Đẩy nhanh giải ngân vốn đầu tư công trong giai đoạn nước rút

10 tháng qua, tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư công tại một số địa phương đạt thấp, nhất là các địa phương được giao kế hoạch vốn lớn như Thành phố Hồ Chí Minh, Hà Nội, Bắc Ninh (mới đạt gần 40%), đã ảnh hưởng lớn đến tỷ lệ giải ngân chung của cả nước. Thời gian còn lại không nhiều, đòi hỏi sự vào cuộc và quyết tâm cao hơn của các địa phương để hoàn thành mục tiêu giải ngân trong năm nay.

Dự án tuyến đường Tam Trinh (quận Hoàng Mai, Hà Nội) dự kiến hoàn thành vào tháng 6/2026.

Hiện nay, các địa phương đã và đang siết chặt kỷ luật công vụ, tập trung triển khai công tác giải phóng mặt bằng, đẩy nhanh tiến độ thi công, tháo gỡ vướng mắc quy trình giải ngân…, phấn đấu giải ngân 95% vốn năm 2024 theo kế hoạch Thủ tướng giao.

Giải ngân còn chậm

Tính đến hết ngày 25/10, Thành phố Hồ Chí Minh đã giải ngân vốn đầu tư công 17.272,9 tỷ đồng, đạt 21,8% kế hoạch năm 2024, giảm 2,3% so với cùng kỳ. Tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư công của thành phố đạt thấp do vướng mắc về giải phóng mặt bằng, thủ tục đầu tư xây dựng, thủ tục giải ngân chậm, thiếu hụt nguồn cát...

Đơn cử tại dự án Thành phần 1 (đường vành đai 3 Thành phố Hồ Chí Minh), tiến độ của 10 gói thầu xây lắp đạt kế hoạch, nhưng tỷ lệ giải ngân chỉ đạt 19,5%, do công tác hoàn thành hồ sơ phục vụ giải ngân chậm và quá trình thi công đường công vụ, xử lý đất yếu... kéo dài do chờ nguồn cát, cho nên chưa đủ điều kiện nghiệm thu. Còn tại dự án đường nối đường Trần Quốc Hoàn-đường Cộng Hòa (tổng vốn đầu tư khoảng 4.800 tỷ đồng, có 5 gói thầu xây lắp), tiến độ đạt 78% khối lượng.

Trong tháng 8/2024, dự án đã thông xe gói thầu hầm chui Trần Quốc Hoàn-Phan Thúc Duyện (sớm hơn ba tháng so với kế hoạch) và dự kiến hoàn thành toàn bộ dự án vào tháng 12/2024. Dự án vẫn bảo đảm tiến độ thi công theo kế hoạch, nhưng tỷ lệ giải ngân 10 tháng qua mới đạt 21,1% do công tác bồi thường, tái định cư chưa hoàn thành.

Tương tự, tiến độ thực hiện và giải ngân vốn đầu tư công của thành phố Hà Nội cũng chưa đáp ứng được yêu cầu. Tính đến hết tháng 10/2024, vốn giải ngân đầu tư công toàn thành phố là 36.500 tỷ đồng, mới đạt 45% dự toán.

Theo báo cáo của Sở Kế hoạch và Đầu tư, đến ngày 25/10, còn 33 đơn vị chưa đạt cam kết giải ngân vốn đầu tư công. Nguyên nhân là do những vướng mắc trong giải phóng mặt bằng, khó khăn trong xác định mức giá đền bù, hạn chế về năng lực của chủ đầu tư, nhà thầu… Đơn cử, dự án xây dựng đường vành đai 1,

đoạn Hoàng Cầu-Voi Phục (giai đoạn 1) đi qua hai quận Đống Đa, Ba Đình với chiều dài 2,3 km có tổng mức đầu tư giai đoạn 1 là hơn 7.200 tỷ đồng từ nguồn ngân sách thành phố, trong đó, chi phí giải phóng mặt bằng là 5.800 tỷ đồng.

Dự án được phê duyệt từ tháng 12/2017, dự kiến hoàn thành năm 2020, nhưng do chậm giải phóng mặt bằng cho nên dự kiến quý I/2025 mới hoàn thành. Tuy nhiên, đến nay, dự án mới giải ngân được 39,6% kế hoạch vốn do nhiều hộ dân thuộc diện di dời chưa đồng thuận bàn giao mặt bằng.

