(Xây dựng) - Bức tranh kinh tế đất nước với những gam màu sáng chủ đạo, nhưng vẫn còn những “đốm đen” nguy hại!
Người đứng đầu Chính phủ đã nhận định như thế trong cuộc gặp gỡ lắng nghe các nhà khoa học góp ý cho chiến lược dài xa kinh tế - xã hội của đất nước!
Mới hay nhìn thẳng những gì là chiến công, thành tựu, nhưng cũng dũng cảm nhìn rõ hơn những khoảng tối, "đốm đen" của những gì chưa làm được trong điều hành kinh tế - xã hội quốc gia là điều rất đáng ghi nhận trong chỉ đạo từ vĩ mô.
Kinh tế đất nước tăng trưởng ai cũng nhìn rõ trong suốt mấy chục năm đi vào đổi mới hội nhập. Nhưng vì sao sự tăng trưởng ấy chưa bền vững lại cần cách nhìn nhận, cách đánh giá với tư duy khách quan và cách nhìn mới mẻ hơn.
Nhìn lại chặng đường hơn nửa nhiệm kỳ đã đi qua, Đảng, Quốc hội, Chính phủ đã lãnh đạo đất nước vượt lên trong muôn vàn thách thức. Thành công có được những thành tựu, cơ đồ như hôm nay, chính là chúng ta biết khai thác nội lực từ bên trong và đón nhận thu hút đầu tư từ các DN FDI ngày càng bài bản hơn.
Nhưng thực tế cuộc sống từng ngày cũng đang lộ rõ những khoảng tối, những rào cản, những đốm đen bên cạnh những gam màu sáng chủ đạo của bức tranh kinh tế tổng thể. Nếu không quyết liệt mổ xẻ với cách nhìn thẳng thắn, thì nguy cơ những rào cản, những “đốm đen” càng lớn dần hơn sẽ khỏa lấp đi cái gam màu sáng chủ đạo mà đất nước đang nắm trong tay.
Rào cản ấy là gì, "đốm đen" ấy từ đâu, rất cần cách nhìn trực diện! Bởi có nhìn thẳng, nói thẳng, thì mới có giải pháp, quyết sách, kế sách để tháo gỡ.
Không đâu khác vẫn là con người, do con người! Nếu tư duy chiến lược kinh tế chỉ đạo từ vĩ mô không đổi mới cải cách mạnh mẽ, đất nước sao có được như hiện nay. Nhưng cũng chính từ những sự quyết liệt trong cải cách đổi mới đã "bật ra" những vấn đề không thể không suy nghĩ. Tăng trưởng chưa bền vững, nguy cơ tụt hậu so với bạn bè đã hiện hữu, nếu đất nước không đột phá mạnh để tạo ra bứt phá nhanh hơn. Phân tích, mổ xẻ chính là thể chế, cơ chế phải đi trước để kinh tế - xã hội bám vào.
Những con số đẹp trong tăng trưởng, trong các báo cáo của các bộ ngành rất cần, rất quý! Nhưng người dân và DN cần hơn trong những con số đẹp đó là thực chất cảm nhận họ được hưởng gì? Rõ ràng quy hoạch tổng thể quốc gia phải đi trước! Nhưng quy hoạch nhiều lĩnh vực, nhiều tỉnh thành còn như chạy theo sau, còn bị chắp vá, uốn nắn thiếu một chiến lược tổng thể trong mối liên kết giữa các vùng miền. Đó chính là khoảng trống, là những "đốm đen" cần nhìn rõ. Các bộ ngành hãy rà soát lại cả nước hiện có bao nhiêu dự án một thời mở loạn ra rồi để treo chờ. Đó chính là rào cản của tăng trưởng chưa bền vững. Hãy nhìn lại việc xử lý "núi nợ xấu" của hệ thống các ngân hàng khá quyết liệt. Mới hay: Khi Nghị quyết 42 của Quốc hội ban hành để gỡ mớ bòng bong cho "cục máu đông" nợ xấu mới lộ ra những khiếm khuyết trong đầu tư với bạc tiền quá lớn cho nhiều dự án ngàn tỷ "đắp chiếu". Không ít những dự án BĐS, và cả những ký tá đầu tư ra nước ngoài của các tập đoàn kinh tế Nhà nước không hiệu quả.
