Đồng bằng sông Cửu Long: Tìm cát cho công trình

(Xây dựng) – Từ ngày 15/4, nhà thầu thi công tuyến cao tốc Châu Đốc – Cần Thơ – Sóc Trăng vui mừng khi chứng kiến những chiếc sà lan chở cát đến công trình. “Hơn 10 tháng kể từ ngày khởi công, công trình nào cũng “đói” cát. Sợ chậm tiến độ, chúng tôi phải thi công cầu, dọn dẹp mặt bằng, bóc đất hữu cơ… chờ cát. Giờ cát có rồi nhưng không biết cầm chừng được bao lâu, bao giờ, dân công trình hết nỗi lo thiếu cát”, ông Nguyễn Tất Đạt - Chỉ huy trưởng gói thầu 11 (thuộc Tập đoàn Định An) đoạn qua địa phận thành phố Cần Thơ lo âu.

Cao tốc Châu Đốc – Cần Thơ – Sóc Trăng, đoạn qua Cần Thơ đang chờ cát.

Khi các địa phương “hiệp lực”

Không chỉ riêng ông Đạt lo âu mà nhiều lãnh đạo các địa phương chung tình trạng sợ chậm tiến độ công trình, dự án do thiếu cát. Sau khi đón Tết Nguyên đán Giáp Thìn, đơn vị thi công cao tốc Châu Đốc – Cần Thơ – Sóc Trăng, đoạn qua thành phố Cần Thơ đứng ngồi không yên chờ cát. Dù phân công các đội thi công hạng mục khác nhưng cát không có làm sao san lấp mặt bằng. Vì vậy nhiều báo cáo gửi đến UBND thành phố Cần Thơ cầu cứu nỗi lo chậm tiến độ công trình. Ngày 27/3, Đoàn công tác do ông Trần Việt Trường - Chủ tịch UBND thành phố Cần Thơ đến làm việc với lãnh đạo UBND tỉnh Sóc Trăng để xem xét hỗ trợ nguồn cát san lấp. Chủ tịch UBND thành phố Cần Thơ Trần Việt Trường cho biết, dự án cao tốc Châu Đốc - Cần Thơ - Sóc Trăng giai đoạn 1 là công trình trọng điểm và có ý nghĩa rất lớn đối với các địa phương có dự án cao tốc đi qua và cả vùng Đồng bằng sông Cửu Long. Nếu dự án hoàn thành đúng tiến độ, các dự án quan trọng khác sẽ được khởi động, tạo động lực cho cả vùng phát triển.

Những sà lan cát từ An Giang “tiếp tế” cho Cần Thơ.

Trong quá trình triển khai dự án, thành phố Cần Thơ gặp khó khăn về nguồn cát san lấp và được tỉnh An Giang hỗ trợ 2,3 triệu m3, hiện còn thiếu khoảng 4,7 triệu m3 cát. Thành phố Cần Thơ đề nghị, tỉnh Sóc Trăng xem xét hỗ trợ nguồn vật liệu cát san lấp khoảng 5 triệu m3, giúp thành phố triển khai dự án cao tốc bảo đảm đúng tiến độ đề ra, góp phần tạo động lực phát triển cho các tỉnh, thành phố có dự án cao tốc và cả vùng đồng bằng sông Cửu Long.

Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Sóc Trăng Lâm Hoàng Nghiệp cho biết, tỉnh khảo sát lại nguồn cát sông hiện có, nếu trữ lượng bảo đảm sẽ sớm hỗ trợ thành phố Cần Thơ nguồn cát san lấp thi công dự án đường bộ cao tốc Châu Đốc - Cần Thơ - Sóc Trăng. Địa phương hiện có 7 mỏ cát làm vật liệu xây dựng thông thường để cung cấp cho dự án thành phần 4 thuộc Dự án Đầu tư xây dựng đường bộ cao tốc Châu Đốc - Cần Thơ - Sóc Trăng giai đoạn 1 với tổng trữ lượng 16,5 triệu m3. Do nằm ở cuối sông Hậu, cát có kết cấu thành phần có các lớp cát, bùn xen kẽ và lẫn nhiều tạp chất nên không thể sử dụng trực tiếp san lấp cho công trình mà phải qua khâu tuyển rửa xong mới sử dụng. Tỉnh Sóc Trăng có trữ lượng cát biển cấp 333, cấp 222 đạt 680 triệu m3; trong đó, cấp tài nguyên 222 là 145 triệu m3 có thể đáp ứng được nguồn vật liệu xây dựng, san lấp phục vụ phát triển kết cấu hạ tầng, xây dựng các tuyến đường cao tốc vùng Đồng bằng sông Cửu Long. Tỉnh đang chờ cơ quan Trung ương xem xét quyết định sử dụng nguồn cát biển.

