3% theo kế hoạch (trong đó giải ngân công trình năm 2023 là 8 công trình bằng 6.421.196.200 đồng; năm 2024 là 5 công trình bằng 5.035.323.000 đồng).

Về phát triển sản xuất, nâng cao hiệu quả thu hút đầu tư, bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của các dân tộc thiểu số, gắn với phát triển du lịch vùng đồng bào dân tộc thiểu số miền núi: Sản xuất nông, lâm nghiệp ước đạt 17,9 tỷ đồng, bằng 103,5% so với cùng kỳ. Các hộ tiếp tục duy trì đàn trâu 153/180 con, vượt 7,7% so với cùng kỳ năm trước; đàn bò 144/90 con bằng 160% kế hoạch, vượt 6,7% so với cùng kỳ năm trước; đàn lợn 70/90 con, vượt 7,7% so với cùng kỳ năm trước; gia cầm 27.850/40.500 con vượt hơn năm trước 62,9%. Ngoài chỉ tiêu giao của thành phố, UBND xã triển khai hộ dân duy trì đàn dê 20, đàn ong mật 90 đàn; 9 tháng đầu năm tổng sản lượng thịt hơi xuất chuồng được 59 tấn. Tổng giá trị sản xuất dịch vụ, thương mại ước đạt 13,8 tỷ đồng, vượt 1,5 % so với cùng kỳ năm 2023.

Bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của các dân tộc thiểu số, gắn với phát triển du lịch vùng nông thôn, vùng đồng bào dân tộc thiểu số miền núi. Trong 2 ngày, từ ngày 9-10/3, tổ chức thành công Hội làng truyền thống xã Bằng Cả thường niên, thu hút trên 4.500 lượt du khách và nhân dân tham gia. Phối hợp với tổ du lịch đón trên 20 đoàn khách nước ngoài với trên 1.000 khách tham quan tại khu Bảo tồn Văn hoá người Dao Thanh y. Duy trì các loại hình hoạt động kinh doanh, dịch vụ hàng hoá trên địa bàn đảm bảo cung ứng cho nhân dân.

UBND xã đã bám sát chỉ đạo của cấp trên triển khai rà soát đất ở, rà soát nhà ở tạm, nhà dột nát trên địa bàn. Tỷ lệ dân số nông thôn được sử dụng nước hợp vệ sinh đạt 100%; 512/512 hộ (các hộ dân sử dụng ống nhựa PE dẫn nước tự chảy từ đầu nguồn khe suối). Trên địa bàn 03/03 thôn được Công ty môi trường thu gom rác thải.

Kết quả rà soát các chỉ tiêu, tiêu chí đầu năm 2024; căn cứ Quyết định số 319/QĐ-TTg ngày 08/3/2022 của Thủ tướng chính phủ về việc quy định xã NTM kiểu mẫu giai đoạn 2021-2025 và Quyết định số 45/2022/QĐ-UBND ngày 12/12/2022 của UBND tỉnh Quảng Ninh về việc quy định xã nông thôn mới kiểu mẫu giai đoạn 2021-2025. Kết quả rà soát, đánh giá từ đầu năm xã đạt 1/6 tiêu chí, 14/23 chỉ tiêu (còn 5/6 tiêu chí và 9/23 chỉ tiêu chưa đạt).

Kết quả thực hiện các chỉ tiêu, tiêu chí đến tháng 6/2024 đánh giá đến nay xã đã đạt 20/21 chỉ tiêu (còn chỉ tiêu tỷ lệ số hộ sử dụng công trình công nghệ, có sử dụng chế phẩm sinh học; 5/6 tiêu chí (tiêu chí 1, 3, 4, 5, 6). Cụ thể, tiêu chí giao thông đã đạt; là đường giao thông trục thôn được bê tông hoặc nhựa hóa áp dụng công nghệ tiên tiến. Xã có 5,806km đường trục thôn, 100% được bê tông hóa với mặt đường từ 3 đến 5,5m. Chỉ tiêu mô hình tuyến đường thôn sáng-xanh-sạch-đẹp đã đạt với 8 tuyến đường được trồng cây xanh, hoa; lắp đặt điện chiếu sáng 100% các tuyến đường.

Rác thải rắn sinh hoạt được các hộ dân thu gom cẩn thận và có xe chuyên dụng của doanh nghiệp công ích chở đến khu vực xử lý.

Tiêu chí môi trường, đạt 3/4 chỉ tiêu. Xã có điểm xử lý tập trung rác thải hữu cơ, phế phụ phẩm nông nghiệp; tỷ lệ rác thải hữu cơ được xử lý thành phân vi sinh hoặc sản phẩm thân thiện với môi trường tối thiểu 85% đã đạt. Lượng chất thải hữu cơ và phụ phẩm nông nghiệp được thu gom, tái chế, tái sử dụng bình quân ước 6,5/ 7,6 tấn/tháng, đạt 85,52%. Tỷ lệ hộ gia đình thực hiện thu gom, xử lý nước thải sinh hoạt bằng biện pháp phù hợp, hiệu quả: ≥70% đã đạt. Trên địa bàn xã có 395/512 hộ có hệ thống thu gom, xử lý nước thải sinh hoạt bằng biện pháp phù hợp, hiệu quả đạt 77,1%. Xã có 135/512 hộ có sử dụng chế phẩm sinh học để xử lý nước thải sinh hoạt, đạt 26,37%. Công trình vệ sinh tự hoại hộ gia đình ≥85% đã đạt. Trên địa bàn xã có 459/512 hộ có nhà tiêu, nhà tắm, thiết bị chứa nước sinh hoạt hợp vệ sinh và đảm bảo quy định, đạt 89,6%.