Nghĩ xem: Khi bạc tiền "ném" vào những dự án đầu tư không hiệu quả, thì hệ lụy sẽ như thế nào? Dù Nghị quyết 42 của Quốc hội đã kịp thời bắt trúng thực tiễn, nhìn rõ điểm nghẽn để tháo gỡ cho việc xử lý nợ xấu thoát ra nhanh hơn, nhưng rõ ràng điều hành kinh tế quốc gia phải coi đó là bài học đắt giá. Bài học trong quy hoạch, trong quyết định đầu tư. Bài học của chính các ngân hàng khi tung vốn lớn ra cho vay!
Tăng trưởng chưa bền vững! Đó còn là nguyên nhân tiềm ẩn của một bộ phận "công bộc" được trao quyền, nhưng lại đem uy quyền ra làm trái, làm sai. Đó là câu chuyện của DN sân sau, DN thân hữu mở ra quá nhiều bám bíu vào những cán bộ quyền uy đang nắm giữ ở các lĩnh vực nhiều "màu mỡ" bạc tiền, đất đai công với đủ cách vụ lợi. Chỉ nhìn những vụ việc nổi cộm ở Đà Nẵng, TP.HCM, những vụ xẻ rừng Sóc Sơn ở Hà Nội, một số cán bộ có quyền o bế cho các DN đại gia tư nhân như "làm xiếc" ở những khu "đất vàng" đắc địa, thì đó chính là "đốm đen" quá lớn, quá to. "Sân sau sân trước" chính là những "u nhọt" tàn phá nền kinh tế. Mối quan hệ "thân hữu huynh đệ" ẩn trong những DN sân sau đã bóp nghẹt môi trường kinh doanh, còn đâu bình đẳng nữa. Ai hay có những DN "sân sau" dạng vốn liếng "tiểu tốt" vừa ra đời non choẹt đã qua mặt hết các DN tên tuổi để thắng thầu, được chỉ định thầu những dự án từ vốn đầu tư công rất lớn. Ưu ái đặc ân ấy từ đâu? Vì họ có mối quan hệ ngang dọc với người nắm uy quyền. Rất mừng những người nắm quyền uy thao túng quá đà ấy đã và đang bị khui ra, tiếp tục bị "nhốt gọn trong cái lồng của pháp luật"! Tất cả sẽ xử lý nghiêm minh theo quy định của luật pháp nay mai. Nhưng đó chính là rào cản, là những đốm đen nguy hại làm dân bất bình vơi đi niềm tin.
Nói "nâng niu từng đồng ngân sách", sao có chuyện ném bạc tiền tài sản quốc gia vào túi tư nhân quá dễ như thế? Nói vốn ngân hàng đi đúng dòng chảy, không có chuyện đem bạc tiền ra nuôi bò, trồng chuối ở nước bạn thua lỗ bằng chính tiền ngân hàng của "ông Trùm” BIDV Bắc Hà quá khủng? Đó chính là lỗ hổng trong dùng người, trong "chọn mặt gửi vàng" chưa chuẩn. "Đốm đen" còn lộ rõ cả trong những phê duyệt cổ phần hóa DNNN quá vội vàng như vụ bán cảng Quy Nhơn với đủ khóc - cười kia! Ai hay ngồi đến ghế Phó Thủ tướng đã hạ cánh về hưu mà ông Vũ Văn Ninh vẫn không thoát khỏi vòng bị đề nghị xử lý kỷ luật (?).
