Giải ngân gói tín dụng 120 nghìn tỷ

(Xây dựng) - Sau 1 năm triển khai, Chương trình gói tín dụng 120 nghìn tỷ đồng mới giải ngân chưa đến 1% nguồn vốn, do gặp nhiều vướng mắc như: Khả năng đáp ứng của chủ đầu tư về năng lực tài chính, tài sản bảo đảm, pháp lý dự án, giải phóng mặt bằng, tiền sử dụng đất…

Lãi suất chưa thu hút người vay

Theo báo cáo của 42/63 địa phương, trong quý I/2024, cả nước có 13 dự án NƠXH đã được triển khai, với quy mô 16.008 căn, trong đó, 5 dự án hoàn thành (3 dự án hoàn thành toàn bộ, 2 dự án hoàn thành một phần) với quy mô 2.016 căn. Số lượng dự án đã khởi công là 4 dự án, quy mô 8.073 căn; Số lượng dự án đã được chấp thuận chủ trương đầu tư là 4 dự án, quy mô 5.919 căn.

Hiện nay, có 28 địa phương công bố danh mục 68 dự án đủ điều kiện vay theo Chương trình tín dụng 120 nghìn tỷ đồng, với nhu cầu vay vốn hơn 30 nghìn tỷ đồng. Đến nay, các ngân hàng đã cam kết cấp tín dụng cho 15 dự án, với số tiền khoảng 7 nghìn tỷ đồng. Trong đó, đã có 8 dự án NƠXH tại 7 địa phương được giải ngân, với số vốn khoảng 640 tỷ đồng, chưa đến 1% nguồn vốn. Cụ thể, Ngân hàng BIDV đã giải ngân cho 3 chủ đầu tư dự án tại các tỉnh Phú Thọ, Thanh Hóa và Bình Dương, với số tiền 95,7 tỷ đồng; Vietinbank đã giải ngân cho 1 chủ đầu tư dự án tại tỉnh An Giang, với số tiền 128,6 tỷ đồng; Agribank đã giải ngân cho 4 chủ đầu tư dự án tại các tỉnh Bắc Ninh, Quảng Ninh và Kiên Giang, với số tiền 415,7 tỷ đồng.

Hiện nay, ngoài 4 ngân hàng thương mại cổ phần Nhà nước (BIDV, Vietinbank, Agribank, Vietcombank) thì có thêm Ngân hàng Tiên Phong (TPbank) đã có trách nhiệm tham gia chương trình hỗ trợ theo Nghị quyết số 33, với số tiền khoảng 5 nghìn tỷ đồng.

Để công tác giải ngân đạt hiệu quả, cần tháo gỡ vướng mắc như: Khả năng đáp ứng của chủ đầu tư về năng lực tài chính, tài sản bảo đảm, hay tính thanh khoản của dự án, DN vướng nợ xấu…; một số dự án gặp vướng mắc về mặt pháp lý, giải phóng mặt bằng, tiền sử dụng đất hay chuyển mục đích sử dụng đất…

Lãi suất cho vay chưa hấp dẫn cũng là nguyên nhân khiến giải ngân gói tín dụng này không như kỳ vọng, hiện cho vay đang dao động ở mức 8% với chủ đầu tư và 7,5% với người mua nhà. Theo đánh giá của DN và người dân, lãi suất khá cao, thời hạn ưu đãi không dài, chỉ trong vòng 3 - 5 năm là những điểm hạn chế.

Đại diện Sở Xây dựng Bắc Giang cho biết: Theo báo cáo của chủ đầu tư, các chủ đầu tư đã tiếp cận các ngân hàng thương mại để thực hiện thủ tục tiếp cận nguồn vốn vay 120 nghìn tỷ đồng. Tuy nhiên, các chủ đầu tư chưa thực hiện vay vốn do lãi suất cao và chỉ áp dụng cố định trong thời gian nhất định sau đó được thả nổi; thời hạn cho vay và thời gian ân hạn các khoản vay còn ngắn (khoảng 3 năm).

Về phía ngân hàng, đại diện các ngân hàng thương mại cho biết, khó khăn trong giải ngân gói tín dụng 120 nghìn tỷ đồng dành cho NƠXH là khả năng đáp ứng của chủ đầu tư về năng lực tài chính, tài sản bảo đảm, tính thanh khoản của dự án, giới hạn về tỷ suất lợi nhuận của các dự án NƠXH… Ông Lê Ngọc Lâm - Tổng giám đốc Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV) khẳng định, BIDV rất muốn cho vay, luôn tìm kiếm và tiếp cận khách hàng để có thể giải ngân. Với riêng gói 120 nghìn tỷ đồng, ngay khi Ngân hàng Nhà nước có văn bản chỉ đạo, BIDV đã triển khai đến toàn chi nhánh. Tuy nhiên, đến nay mới tiến cập 8 dự án, phê duyệt 4 dự án và giải ngân hơn 96 tỷ đồng.

