Hải Phòng khánh thành tháp Tường Long - “đại danh lam” thời Lý

(Xây dựng) - Công trình phỏng dựng, tôn tạo tháp Tường Long vừa được UBND quận Đồ Sơn phối hợp với Giáo hội Phật giáo Việt Nam TP Hải Phòng tổ chức Lễ khánh thành vào ngày 19/11 vừa qua.

Công trình tháp Tường Long nhìn từ trên cao (Nguồn: Flickr.com)

Theo “Đại Nam nhất thống chí”, tháp Tường Long cao 100 thước, dựng trên khu đất rộng 1000m², có 9 tầng, cửa mở ra hướng tây. Một thước ta dài 0,45m, như vậy tháp cao khoảng 45m, lại đặt trên ngọn núi cách mặt biển 100m nên ngọn tháp này thuộc loại cao nhất so với các tháp ở Việt Nam thời bấy giờ. Cùng với chùa Long Đọi (Duy Tiên - Hà Nam), chùa Một Cột, tháp Báo Thiên, chùa Thắng Nghiêm, Chân Giáo... (Hà Nội), tháp Chương Sơn (Ý Yên - Nam Định), tháp Tường Long được liệt vào hàng “đại danh lam” thời Lý.

Sau hơn 9 năm xây dựng, công trình phỏng dựng, tôn tạo tháp Tường Long chính thức được khánh thành hợp với chùa Tháp được hoàn thành trước đó tạo nên quần thể kiến trúc phật giáo lớn nhất vùng duyên hải Bắc Bộ, nằm trong tuyến du lịch trọng điểm quốc gia Đồ Sơn - Cát Bà - vịnh Hạ Long. Công trình đi vào hoạt động không những góp phần bảo vệ, lưu giữ những giá trị lịch sử văn hoá dân tộc, phục vụ du lịch văn hoá sinh thái, tâm linh mà còn giúp nghiên cứu thêm các giá trị của Tháp Tường Long trong tiến trình xây dựng, bảo vệ và phát triển đất nước.

Theo sách “Đại Việt sử lược”, năm Mậu Tuất (1058), vua Lý Thánh Tông kinh lý qua vùng biển Ba Lộ dừng chân tại nơi này cho người xây tháp. Vua nằm mộng thấy rồng vàng hiện lên, nên ban tên Tường Long (nghĩa “Thấy rồng vàng hiện lên) ghi nhớ điềm lành. Trong vùng còn lưu truyền truyền thuyết, xưa kia vùng cửa biển Đồ Sơn là một trong những cái nôi tiếp nhận Phật giáo. Tháp được dựng lên để thờ Phật. Có người cho rằng, tháp Tường Long được dựng lên nhằm mục đích quan sát cũng như “truyền đăng” (khi xuất hiện giặc, các trạm “truyền đăng” đốt cỏ khô cho khói bay lên trời truyền tín hiệu báo động về kinh thành Thăng Long).

Thời gian và chiến tranh tàn phá, ngọn tháp xưa chỉ còn phế tích. Thể theo nguyện vọng của người dân địa phương, ngày 11/6/2008, được sự đồng ý của Thành ủy, UBND thành phố, UBND quận Đồ Sơn phối hợp Giáo hội Phật giáo Việt Nam thành phố, khởi công xây dựng cụm chùa tháp Tường Long trên diện tích khoảng 2.000m², với các hạng mục: Tòa tháp 9 tầng, phần chân hình vuông có 4 lối lên xuống, bên trong đặt pho tượng A-di-đà ngồi trên toà sen bằng đá. Chùa Tháp có Tam quan ngoại được thiết kế theo lối kiến trúc mở, với bốn trụ cổng bằng đá đục chạm hoa văn tinh xảo. Tam quan nội và tường lan can có 3 cửa chính và khung bằng gỗ lim hài hoà cùng tam bảo với tiền đường gồm 5 gian. 20 pho tượng đồng nặng hơn 20 tấn được đặt trong nhà tam bảo. Đặc biệt, chuông chùa nặng 1 tấn mô phỏng chuông chùa Vân Bản của Đồ Sơn, được đúc trực tiếp trên đỉnh núi Ngọc từ sự đóng góp công của hàng nghìn tăng, ni, phật tử. Cạnh tháp Tường Long là nhà che bia và che hố khảo cổ 2 tầng, nơi lưu giữ nhiều hiện vật vô cùng giá trị với các chi tiết, nguyên liệu, hoa văn… làm từ gỗ, đá, ngói, gạch thời Lý.