Thế nên muốn tăng trưởng bền vững không gì khác phải bứt phá quyết liệt mạnh mẽ hơn. Công nghệ 4.0 sẽ mở toang cánh cửa của công khai minh bạch. Không thể cứ "úp úp mở mở" trong các dự án đầu tư công, trong thu hút vẫy gọi các dự án bạc tiền lớn mà ôm về những thiết bị xưa cũ, ỳ ạch thi công "đội vốn" lên quá khủng. Công nghệ 4.0 càng không thể điều hành kinh tế kiểu chạy theo sau và xử lý những vấn đề đặt ra theo cách tình thế mãi. Công nghiệp 4.0 phải đi vào sản xuất nông nghiệp công nghệ cao theo chuỗi, phải đi vào xây dựng các đô thị thông minh, xây dựng Chính phủ điện tử, chính quyền điện tử thực chất có bài có bản.
Tăng trưởng kinh tế càng phải đi mạnh vào những việc làm, cách hành xử giữa con người với con người để tăng trưởng niềm tin. Vấn đề đạo đức văn hóa xã hội đang có chiều xuống cấp, tệ nạn xã hội phát sinh, cái tình con người với con người phải chăng đang chạy theo đồng tiền, bị đồng tiền chi phối, đồng tiền chỉ đạo?
Rõ ràng tăng trưởng kinh tế đất nước chỉ bền vững khi niềm tin trong đời sống xã hội được tăng trưởng song hành. Đất nước đang trong thời dân số vàng. Đất nước đang có trong tay một nguồn lực trẻ có học hành bài bản. Nhưng đào tạo bồi dưỡng sử dụng hàng triệu con người trẻ trung có học này thế nào để cho lớp trẻ có đất dụng võ, cống hiến là vấn đề sao vẫn xa vời. Chúng ta không thể ca mãi "bài ca" thành tích xuất khẩu lao động ra nước ngoài với các nghề lao động cơ bắp, nghề giúp việc, chăm sóc người già để rồi trong nước lại toàn lao động từ các nước Hàn Nhật... đến kiếm bội tiền lớn ở đất nước ta với cái "áo chuyên gia", với cái "mác" lao động kỹ thuật cao?
Tăng trưởng kinh tế đất nước là gam màu sáng chủ đạo! Nhưng cũng cần nhìn rõ những “đốm đen” không đáng có! Đó chính là tư duy nhìn thẳng, là tâm thế không bao giờ "ngủ quên trên vòng nguyệt quế". Đó chính là phải biết khơi dậy khát vọng niềm tin khởi nghiệp trong hơn 95 triệu dân mới có thể đưa đất nước bứt phá nhanh hơn!
Cả nước vui mừng khi người đứng đầu Đảng - Nhà nước khỏe mạnh trở lại làm việc. Ngay trong ngày làm việc đầu tiên với lãnh đạo chủ chốt quốc gia, Tổng Bí thư - Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng đã tạo ra niềm hứng khởi cho nhân dân cả nước, khi người dân nhìn ông khỏe rất mẫn tuệ với thông điệp mạnh mẽ: Chống tham nhũng và thao túng quyền lực sẽ tiếp tục làm quyết liệt hơn!
Thì đó, ngay trong ngày 14/5 các cơ quan chức năng đã chọc thẳng vào những "lô cốt" trú ngụ của những "sân sau" ở hai thành phố lớn nơi hai đầu đất nước. Đó là khởi tố bắt giam ông chủ DN Nhật Cường (Hà Nội) và Tổng giám đốc Cty Tân Thuận (TP.HCM)! Càng thấy lò lửa chống tham nhũng vẫn rực cháy không ngừng, không nghỉ. Dư luận cả nước đang nóng lên với câu hỏi chờ các cơ quan pháp luật làm rõ: Có không việc ai đó quyền uy o bế "chống lưng" cho những ông vua con sở hữu những DN kiểu này?
Đó cũng chính là chỉ đạo vì sự bền vững, vì khát vọng niềm tin của đất nước này!
Đỗ Quang Đán
Theo