Còn tại tỉnh Bắc Ninh, tính đến ngày 14/10, tỉnh mới giải ngân được 2.814 tỷ đồng vốn đầu tư công (bao gồm cả vốn kéo dài từ năm 2023 chuyển sang), đạt 30,8% số vốn Chính phủ giao.

Tỉnh có 11/26 chủ đầu tư có tỷ lệ giải ngân dưới mức trung bình cả nước, 10/26 chủ đầu tư có tỷ lệ giải ngân dưới mức bình quân chung của tỉnh, thậm chí, một số chủ đầu tư như Sở Công thương, Ban quản lý dự án cấp huyện Tiên Du, Thuận Thành, Lương Tài, Quế Võ, Yên Phong có tỷ lệ giải ngân dưới 20%. Với kết quả nêu trên, Bắc Ninh là tỉnh có tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư công thấp, dưới mức trung bình cả nước.

Phấn đấu đạt tỷ lệ giải ngân từ 95% trở lên

Trước thực trạng này, cấp ủy, chính quyền các địa phương đã đề ra nhiều giải pháp nhằm đẩy nhanh tiến độ giải ngân vốn đầu tư công, phấn đấu đạt kế hoạch Thủ tướng giao.

Đầu tháng 10/2024, tại cuộc họp Thường trực Ban Chỉ đạo các công trình dự án trọng điểm Thành phố Hồ Chí Minh và giao ban giải ngân vốn đầu tư công, Chủ tịch Ủy ban nhân dân thành phố Phan Văn Mãi khẳng định: Thành phố không điều chỉnh chỉ tiêu giải ngân đầu tư công năm 2024 (phấn đấu đạt 95%), đồng thời yêu cầu từng chủ đầu tư phải lên kế hoạch giải ngân và báo cáo cập nhật tiến độ về Thường trực Ủy ban nhân dân thành phố vào ngày 15 hằng tháng; các chủ đầu tư phải sát sao từng dự án và khối lượng xây lắp.

Từ cuối tháng 10 đến nay, lãnh đạo Ủy ban nhân dân thành phố liên tục đi kiểm tra thực địa, đôn đốc tiến độ giải ngân vốn đầu tư công tại các dự án trọng điểm trên địa bàn. Tại dự án nâng cấp Quốc lộ 50, đoạn qua huyện Bình Chánh, hiện còn tám hộ dân chưa bàn giao mặt bằng. Chủ đầu tư dự án đã chuẩn bị 10 nền đất để thực hiện tái định cư hoặc hoán đổi cho các hộ dân này.

Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân thành phố Võ Văn Hoan yêu cầu chính quyền huyện Bình Chánh và chủ đầu tư phải gặp gỡ trực tiếp những hộ dân chưa bàn giao mặt bằng, giải thích cặn kẽ để người dân hiểu rõ quy định và những quyền lợi khi đồng thuận phương án bồi thường và sớm bàn giao mặt bằng; đồng thời, yêu cầu huyện và các đơn vị liên quan khẩn trương giải quyết các vướng mắc để đẩy nhanh tiến độ giải ngân vốn đầu tư công.

Còn tại dự án xây dựng đường nối đường Trần Quốc Hoàn-đường Cộng Hòa (cửa ngõ sân bay Tân Sơn Nhất, quận Tân Bình) có 85 trường hợp bị ảnh hưởng, lãnh đạo thành phố yêu cầu quận Tân Bình phối hợp chặt chẽ với các đơn vị khẩn trương hoàn tất các thủ tục bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, giải phóng mặt bằng trong tháng 11 để bàn giao cho chủ đầu tư triển khai thi công dự án, bảo đảm tiến độ theo kế hoạch.

Với mục tiêu đến hết năm 2024 tỷ lệ giải ngân đạt từ 95% trở lên, Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Bắc Ninh Vương Quốc Tuấn yêu cầu giám đốc các sở, thủ trưởng các ngành, lãnh đạo các huyện, thị xã, thành phố có dự án được giao vốn đầu tư công trực tiếp chỉ đạo kiểm soát tiến độ giải ngân hằng tuần, hằng tháng và chịu trách nhiệm toàn diện trước tỉnh về kết quả giải ngân năm 2024.

