Tranh chấp khu dân cư Hòa Lân, phường Thuận Giao, thành phố Thuận An, tỉnh Bình Dương: Vì sao vẫn chưa khép án?

(Xây dựng) - Những tưởng vụ án “Hủy kết quả bán đấu giá và tranh chấp hợp đồng tín dụng” giữa Công ty Thiên Phú và Công ty Kim Oanh về khu dân cư Hoà Lân ở Bình Dương đã khép lại sau khi Tòa án nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh đình chỉ xét xử phúc thẩm. Thế nhưng, một bất ngờ nữa lại xảy ra, khi mới đây Viện Kiểm sát nhân dân cấp cao tại Thành phố Hồ Chí Minh ra quyết định kháng nghị Giám đốc thẩm sau khi nhận đơn của Tạp chí điện tử - Kinh tế chứng khoán Việt Nam.

Dự án Khu dân cư Hoà Lân.

Bất ngờ với kháng nghị của Viện Kiểm sát

Ngày 24/3/2021, Tòa án nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh đã ban hành bản án phúc thẩm số 264/2021/KDTM-PT với nội dung đình chỉ xét xử phúc thẩm đối với kháng cáo của Công ty Thiên Phú, bà Phạm Thị Hường và bà Nguyễn Ngọc Kim Châu liên quan đến kết quả đấu giá dự án khu dân cư Hòa Lân. Những tưởng vụ việc tranh chấp giữa các bên sẽ khép lại, nhưng bất ngờ sau đó Viện Kiểm sát nhân dân cấp cao tại Thành phố Hồ Chí Minh lại ra quyết định kháng nghị.

Trong quyết định kháng nghị Giám đốc thẩm số 174/QĐKNGĐT-VKS-KDTM ngày 22/6/2021 của Viện Kiểm sát nhân dân cấp cao tại Thành phố Hồ Chí Minh có nêu rõ căn cứ để quyết định kháng nghị đó là văn bản của Tạp chí điện tử - Kinh tế chứng khoán Việt Nam. Tại Văn bản số 78/2021/CV-KTCKVN ngày 20/4/2021 của Tạp chí điện tử - Kinh tế chứng khoán Việt Nam có viết: Việc bán đấu giá tài sản là quyền sử dụng đất tại dự án Hoà Lân của Công ty Thiên Phú, trong đó có đơn vị trúng đấu giá là Công ty Kim Oanh có sự giúp sức của Agribank Chợ Lớn và Công ty Nam Sài Gòn là có vi phạm pháp luật, xâm phạm nghiêm trọng đến lợi ích của Nhà nước, đề nghị xem xét lại hai bản án sơ thẩm và phúc thẩm (theo khoản 2, điều 326, Bộ luật Tố tụng dân sự năm 2015).

Trong quyết định kháng nghị, Viện Kiểm sát nhân dân cấp cao tại Thành phố Hồ Chí Minh nhận thấy: Tòa án cấp sơ thẩm không làm rõ những vi phạm nghiêm trọng của Agribank Chợ Lớn, Công ty Nam Sài Gòn, Công ty Thế Hệ Mới, Phòng công chứng Thành phố Mới trong việc: Vi phạm nguyên tắc khách quan, công khai, minh bạch, công bằng trong đấu giá tài sản; Sử dụng chứng thư hết hạn; Vi phạm nguyên tắc định giá tài sản; Vi phạm điều cấm của luật trong việc thế chấp, đấu giá và chuyển nhượng là quyền sử dụng đất mà Nhà nước giao đất không thu tiền sử dụng đất; vi phạm Luật Công chứng; Tính sai giá và diện tích của tài sản đấu giá; Cố tình bao che và không có biện pháp xử lý quyết liệt đối với hành vi vi phạm nghĩa vụ thanh toán của đơn vị trúng đấu giá;… mà Toà án căn cứ Kết luận Thanh tra số 62/KL-TTR ngày 24/12/2018 để cho rằng những vi phạm, sai sót trong việc bán đấu giá tài sản của Agribank Chợ Lớn và các đơn vị liên quan chưa lớn đến mức cần thiết hủy kết quả đấu giá và hợp đồng bán đấu giá tài sản là không xem xét, đánh giá chứng cứ một cách toàn diện, khách quan, bỏ lọt những vi phạm pháp luật nghiêm trọng, đồng thời cũng không đánh giá được tính chất, mức độ của những vi phạm đã xâm phạm nghiêm trọng đến lợi ích công cộng, lợi ích của Nhà nước, gây thất thoát của Nhà nước hàng ngàn tỷ đồng.

