Bài 1: Phát triển NƠXH “xanh”: Xu hướng tất yếu

LTS: Không phải đến bây giờ, khái niệm nhà giá rẻ, nhà ở xã hội (NƠXH) tiêu chuẩn xanh mới được đề cập đến. Việt Nam cũng đã tiếp cận và triển khai xây dựng nhiều công trình xanh (CTX), nhưng trên thực tế, ngay cả những dự án nhà ở thương mại cao cấp thì vẫn chưa nhiều công trình áp dụng kiến trúc xanh, đặc biệt là các dự án NƠXH lại càng “đếm trên đầu ngón tay”. Tuy nhiên, các chuyên gia nhận định, việc phát triển và thực hiện xanh hóa NƠXH hoàn toàn có khả thi khi có sự tham gia, phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan quản lý, ngân hàng, doanh nghiệp và người dân, nhất là trong bối cảnh hiện nay, việc triển khai các dự án tiết kiệm năng lượng nói chung và các CTX về nhà ở nói riêng hết sức cấp thiết.

(Xây dựng) – Hiện nay, các đô thị Việt Nam đang phát triển theo xu hướng giảm phát thải, tăng trưởng xanh, đô thị xanh, đô thị thông minh. Cùng với các công trình nhà ở cao cấp, các dự án NƠXH cũng đang được xây dựng theo xu hướng xanh với các tiêu chuẩn/tiêu chí “xanh” cho công trình, bao gồm đầy đủ tiện ích về hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội, tiết kiệm điện năng, vật liệu xây dựng thân thiện môi trường, qua đó giúp giảm phát thải khí nhà kính, tiết kiệm chi phí, nâng cao chất lượng đời sống người dân...

NƠXH Khu đô thị Đặng Xá được giới chuyên môn đặc biệt đánh giá cao, là dự án NƠXH kiểu mẫu, hoàn chỉnh cả về hạ tầng kỹ thuật và xã hội. (Ảnh: T/L)

Lợi ích từ CTX

Có thể thấy, những năm gần đây, các đô thị Việt Nam đang phát triển theo xu hướng giảm phát thải, tăng trưởng xanh, đô thị xanh, đô thị thông minh. Các CTX, nhà ở xanh cũng được thiết kế xây dựng và vận hành theo các tiêu chí như địa điểm bền vững, sử dụng hiệu quả tài nguyên, tiết kiệm và sử dụng năng lượng hiệu quả, sử dụng vật liệu thân thiện môi trường, chú trọng giải pháp giảm thiểu tác động gây ô nhiễm môi trường.

Theo GS.TS Nguyễn Hữu Dũng, Chủ tịch Hội Môi trường xây dựng Việt Nam, tại một số nước trên thế giới, việc đầu tư xây dựng các CTX trung bình sẽ đòi hỏi tăng vốn đầu tư khoảng từ 3-15 % so với đầu tư thông thường. Thế nhưng, các CTX khi vận hành sẽ tiết kiệm được 15-30% năng lượng sử dụng, sẽ giảm khoảng 30-35% lượng khí thải carbon, tiết kiệm từ 30%-50% lượng nước sử dụng. Các CTX sẽ góp phần bảo tồn các nguồn tài nguyên, thân thiện với môi trường, chi phí sử dụng thấp, đảm bảo sức khỏe người sử dụng và tuổi thọ công trình cao.

Chia sẻ lợi ích của việc đầu tư CTX, bà Vũ Thị Kim Thoa, Trưởng đoàn tư vấn Chương trình Năng lượng sạch USAID Việt Nam cho biết, CTX có thể tiết kiệm 50% năng lượng tiêu thụ so với thiết kế thông thường. Việc tiết kiệm, giảm chi phí vận hành thường chiếm 80% chi phí đầu tư, giá trị tài sản và mức hoàn vốn đầu tư tăng nhanh, mang lại lợi thế cạnh tranh cho dự án.

Liên quan đến xây dựng các dự án NƠXH xanh, đại diện quản lý phát triển CTX của Công ty Cổ phần Đầu tư và Thương mại Thủ đô (Capital House) cho biết, nhà ở giá thấp và trung bình chưa được quan tâm ứng dụng thiết kế, sử dụng công nghệ tiết kiệm năng lượng. Đó là do nhiều chủ đầu tư muốn giảm chi phí, hạ giá bán mà chưa quan tâm đến lợi ích lâu dài của người sử dụng khi áp dụng công nghệ "xanh", tiết kiệm năng lượng. Từ đó dẫn đến hậu quả là không chỉ làm tăng chi phí sử dụng năng lượng mà còn tác động lớn đến môi trường.

Tuy nhiên, tại các dự án của Capital House, nhờ ứng dụng công nghệ, chủ đầu tư đã giúp cư dân tiết kiệm hóa đơn tiền điện, hóa đơn tiền nước đến 27,5% và 28% về vật liệu xây dựng...