Cần chung tay gỡ bỏ các “nút thắt”

Ông Phạm Tiến Dũng - Chủ tịch HĐQT Công ty CP Cát Tường (Bắc Ninh) cho biết: Thời gian qua, tỉnh Bắc Ninh có rất nhiều điểm sáng về NƠXH như đã giảm bớt thủ tục không cần thiết liên quan đến đấu thầu, giải phóng mặt bằng…, được người dân, DN đồng lòng ủng hộ. Công ty Cát Tường có 3 dự án đủ điều kiện vay theo Chương trình tín dụng 120 nghìn tỷ đồng và hiện đã giải ngân được 1 dự án với số tiền là 120 tỷ đồng.

Ông Dũng nhấn mạnh: Sau một thời gian triển khai và tháo gỡ, hiện vướng mắc đang được giải quyết. Quan trọng các chủ đầu tư cần có tài sản đảm bảo và dự án đầy đủ tính pháp lý thì việc giải ngân sẽ xử lý nhanh hơn.

Để giúp các chủ đầu tư dự án thuận lợi trong việc vay vốn gói tín dụng 120 nghìn tỷ đồng, thúc đẩy tiến độ dự án NƠXH, đại diện Sở Xây dựng Bắc Giang kiến nghị Bộ Xây dựng, Ngân hàng Nhà nước xem xét, điều chỉnh cơ chế: Nghiên cứu giảm lãi suất cho vay, cố định lãi suất trong suốt thời gian vay, kéo dài thời hạn cho vay và thời gian ân hạn.

Thông báo 250/TB-VPCP ngày 31/5/2024 của Văn phòng Chính phủ, Thường trực Chính phủ đã đề ra nhiệm vụ, giải pháp, trọng tâm thời gian tới về tình hình giải ngân vốn đầu tư công và triển khai các chương trình mục tiêu quốc gia, trong đó Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, Bộ Xây dựng phối hợp chặt chẽ, làm việc với các ngân hàng thương mại, các địa phương và các tổ chức, cá nhân có liên quan, sớm có giải pháp phù hợp, hiệu quả, khả thi để tháo gỡ vướng mắc thúc đẩy giải ngân gói tín dụng 120 nghìn tỷ đồng cho NƠXH, nhất là các vấn đề liên quan đến đối tượng vay vốn, lãi suất, quy trình, thủ tục cho vay, việc hoàn thiện pháp lý dự án của chủ đầu tư với chính quyền địa phương...

Cuối tháng 4 vừa qua, Bộ Xây dựng hướng dẫn về xác định danh mục dự án, đối tượng, điều kiện và tiêu chí vay ưu đãi. Một số đã được cắt giảm như điều kiện về bồi thường giải phóng mặt bằng, cấp phép xây dựng, giúp chủ đầu tư sớm được công bố danh mục vay vốn để tiếp cận với gói tín dụng này.

Để việc giải ngân gói hỗ trợ tín dụng này đạt kết quả tốt hơn trong thời gian tới, Bộ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị cho rằng, các Bộ, ngành, địa phương cần triển khai đồng bộ các giải pháp tích cực tháo gỡ khó khăn, thúc đẩy phát triển NƠXH. Cùng với đó, rà soát, bổ sung quy hoạch đô thị, quy hoạch khu công nghiệp, bảo đảm dành đủ quỹ đất phát triển NƠXH, dành 20% quỹ đất ở đã đầu tư hạ tầng kỹ thuật trong các dự án nhà ở thương mại, khu đô thị để đầu tư phát triển NƠXH theo pháp luật về nhà ở. Xác định các vị trí phù hợp, thuận tiện, quy mô phù hợp, đầy đủ hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội.

Ngoài ra, các Bộ, ngành, địa phương tiếp tục nghiên cứu đề xuất giải pháp về rút gọn thủ tục pháp lý đối với các dự án xây dựng NƠXH, nhà ở cho công nhân, cải tạo, xây dựng lại chung cư. Đồng thời, vận dụng sáng tạo, linh hoạt, kịp thời trong điều kiện địa phương cho các đối tượng tham gia được vay vốn từ gói tín dụng 120 nghìn tỷ đồng.