Viện Kiểm sát nhân dân cấp cao tại Thành phố Hồ Chí Minh chỉ ra rằng: Liên quan đến vi phạm trong việc cấp tín dụng, thế chấp, đấu giá, chuyển nhượng dự án Hòa Lân của Agribank Chợ Lớn là những vi phạm nghiêm trọng trong việc phê duyệt Dự án cho Công ty Thiên Phú (không đủ năng lực tài chính) của các cơ quan Nhà nước có thẩm quyền tỉnh Bình Dương cũng không được Tòa án xem xét đánh giá một cách đầy đủ, toàn diện, nên không làm rõ hậu quả là dự án không được triển khai, kéo dài, gây thất thoát, lãng phí tài sản của Nhà nước ở mức độ đặc biệt nghiêm trọng. Những vi phạm này có dấu hiệu hình sự, đã được kiến nghị xử lý nhưng đến nay chưa có kết quả, do đó cần thiết phải tiếp tục kiến nghị xử lý theo đúng quy định của pháp luật.

Viện Kiểm sát nhân dân cấp cao tại Thành phố Hồ Chí Minh nhận thấy: Tòa cấp phúc thẩm chẳng những không xem xét đánh giá các vi phạm pháp luật nghiêm trọng nêu trên của bản án sơ thẩm, giữ nguyên án sơ thẩm mà còn tính sai số tiền lãi mà Công ty Thiên Phú phải trả Ngân hàng, cụ thể tại phần Quyết định của Bản án phúc thẩm tuyên: Nợ gốc là 1.078.704.932.089 đồng, lãi trong hạn là 1.105.546.858.261 đồng và tiền lãi quá hạn là 503.246.482.494 đồng; tổng cộng là 2.678.498.272.844 đồng nhưng bản án phúc thẩm chỉ xác định số tiền tổng cộng là 2.561.599.755.001 đồng, tức là thiếu 125.898.517.843 đồng nên khi tuyên buộc Công ty Thiên Phú phải trả cho Agribank Chợ Lớn số tiền là 1.111.421.952.779 đồng là không chính xác, thiếu hơn 125 tỷ đồng, dẫn đến việc tính án phí liên quan nghĩa vụ trả nợ cũng không chính xác.

Viện Kiểm sát nhân dân cấp cao tại Thành phố Hồ Chí Minh khẳng định: căn cứ Khoản 2, Điều 326, Bộ Luật Tố tụng dân sự 2015, có cơ sở để hủy toàn bộ hai bản án sơ thẩm và phúc thẩm để xét xử lại nhằm đảm bảo việc giải quyết tranh chấp đúng quy định pháp luật. Viện Kiểm sát nhân dân cấp cao đề nghị Ủy ban Thẩm phán Toà án nhân dân cấp cao tại Thành phố Hồ Chí Minh xét xử Giám đốc thẩm theo hướng hủy hai bản án, đồng thời tạm đình chỉ thi hành đối với hai bản án này.

