'Quả bom hẹn giờ' với ngành bất động sản tại Trung Quốc

Khi cơn sốt nhà đất hạ nhiệt, hàng triệu căn nhà bỏ trống lại trở thành rủi ro tiềm ẩn với thị trường bất động sản tại đất nước tỷ dân.

Liu Hong cùng cha mẹ sở hữu 4 ngôi nhà ở những nơi khác nhau tại Trung Quốc đại lục. Nhưng có 3 ngôi nhà không có người sử dụng trong phần lớn thời gian.

Cô Liu Hong, kiểm toán viên 36 tuổi, đã mua một căn hộ ở Cáp Nhĩ Tân cách đây 13 năm với giá 320.000 nhân dân tệ (khoảng 47.500 USD). Nó chỉ cách nơi ở của bố mẹ cô hai dãy nhà. Người bố được trường nơi ông dạy học tặng cho căn nhà cách đây 30 năm, một điều thường thấy ở Trung Quốc đại lục vào thời điểm đó.

"Cha mẹ tôi nói rằng tôi nên có nhà riêng, vì họ tin tôi sẽ quay lại sống ở Cáp Nhĩ Tân, hoặc có thể cần tiết kiệm tiền trước khi kết hôn", cô nói. "Cả hai điều đó đều không xảy ra, và giờ tôi sống cùng bố mẹ ở Thượng Hải sau khi họ về hưu".

Cô Liu đã quyết định lập nghiệp ở Thượng Hải, và mua một căn hộ 2 phòng ngủ tại thành phố này với giá 2,6 triệu nhân dân tệ vào thời điểm thị trường bất động sản sục sôi trong năm 2015.

Khi Thượng Hải và Cáp Nhĩ Tân vào mùa lạnh, từ tháng 10 đến tháng 4 năm sau, bố mẹ cô sẽ về Hải Khẩu, tỉnh Hải Nam, nơi họ sở hữu một căn nhà khác.

"Không dễ để tìm được người thuê hoặc người mua nhà ở Cáp Nhĩ Tân", cô Liu cho biết. "Vì vậy, chúng tôi chỉ để lại những căn hộ cũ ở đó trống không trong nhiều năm. Về lý thuyết, gia đình chúng tôi có hai hoặc ba căn nhà không có ai ở trong suốt cả năm".

Gia đình cô Liu không phải trường hợp ngoại lệ. Theo các ước tính, có hàng chục triệu căn nhà đang bị bỏ trống ở Trung Quốc đại lục. Điều này phản ánh tình trạng thị trường nhà ở tại Trung Quốc đang gặp khó khăn, và những căn nhà trống sẽ khiến giá nhà tiếp tục giảm.

Vấn đề nhức nhối

"Trung Quốc không thiếu nhà ở, nhưng tỷ lệ nhiều căn nhà trống như vậy chứa những rủi ro", theo Viện Nghiên cứu Beike (BRI), chuyên phân tích về bất động sản.

"Những căn nhà trống thể hiện nguồn cung tiềm năng lớn. Và khi kỳ vọng về thị trường nhà ở tăng, một lượng lớn căn nhà trống sẽ được tung ra thị trường và gây áp lực giảm giá nhà ở", viện này cho biết.

Theo BRI, tỷ lệ những căn nhà trống ở Trung Quốc đại lục trung bình là 12,1%, cao hơn Mỹ (11.1%), Australia (9,8%) và bỏ xa Anh, với chỉ 0,9% căn nhà còn trống. Tỷ lệ này tương đương với 50 triệu căn hộ trống, nếu áp dụng theo nghiên cứu của nhà kinh tế học Ren Zeping vào năm 2021.

Tỷ lệ những căn nhà trống ở Trung Quốc chỉ xếp sau Nhật Bản. Đồ họa: South China Morning Post.

Capital Economics, công ty nghiên cứu và tư vấn có trụ sở tại London, nói rằng những con số có thể cao hơn. Công ty này vào năm 2021 ước tính Trung Quốc đại lục vẫn còn 30 triệu ngôi nhà chưa được bán, trong khi 100 triệu ngôi nhà khác đã bán nhưng dường như không ai sử dụng.

Đây là tin không vui với những người như cô Liu, khi các chủ nhà ở khắp Trung Quốc sẽ khó tìm được người mua, do thị trường nhà ở đã dần hạ nhiệt.

Cơn sốt bất động sản đã qua

"Những căn nhà trống là dư âm của thời kỳ bất động sản nóng lên vào giai đoạn 2016-2018, khi mọi người đổ xô đi mua nhà để đầu tư", Sunshine Li, nhà môi giới bất động sản ở thành phố Nam Xương, cho biết.

Một thực tế không thể chối cãi là có hàng triệu ngôi nhà đang bám bụi trên khắp Trung Quốc.

Feng He, 26 tuổi, giáo viên một trường trung học, nói rằng gia đình sở hữu một ngôi nhà 3 tầng ở Côn Sơn, tỉnh Giang Tô, nhưng không ai sử dụng kể từ năm 2017. Nó đang được giữ để làm nơi ở cho cha mẹ cô khi về hưu, cũng như là khoản đầu tư cá nhân.

"Tôi cảm thấy an tâm khi có căn nhà. Nếu gặp khó khăn tài chính nào trong tương lai, tôi có thể bán nó", cô Feng nói.

Những người mua nhà tại Trung Quốc nay lại đối mặt với nguy cơ không bán được nhà. Ảnh: New York Times.

Nhiều người tin rằng việc mua thêm một căn nhà ở bất cứ đâu vào bất cứ lúc nào đều không gây hại gì, kể cả khi họ không cần gấp. Nhưng cơn sốt nhà đất đã qua, và giờ đây gia đình cô Liu khó để bán những căn nhà trống.

"Căn hộ của chúng tôi ở Cáp Nhĩ Tân đã không nhận được đề nghị hỏi mua nào trong năm nay", cô nói.

Lĩnh vực bất động sản tại Trung Quốc đang lâm vào tình cảnh ảm đạm. Khoảng 21 doanh nghiệp bất động sản lớn đã vỡ nợ trong năm 2021 vì các khoản vay không thể thanh toán, trong đó đáng chú ý là tập đoàn China Evergrande.

Niềm tin vào lĩnh vực này đang mỏng dần vì chính quyền trung ương chưa đưa ra các biện pháp cứu trợ rõ ràng, dù liên tục có những cam kết ổn định thị trường.

S&P Global Ratings dự kiến doanh số bán bất động sản tại Trung Quốc sẽ giảm 1/3 so với năm 2021, xuống còn 12-13 nghìn tỷ nhân dân tệ trong năm nay. Trong khi đó, giá nhà ở có thể giảm 7%.

Đây đều là những tín hiệu không mấy khả quan với những người có nhu cầu bán những căn nhà không sử dụng.

"Tôi có chút lo lắng rằng nếu không bán được những căn nhà trống, nó có thể trở thành gánh nặng trong nhiều năm do thuế và chi phí bảo trì", cô Liu nói.