Tiêu chí thu nhập, bình quân đầu người năm 2024 đạt trên 120 triệu/năm; tiêu chí nông thôn mới (NTM), 100% số thôn của xã đạt chuẩn nông thôn mới. Năm 2023, xã có 2/3 thôn (đạt 66,6%) được công nhận thôn đạt chuẩn nông thôn mới. Đến nay, thôn 3 đã đạt 32/ 32 chỉ tiêu, 9/ 9 tiêu chí thôn NTM, nâng số thôn đạt NTM lên 3/3 thôn vào cuối năm 2024. Tiêu chí mô hình thôn thông minh, các thôn có ứng dụng công nghệ số trong quản lý, điều hành. Trên địa bàn xã có ứng dụng công nghệ thông tin (chính quyền điện tử, cổng thông tin thành phần, trang fanpage, zalo, trang mạng xã hội...) được triển khai cung cấp nhiều dịch vụ công trực tuyến cho người dân.

Xã Bằng Cả kinh tế nghề rừng phát triển.

Việc ứng dụng công nghệ thông tin trong sản xuất, kinh doanh và đời sống ngày càng rộng rãi, trình độ ứng dụng công nghệ thông tin của cán bộ, công chức và người dân được nâng lên. Số người trong độ tuổi lao động có thuê bao sử dụng điện thoại thông minh 1.010/ 1.122 người bằng 90,01%. Các hộ gia đình đều được gắn mã số, địa chỉ số, thực hiện Văn bản số 322/VHTT ngày 16/7/2024 của Phòng Văn hóa thành phố, theo đó tiếp tục chưa xem xét chỉ tiêu về thông báo, gắn biển địa chỉ số khi đánh giá xã đạt tiêu chí xã nông thôn mới nâng cao, xã nông thôn mới kiểu mẫu, mô hình xã thông minh.

100% thôn trên địa bàn xã có hệ thống phát thanh đảm bảo phục vụ công tác tuyên truyền cho người dân; có camera an ninh gắn kết với hệ thống quản lý an ninh của xã gồm 16 mắt camera an ninh, tại các nút giao thông và các cơ sở kinh doanh phục vụ cho công tác quản lý an ninh của xã. Có kênh trao đổi thông tin trực tuyến giữa người dân và chính quyền qua các nền tảng ứng dụng công nghệ số, UBND xã, các thôn thực hiện việc trao đổi thông tin trực tuyến với người dân qua các nhóm Zalo.

Lĩnh vực xã nông thôn mới kiểu mẫu nổi trội, tất cả các di tích lịch sử, văn hóa đều được kiểm kê, đánh giá; các di tích lịch sử văn hóa được xếp hạng đều được trùng tu. Năm 2008, UBND tỉnh Quảng Ninh Quyết định xếp hạng cấp tỉnh “Di tích Khu căn cứ kháng chiến chống Pháp Bằng Cả”. Khu di tích đã được quy hoạch, với tổng diện tích 10,01 ha, được quản lý bảo vệ chặt chẽ. Bằng Cả có thư viện hoạt động thường xuyên, Thư viện xã được bố trí tại Nhà 7 gian, trong khuôn viên khu bảo tồn văn hóa người Dao Thanh Y có trên 200 đầu sách; duy trì thực hiện tốt nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang.

Thụ hưởng trực tiếp từ phong trào xây dựng NTM kiểu mẫu trên địa bàn, chị Bùi Thị Thu Hà – cán bộ Hội Phụ nữ xã phấn khởi cho biết: “Sau khi được chính quyền địa phương vận động và nhận thấy lợi ích bền vững của việc xây dựng NTM, người dân địa phương đều chung tay đóng góp kinh phí, công sức, tự giác chỉnh trang nhà cửa, vườn, tường rào theo chủ trương chung. Đường giao thông liên bản được bê tông hóa; Trạm y tế, trường học được xây dựng khang trang... qua đó góp phần nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của người dân”.

Bằng Cả nhiều căn nhà cao tầng, nhà biệt thự giả Thái trong màu xanh bát ngát của rừng, của cánh lúa… không gian trù mật.

Bằng cả sự nỗ lực của cả hệ thống chính trị và sự đồng lòng của người dân, xã Bằng Cả của thành phố Hạ Long đã nỗ lực không ngừng để về đích NTM kiểu mẫu. Để tiếp tục giữ vững và phát huy các tiêu chí đã đạt được xã Bằng Cả cần tích cực trao đổi, học tập, nghiên cứu những kinh nghiệm hay của các địa phương trong thành phố, vận dụng vào thực tiễn của địa phương mình để tiếp tục đẩy mạnh hơn nữa phong trào xây dựng NTM, đem đến những lợi ích thiết thực cho nhân dân, góp phần xây dựng thành phố Hạ Long và tỉnh Quảng Ninh luôn bình yên, luôn hạnh phúc, ngày càng phát triển mạnh mẽ.