Phản ứng của đương sự

Ngay lập tức, kháng nghị này đã bị Công ty Thiên Phú, là nguyên đơn trong vụ án phản ứng. Trong Văn bản số 273/CV-CTTP ngày 29/6/2021 gửi cơ quan truyền thông, Công ty Thiên Phú cho rằng: Tạp chí điện tử - Kinh tế chứng khoán Việt Nam, một tổ chức không có quyền lợi, không liên quan gì đến các thành phần quyết định trong các bản án nói trên, lại có văn bản đề nghị xem xét kháng nghị Giám đốc thẩm bản án phúc thẩm đã được tòa tuyên, đã vi phạm nghiêm trọng đến quyền, lợi ích hợp pháp của các bên đương sự trong bản án.

Công ty Thiên Phú nêu một số lý do mà đơn vị này cho rằng căn cứ kháng nghị vô lý. Thứ nhất, Công ty Thiên Phú cho rằng tất cả các đương sự trong bản án đều không có văn bản kiến nghị kháng nghị Giám đốc thẩm, nên việc Tạp chí điện tử Kinh tế chứng khoán Việt Nam, tổ chức không phải đương sự của vụ án, có văn bản đề nghị xem xét hai bản án, đã xâm phạm nghiêm trọng đến quyền và lợi ích các bên đương sự. Thứ hai, Công ty Thiên Phú cho rằng những nội dung kháng nghị không đúng quy định pháp luật, không phù hợp với diễn biến khách quan, thực tế trong suốt quá trình vay, xử lý thu hồi nợ của các bên.

Công ty Thiên Phú nhận thấy phương pháp xử lý nợ xấu của Agribank chi nhánh Chợ Lớn đối với Công ty theo hình thức bán đấu giá tài sản như thế là phù hợp với quy định pháp luật, trình tự thủ tục bán đấu giá được thực hiện trong hai năm liền theo nguyên tắc công khai, liên tục, khách quan, trung thực, bình đẳng và đúng quy định pháp luật về bán đấu giá tài sản, đã giúp Công ty Thiên Phú trả được khoản nợ xấu kéo dài gần 10 năm. Trong đó trả hết nợ gốc khoảng 1.100 tỷ đồng, nợ lãi khoảng 360 tỷ đồng, nên Ngân hàng không có thiệt hại do Công ty đã trả hết nợ gốc của khoản nợ xấu nhóm 5 và số tiền lãi cũng rất lớn. Số tiền lãi còn lại hầu như là lãi quá hạn được tính tối đa bằng 1,5 lần số tiền lãi trong hạn.

Việc khiếu kiện đã diễn ra từ năm 2018 đến nay là do người đại diện theo pháp luật của Công ty Thiên Phú bị xúi giục, ép buộc thực hiện vô căn cứ. Sau đó được các cơ quan có thẩm quyền mất rất nhiều thời gian, công sức giải quyết, cũng như làm ảnh hưởng lớn đến quyền, lợi ích hợp pháp của các bên. Vụ việc đã được các cơ quan Nhà nước giải quyết thấu đáo, có lý, có tình phù hợp với quy định của pháp luật. Do vậy các đương sự đều thống nhất không có bất kỳ khiếu nại, kiến nghị nào đối với những kết luận, phán quyết của Cơ quan, Tòa án có thẩm quyền.

Tuy nhiên, Công ty Thiên Phú cho rằng, ngày 22/6/2021, Viện Kiểm sát nhân dân cấp cao tại Thành phố Hồ Chí Minh rất nhanh chóng, khẩn trương, mau lẹ căn cứ vào văn bản của một tổ chức không có bất kỳ quyền lợi liên quan nào đến vụ việc để kháng nghị hai bản án đã có hiệu lực pháp luật. Toàn bộ nội dung kháng nghị đều được thể hiện từ nội dung đơn thư khiếu kiện trước đây và đã được các cơ quan giải quyết, nên đã trực tiếp xâm phạm đến quyền và lợi ích hợp pháp của các bên đương sự, gây tiền lệ xấu, các hậu quả hệ luỵ bất lợi đến việc xử lý thu hồi nợ xấu của Ngân hàng, đặc biệt là bên mua được tài sản từ việc xử lý nợ xấu này. Dự án khu dân cư hoà Lân đã bị đình trệ không triển khai được từ năm 2007 đến nay, sau thời gian rất dài mới có người trúng đấu giá quyền sử dụng đất để triển khai dự án nhằm thay đổi tích cực cho việc phát triển quy hoạch cũng như bộ mặt đô thị tại cửa ngõ Bình Dương góp phần tăng thu ngân sách Nhà nước, giải quyết công ăn việc làm cho hàng trăm lao động trong bối cảnh dịch bệnh còn rất nan giải và phức tạp này, nhưng đang có nguy cơ bị ách tắc, vướng mắc không đáng có do quyết định kháng nghị của Viện Kiểm sát nhân dân cấp cao tại Thành phố Hồ Chí Minh.