Tỉnh đã phát động phong trào thi đua “100 ngày cao điểm giải quyết các khó khăn, vướng mắc trong triển khai các dự án đầu tư công trên địa bàn” từ ngày 15/8 đến 22/11 với sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị.

Ngày 2/10, tỉnh tiếp tục phát động phong trào thi đua “455 ngày đêm hoàn thành xây dựng đường song hành (đường đô thị) đoạn qua địa phận tỉnh Bắc Ninh thuộc dự án đầu tư xây dựng đường vành đai 4-Vùng Thủ đô Hà Nội”. Sự quyết liệt của người đứng đầu chính quyền đã tạo chuyển biến đáng kể.

Ông Nguyễn Đức Kiên, Giám đốc Công ty xây dựng Kiên Thành, đơn vị thi công Công trình hạ tầng kỹ thuật khu tái định cư phục vụ dự án đường vành đai 4-Vùng Thủ đô Hà Nội thuộc địa phận phường Ninh Xá, thị xã Thuận Thành cho biết: Ngay sau khi nhận được gói thầu và hoàn thành các thủ tục pháp lý, đơn vị đã tiến hành khởi công các hạng mục san nền tường, kè đường giao thông nội bộ, hệ thống cấp, thoát nước, phòng cháy chữa cháy.

Theo kế hoạch, dự án phải hoàn thành trong 230 ngày, thế nhưng để phục vụ nhu cầu nhà ở cho các hộ dân và bảo đảm tiến độ giải ngân vốn, đơn vị cam kết bàn giao sớm hơn kế hoạch. Với những giải pháp cụ thể, sát sao, tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư công tại Bắc Ninh đã có những chuyển biến tích cực.

Theo Giám đốc Sở Kế hoạch và Đầu tư tỉnh Bắc Ninh Nguyễn Đình Xuân, tính đến ngày 15/11, tỉnh đã giải ngân hơn 3.822 tỷ đồng (bao gồm cả vốn kéo dài), đạt tỷ lệ 55,2%.

Để tăng tốc giải ngân vốn đầu tư công, đạt mục tiêu kế hoạch Thủ tướng giao, lãnh đạo thành phố Hà Nội yêu cầu các đơn vị quyết liệt chỉ đạo, điều hành, thực hiện các biện pháp để đẩy nhanh tiến độ các dự án như “thi công 3 ca 4 kíp”, “làm việc xuyên ngày nghỉ, ngày lễ, Tết”... Các chủ đầu tư phải nâng cao chất lượng chuẩn bị đầu tư dự án, bám sát quá trình xử lý hồ sơ để kịp thời giải trình, hoàn thiện.

Các sở: Xây dựng, Giao thông vận tải, Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Kế hoạch và Đầu tư phải chủ động đôn đốc các chủ đầu tư hoàn thiện hồ sơ trình thẩm định, phê duyệt báo cáo nghiên cứu khả thi, kế hoạch lựa chọn nhà thầu, thiết kế kỹ thuật-dự toán… để khắc phục tình trạng “vốn chờ dự án”. Đại diện Kho bạc Nhà nước thành phố Hà Nội bố trí nhân sự làm việc cả ngày nghỉ, phấn đấu đưa tỷ lệ giải ngân đạt cao nhất khi kết thúc năm ngân sách.

Tại dự án tuyến đường Tam Trinh dài khoảng 3,5 km trên địa bàn quận Hoàng Mai (Hà Nội), đơn vị thi công đang đẩy nhanh tiến độ. Giám đốc Trung tâm phát triển quỹ đất quận Hoàng Mai Vũ Tuấn Đạt cho biết, phấn đấu cuối năm 2024, quận sẽ hoàn thành công tác phê duyệt các phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư để thực hiện dự án xây dựng đường Tam Trinh.

Theo đại diện Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng quận Hoàng Mai, đơn vị đang huy động máy móc, nhân lực, chia làm bốn mũi thi công liên tục, dự kiến đưa tuyến đường vào sử dụng tháng 6/2026.