Đơn cử tại dự án EcoHome 1 do Capital House làm chủ đầu tư, việc lắp đặt hệ thống sử dụng năng lượng mặt trời làm tăng chi phí đầu tư 3,7 tỷ đồng, tính bình quân khoảng 3,98 triệu đồng/hộ. Tuy nhiên, người dân không phải trả thêm chi phí và được hưởng lợi khi giảm chi phí điện chiếu sáng công cộng trong quá trình vận hành.

Bên cạnh đó, nhìn nhận về những vướng mắc, khó khăn của một số doanh nghiệp khi thực tế triển khai các dự án NƠXH xanh do nguồn kinh phí đầu tư hạn hẹp, việc thực hiện các tiêu chuẩn "xanh" làm phát sinh chi phí, khó đáp ứng nhu cầu của người có thu nhập thấp, ông Vũ Linh Quang, Thành viên Ban Giám đốc Hội đồng CTX Việt Nam cho rằng, việc xanh hóa NƠXH hoàn toàn không gây tốn kém cho doanh nghiệp. Trung bình các nhà ở "xanh" bây giờ thường chỉ dưới 1% trên chi phí tổng mức đầu tư. Trong khi hiện nay, các nhà cung ứng trang thiết bị vật liệu đã có thể cung ứng nguyên liệu "xanh" với giá vừa phải, chỉ cần có các giải pháp thiết kế tối ưu. Tất cả các yếu tố này tổng hợp sẽ không làm tăng chi phí cho NƠXH xanh...

Dự án NƠXH NO2 và NO3 thuộc dự án khu nhà ở Ecohome 3 do Capital House làm chủ đầu tư là Dự án NƠXH đầu tiên tại Việt Nam đạt chứng chỉ Xanh EDGE của Tổ chức Tài chính Quốc tế. (Ảnh: T/L)

Theo tính toán của ông William Trant Beloe, Giám đốc Chương trình tài trợ biến đổi khí hậu khu vực châu Á của Tổ chức Tài chính quốc tế (IFC) cho hay, nếu đầu tư vào công nghệ ngay từ đầu, áp dụng công nghệ mới, quy trình mới thì chi phí sẽ rẻ hơn nhiều. Trung bình, một CTX tiết kiệm được khoảng 20% điện năng và 40% lượng nước sạch so với công trình bình thường...

Các dự án NƠXH tiên phong chuẩn “xanh”

Vượt qua những “rào cản” về nguồn kinh phí, các tiêu chuẩn “xanh”... nhiều dự án NƠXH xanh đã được đầu tư xây dựng từ các doanh nghiệp, chủ đầu tư uy tín, mang lại giá trị cao cho doanh nghiệp cũng như lợi ích cho người sử dụng, đồng thời giúp tiết kiệm năng lượng, thân thiện môi trường.

Dự án đầu tiên được nhắc đến chính là dự án NƠXH tại Khu đô thị Đặng Xá (Hà Nội) do Tổng Công ty Viglacera – CTCP làm chủ đầu tư. Khi đầu tư xây dựng dự án, chủ đầu tư luôn đảm bảo 3 tiêu chí: Thiết kế tối ưu; sử dụng VLXD đồng bộ; rút ngắn thời gian thi công… Viglacera đã đưa vào sử dụng bộ sản phẩm vật liệu xây dựng xanh đồng bộ, thân thiện môi trường do chính doanh nghiệp mình sản xuất vào công trình… Nhờ đó, chủ đầu tư có thể hạ giá thành của các căn hộ tới mức tối đa mà vẫn đảm bảo chất lượng công trình.

Dự án NƠXH Khu đô thị Đặng Xá 2 được đánh giá là dự án NƠXH kiểu mẫu, hoàn chỉnh cả về hạ tầng kỹ thuật và xã hội, hướng đến mục tiêu nhân văn vì trách nhiệm với xã hội, với cộng đồng và được Hội đồng Kiến trúc Xanh Việt Nam (Hội Kiến trúc sư Việt Nam) công nhận là CTX.

Chị Hà Anh Thư, cư dân của dự án bày tỏ: “Khu nhà của chúng tôi quá đẹp, quá chuẩn, lại nằm trong Khu đô thị Đặng Xá – Khu đô thị đáng sống với kiến trúc hiện đại, không gian sạch sẽ, xung quanh có bể bơi, cây cảnh, vườn hoa, chỗ chơi cho trẻ con, người già... Đặc biệt, giá bán căn hộ vừa tầm với những người thu nhập thấp. Tôi mong sẽ có thêm nhiều dự án NƠXH tốt như thế này trên cả nước”.

Tiếp đó là dự án NƠXH NO2 và NO3 thuộc dự án khu nhà ở Ecohome 3 do Capital House làm chủ đầu tư. Đây cũng là Dự án NƠXH đầu tiên tại Việt Nam đạt chứng chỉ Xanh EDGE của Tổ chức Tài chính Quốc tế (IFC) thuộc Nhóm Ngân hàng Thế giới với mức tiết kiệm năng lượng 25%, nước 36% và năng lượng hàm chứa vật liệu 32%.