Với tư cách là nguyên đơn trong vụ án, Công ty Thiên Phú đề nghị các quý cơ quan, Viện Kiểm sát nhân dân cấp cao, Hội đồng thẩn phán Tòa án nhân dân cấp cao tại Thành phố Hồ Chí Minh xem xét rút toàn bộ kháng nghị hoặc không chấp nhận quyết định kháng nghị nói trên.

Đối với Công ty Kim Oanh, bị đơn trong vụ án, cũng đã gửi đơn đề nghị Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân cấp cao ban hành quyết định rút kháng nghị Giám đốc thẩm.

Công ty Kim Oanh nhận thấy các thông tin, nhận định được nêu trong kháng nghị Giám đốc thẩm là không phù hợp với hồ sơ vụ án và quy định pháp luật liên quan. Kháng nghị Giám đốc thẩm còn tạm hoãn việc thi hành bản án sơ thẩm và bản án phúc thẩm khiến cho thủ tục xin chấp thuận làm chủ đầu tư dự án Hòa Lân của Công ty Kim Oanh bị đình trệ, xâm phạm nghiêm trọng đến các quyền và lợi ích hợp pháp của Công ty Kim Oanh.

Công ty Kim Oanh cũng trình bày 11 lý do để phản bác lại kháng nghị của Viện Kiểm sát nhân dân cấp cao tại Thành phố Hồ Chí Minh. Trong đó có nội dung: “Việc tổ chức đấu giá là công khai, khách quan, công bằng và đúng pháp luật, các ý kiến nêu trong kháng nghị Giám đốc thẩm không có cơ sở pháp luật, không có chứng cứ liên quan, hợp pháp. Các ý kiến trong kháng nghị Giám đốc thẩm đã được xem xét trước đó bởi Thanh tra Chính phủ vào năm 2013, Thanh tra Bộ Tư pháp năm 2018. Tất cả các Kết luận Thanh tra này đều được báo cáo Thủ tướng Chính phủ, Văn phòng Chính phủ, Ngân hàng Nhà nước và nhiều cơ quan liên quan khác, và gần đây qua 2 cấp xét xử sơ thẩm, phúc thẩm, có sự tham gia của các kiểm sát viên các cấp trong suốt 3 năm qua (từ 2019 đến 2021). Như vậy, vụ án đã được xem xét hết sức kỹ lưỡng ở các khía cạnh pháp luật khác nhau, trong thời gian rất dài. Để “hủy kết quả đấu giá, hủy hợp đồng bán đấu giá tài sản” thì phải căn cứ vào Luật Đấu giá tài sản 2016. Tuy nhiên, kháng nghị Giám đốc thẩm không viện dẫn được đến điều khoản pháp luật và chứng cứ nào cho kháng nghị này. Vì thế, căn cứ hồ sơ vụ án và các cơ sở pháp luật liên quan, thì lợi ích của Nhà nước, dù gián tiếp thông qua Agribank, cũng không bị xâm phạm” – Công ty Kim Oanh nêu quan điểm.

