Những thành tựu hợp tác song phương giữa Việt Nam – Nhật Bản trong lĩnh vực Thoát nước và Xử lý nước thải

(Xây dựng) - Nằm trong chuỗi những hoạt động kỷ niệm 50 năm Thiết lập Quan hệ Ngoại giao giữa Nhật Bản và Việt Nam, Sáng 25/12, tại Hà Nội, Cục Hạ tầng kỹ thuật (Bộ Xây dựng Việt Nam), Bộ Đất đai hạ tầng, Giao thông và Du lịch Nhật Bản (MLIT) và Chính quyền thành phố Yokohama phối hợp tổ chức Hội thảo kỷ niệm 50 thiệt lập quan hệ ngoại giao giữa Nhật Bản và Việt Nam – Thành tựu và thách thức trong lĩnh vực Thoát nước và Xử lý nước thải.

Cục trưởng Cục Hạ tầng kỹ thuật (Bộ Xây dựng Việt Nam) Tạ Quang Vinh phát biểu tại Hội thảo.

Phát biểu tại Hội nghị, Cục trưởng Cục Hạ tầng kỹ thuật (Bộ Xây dựng Việt Nam) Tạ Quang Vinh cho biết: Hưởng ứng với sự hợp tác của hai quốc gia, từ năm 2010 đến nay, Bộ Xây dựng – Việt Nam (MOC) và Bộ Đất đai, Hạ tầng, Giao thông và Du lịch - Nhật Bản (MLIT) đã ký nhiều biên bản ghi nhớ hợp tác riêng trong lĩnh vực phát triển đô thị, thoát nước và xử lý nước thải, đào tạo công ngành Xây dựng... Đất nước, con người Nhật Bản có nhiều nét tương đồng về vị trí địa lý, văn hóa, lịch sử hình thành phát triển với Việt Nam. Bằng kiến thức và kinh nghiệm của mình, đất nước và con người Nhật Bản nói chung và Bộ MLIT Nhật Bản nói riêng đã hợp tác, hỗ trợ cho Bộ Xây dựng rất nhiều đặc biệt là trong lĩnh vực Thoát nước và Xử lý nước thải.

Nhìn chung, hiện trạng hệ thống thoát nước của các đô thị trên cả nước Việt Nam đều có đặc điểm chung là hệ thống hạ tâng kỹ thuật cũ, được hình thành từ khá lâu (trên 50 năm), chủ yêu là hệ thống thoát nước chung (nước mưa và nước thải thoát cùng một hệ thống). Hệ thống thoát nước của các đô thị này mặc dù cũng đã được đầu tư, nâng cấp qua từng thời kỳ, từng giai đoạn tuy nhiên vẫn chưa có sự đồng bộ, nên năng lực tiêu thoát nước còn hạn chế.

Đặc biệt trong nhưng năm gần đây, trong bối cảnh biến đổi khí hậu và nước biển dâng diễn biến phức tạp, thường xuyên xuất hiện những hiện tượng thời tiết cực đoan, mưa có cường độ lớn (nhiều trận mưa có cường độ >200mm/trận) làm các đô thị trên cả nước thường xuyên đối mặt với tình trạng ngập úng cục bộ kéo dài. Gần đây nhất là ngập lụt tại khu vực thành phố Đà Nẵng, tỉnh Thừa Thiên Huế…

Toàn cảnh Hội thảo.

Đối với khu vực đô thị, bên cạnh việc chống ngập úng cục bộ, đảm bảo an toàn giao thông cho người và phương tiện trong mùa mưa, bão thì các đô thị của Việt Nam còn đối mặt với việc xả nước thải sinh hoạt chưa xử lý đạt tiêu chuẩn ra nguồn tiếp nhận do hệ thống thoát nước vẫn là thoát nước chung và nhiều đô thị chưa có hoặc có rất ít nhà máy/trạm xử lý nước thải tập trung hoạt động để có thể thu gom, xử lý ngăn nước thải sinh hoạt phát tán gây ô nhiễm môi trường.

Đến tháng 6/2023, toàn quốc có 82 nhà máy xử lý nước thải đô thị đang vận hành ở hơn 50 đô thị, với tổng công suất thiết kế khoảng 1,466 triệu m3/ngày. Bình quân lượng nước thải sinh hoạt được xử lý chỉ đạt khoảng 15% trên tổng lượng nước thải cần được thu gom xử lý, còn kém rất xa tỷ lệ thu gom nước thải sinh hoạt để xử lý của Nhật Bản (khoảng 92%).

Các thành phố của Nhật Bản đã hỗ trợ các thành phố của Việt Nam thông qua các dự án hợp tác hỗ trợ kỹ thuật để đào tạo, nâng cao năng lực tiêu thoát nước của hệ thống thoát nước hiện trạng từng thành phố, đồng thời nâng cao năng lực của đội ngũ kỹ thuật trực tiếp tham gia công tác quản lý, vận hành, bảo trì, bảo vệ hệ thống thoát nước và xử lý nước thải.

Có thể nói, thông qua các dự án này hỗ trợ kỹ thuật này đã góp phần cải thiện rất nhiều bộ mặt của hệ thống thoát nước đô thị Việt Nam, từng bước chuyển đổi từ thoát nước chung, sang thoát nước nửa riêng và thoát nước riêng, đảm bảo đủ năng lực ứng phó với biến đổi khí hậu và nước biển dâng cũng như giảm thiểu tối đa ô nhiễm môi trường do phát tán nước thải sinh hoạt chưa qua xử lý.

Cục trưởng Tạ Quang Vinh hy vọng, thông qua sự hợp tác song phương này, trong tương lai sẽ có nhiều đô thị, tỉnh, thành phố của Việt Nam sẽ kết nghĩa với các thành phố của Nhật Bản để học hỏi, chia sẻ kinh nghiệm, hợp tác phát triển trên nhiều lĩnh vực khác không chỉ riêng lĩnh vực về thoát nước và xử lý nước thải.

Các đại biểu chụp ảnh tại Hội thảo.

Bên cạnh việc hỗ trợ kỹ thuật cho các địa phương, phía Nhật Bản đã và đang hỗ trợ phía Việt Nam rất nhiều về mặt xây dựng thể chế chính sách về chống ngập đô thị và xử lý nước thải đô thị. Đặc biệt là giai đoạn sắp tới khi chung tôi đã được Chính phủ giao nhiệm vụ xây dựng Luật Cấp, Thoát nước để trình Quốc hội thông qua trong năm 2025.