Đại diện Capital House cho biết, với hệ thống hạ tầng xã hội và dịch vụ được đầu tư đồng bộ, đặc biệt với triết lý thiết kế “xanh và tiện ích,” cả 3 dự án NƠXH của Capital House đều được thực hiện dựa trên ý tưởng tạo ra không gian sống thoải mái cho cư dân. Hình thức kiến trúc công trình hiện đại, hài hòa với cảnh quan thiên nhiên.

Thực tế ghi nhận từ 2 dự án Ecohome 1 và 2, cũng như cảm nhận của nhiều cư dân sinh sống tại đây, chủ đầu tư không chỉ chú trọng đến thiết kế hệ thống cảnh quan môi trường, cây xanh trong dự án mà còn lựa chọn các chủng loại vật liệu đảm bảo tiêu chuẩn, có tính thẩm mỹ và thân thiện với môi trường như: Công trình đã sử dụng vật liệu xây không nung; lắp đặt hệ thống năng lượng mặt trời phục vụ chiếu sáng công cộng nhằm tiết kiệm năng lượng trong quá trình vận hành dự án…

Bên cạnh đó, dự án EcoHome Nhơn Bình – dự án NƠXH đầu tiên xây dựng theo tiêu chuẩn chứng chỉ xanh quốc tế EDGE của Tổ chức Tài chính Quốc tế (IFC) và có quy mô lớn nhất tại Bình Định được Công ty TNHH EcoHome Nhơn Bình (thành viên Tập đoàn Capital House) đầu tư với đầy đủ tiện ích về hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội và được phát triển theo mô hình tăng trưởng xanh.

Dự án có thiết kế thông minh, các căn hộ tại đây được áp dụng lối kiến trúc hiện đại, tận dụng tối đa điều kiện tự nhiên. Các cư dân tương lai được đảm bảo về sức khỏe, giảm thiểu chi phí sinh hoạt hàng tháng với mức tiết kiệm điện năng lên đến 27%, và 23% nguồn nước sử dụng...

Tại Bắc Ninh, dự án nhà ở thu nhập thấp Bắc Ninh do Công ty Cổ phần Đầu tư và Phát triển Bất động sản HUDLAND đầu tư cũng là dự án chuẩn “xanh” và là dự án đầu tiên và duy nhất trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh được Tổ chức Tài chính Quốc tế (IFC) cấp chứng nhận CTX EDGE.

Dự án nằm trong khu B Khu đô thị đường Lê Thái Tổ, được chủ đầu tư HUDLAND định hướng xây dựng thành một khu đô thị hiện đại, đồng bộ, khác biệt, với các tiêu chí xanh. Khi đưa dự án vào sử dụng, cư dân không chỉ được hưởng hệ thống hạ tầng kỹ thuật đồng bộ của khu đô thị đường Lê Thái Tổ, mà còn được thụ hưởng không gian sống hiện đại với nhiều tiện ích nổi trội.

Khu nhà ở xã hội Epic's Home: Giải Bạc Giải thưởng Kiến trúc Quốc Gia 2022 – 2023. (Ảnh: T/L)

Đó là, dự án được thiết kế hình chữ U, cho phép tiếp xúc thuận lợi với đường giao thông xung quanh và tiếp cận tối đa ánh sáng tự nhiên, giúp tiết kiệm năng lượng trong quá trình vận hành. Một điểm nhấn khác là dự án được đầu tư hệ thống năng lượng mặt trời hiện đại trên mái, giúp tiết kiệm điện năng trong quá trình vận hành, góp phần giảm giá dịch vụ, đồng thời tăng tiện ích, nâng cao chất lượng sống cho cư dân.

Dự án còn đưa vào sử dụng những vật liệu cao cấp như: Gạch lát nền granite, trần thạch cao, vách kính tắm đứng, thiết bị vệ sinh, bình nước nóng… tạo sự tiện nghi, sang trọng cho từng căn hộ.

Chia sẻ về dự án, lãnh đạo Công ty cho biết, từ thiết kế kiến trúc, bố trí các không gian chức năng đến việc sử dụng các thiết bị điện, vật tư hoàn thiện… HUDLAND luôn tính toán kỹ lưỡng, nhờ đó, dự án có chất lượng tốt, tương đương với các công trình nhà ở thương mại. Trong quá trình đầu tư, HUDLAND chú trọng tiết kiệm chi phí quản lý, áp dụng công nghệ quản lý chất lượng công trình tiên tiến nên kiểm soát khoa học mọi vấn đề, đồng thời chủ động kết nối hệ thống hạ tầng kỹ thuật của dự án nhà ở thu nhập thấp các dự án khác trong khu vực...

Với việc đầu tư các dự án NƠXH xanh nói trên, các doanh nghiệp, chủ đầu tư đã và đang tích cực tham gia thực hiện Chiến lược Phát triển nhà ở Quốc gia và Chương trình phát triển NƠXH phục vụ các đối tượng chính sách theo chỉ đạo của Chính phủ, của Bộ Xây dựng, cũng như góp phần vào sự phát triển đô thị bền vững của địa phương, mang lại giá trị cho cộng đồng và xã hội.

Bài 2: Giải pháp “xanh” cho nhà ở xã hội