Phản đối về vấn đề kháng nghị “UBND tỉnh Bình Dương đã thiếu trách nhiệm trong việc thẩm tra, phát hiện năng lực tài chính thực hiện dự án của Công ty Thiên Phú đang trong tình trạng yếu kém nhưng đã ban hành các quyết định phê duyệt điều chỉnh và mở rộng quy hoạch chi tiết khu dân cư Hòa Lân”, Công ty Kim Oanh cho rằng: Nhận định này là không liên quan đến vụ án, không liên quan đến việc Agribank cho Công ty Thiên Phú vay tiền hay quá trình bán đấu giá quyền sử dụng đất tại dự án Hòa Lân. Nếu các quy kết này trong kháng nghị Giám đốc thẩm là đúng thì vấn đề này là của UBND tỉnh Bình Dương và thuộc về hoạt động quản lý Nhà nước, không liên quan đến các đương sự trong vụ án này.

Vản bản Công ty Thiên Phú gửi các cơ quan truyền thông.

Phản ứng về việc đề nghị kháng nghị Giám đốc thẩm bản án của Tạp chí điện tử Kinh tế chứng khoán Việt Nam, trong đơn Công ty Kim Oanh cho rằng: “Tạp chí không phải là đương sự, không có quyền lợi liên quan, vì thế càng không thể có đầy đủ thông tin, chứng cứ về vụ án… Hiện nay, không có đương sự trong vụ án yêu cầu kháng nghị. Tạp chí điện tử - Kinh tế chứng khoán Việt Nam được thành lập theo Giấy phép hoạt động báo điện tử số 62/GP-BTTTT do Bộ Thông tin & Truyền thông cấp ngày 21/02/2020. Ngay trong ngày đầu tiên hoạt động, ngày 21/02/2020, Tạp chí điện tử - Kinh tế chứng khoán Việt Nam đã có bài đăng “Bình Dương: Vụ đấu giá khu dân cư Hoà Lân dưới góc nhìn luật pháp?”. Bài báo có nội dung hết sức tiêu cực, trái với hồ sơ vụ án, và cũng trái với kết quả xét xử của 2 cấp Tòa án. Một tạp chí vừa được thành lập, ngay trong ngày đầu tiên được cấp phép, đã đăng tin chi tiết về một vụ án lớn với nội dung không khác gì là đang xử án thay cho Tòa án, và đối tượng bị tấn công chính là Công ty Kim Oanh. Sau đó, Tạp chí điện tử - Kinh tế chứng khoán Việt Nam còn tiếp tục đưa một loạt các thông tin tiêu cực, không có cơ sở pháp luật đối với Công ty Kim Oanh. Với tất cả lý do trên, Công ty Kim Oanh có cơ sở để đặt nghi vấn về sự khách quan, sự chính trực và những lợi ích của tổ chức hay cá nhân nào là chi phối những hành động trên của Tạp chí điện tử - Kinh tế chứng khoán Việt Nam”, Công ty Kim Oanh nêu quan điểm trong đơn.

Công ty Kim Oanh cho rằng, hiện nay, các đương sự trong vụ án cũng đã hoàn toàn “tâm phục, khẩu phục” đối với Bản án sơ thẩm và Bản án phúc thẩm. Công ty không thể hiểu kháng nghị Giám đốc thẩm đề nghị “hủy kết quả đấu giá, hủy hợp đồng bán đấu giá tài sản để giải quyết lại nhằm đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của các bên” thì các bên mà kháng nghị Giám đốc thẩm đề cập là bên nào? - Công ty Kim Oanh đặt vấn đề.

Như vậy, với quyết định kháng nghị Giám đốc thẩm bản án phúc thẩm từ đơn của Tạp chí điện tử - Kinh tế chứng khoán Việt Nam, vụ án “Hủy kết quả bán đấu giá và tranh chấp hợp đồng tín dụng” giữa Công ty Thiên Phú và Công ty Kim Oanh về khu dân cư Hòa Lân, vẫn chưa khép lại.