Trước đó, UBND thành phố Cần Thơ và UBND tỉnh Hậu Giang đã có văn bản đề nghị các tỉnh Vĩnh Long, Đồng Tháp và Tiền Giang hỗ trợ tổng cộng khoảng 8,2 triệu m3 cát. Bao gồm như sau: Tỉnh Vĩnh Long được đề nghị hỗ trợ Hậu Giang 1,8 triệu m3 và Cần Thơ 0,8 triệu m3; tỉnh Đồng Tháp được đề nghị hỗ trợ Hậu Giang 2,6 triệu m3; tỉnh Tiền Giang được đề nghị hỗ trợ Cần Thơ 3 triệu m3. Cần Thơ và Hậu Giang là hai địa phương gặp khó khăn về nguồn cát san lấp cho các dự án thành phần 2 và 3 qua địa bàn. Hiện nguồn cát chủ yếu được xác định vào khoảng 5 triệu m3 (đạt 38% tổng nhu cầu), nguồn khai thác từ An Giang nưng chưa hoàn thiện các thủ tục khai thác. Riêng Cần Thơ, Ban Quản lý Dự án Đầu tư xây dựng thành phố Cần Thơ đang chờ UBND tỉnh An Giang cấp phép để khai thác phục vụ cho công trình. Tuy nhiên, mỏ cát được cấp phép ở An Giang chỉ hơn 2,2 triệu m3, cơ bản đáp ứng nhu cầu trong năm 2024; còn lượng cát thiếu hụt của dự án gần 5 triệu m3 đang nhờ sự hỗ trợ của các tỉnh Tiền Giang và Vĩnh Long.

Bí thư Tỉnh ủy Sóc Trăng Lâm Văn Mẫn (thứ 2 từ trái sang) kiểm tra tiến độ công trình.

Cung không đáp ứng đủ cầu

Trở lại những sà lan chở cát vừa được khái thác, theo đánh giá của đơn vị thi công, trước việc triển khai hàng loạt công trình thì lượng cát cung cấp không bao giờ đáp ứng đủ nhu cầu của đơn vị thi công. Chỉ tính dự án cao tốc Châu Đốc – Cần Thơ – Sóc Trăng còn thiếu khoảng 4,7 triệu m3 cát tại dự án thành phần 2. Ban Quản lý dự án Mỹ Thuận cho biết, cao tốc Châu Đốc - Cần Thơ - Sóc Trăng có vướng mắc tại 3 trong số 4 dự án thành phần, gồm các dự án thành phần 2, 3 và 4. Khó khăn, vướng mắc tại 3 dự án thành phần này đều bao gồm những vấn đề liên quan tới nguồn vật liệu cát.

Ngày 6/3, UBND tỉnh An Giang có bản xác nhận về việc xác nhận khu vực, công suất, khối lượng, phương pháp, thiết bị, kế hoạch khai thác khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường trên sông Tiền đoạn thuộc xã Bình Phước Xuân, huyện Chợ Mới, tỉnh An Giang phục vụ dự án đường bộ cao tốc Châu Đốc - Cần Thơ - Sóc Trăng giai đoạn 1, đoạn qua thành phố Cần Thơ theo cơ chế đặc thù được Quốc hội và Chính phủ cho phép với tổng trữ lượng là 3,285 triệu m3; dự kiến bắt đầu khai thác vào tháng 4/2024. Trữ lượng mỏ khoảng 3,285 triệu m3, tuy nhiên theo hồ sơ khảo sát mỏ thì khối lượng đủ điều kiện sử dụng cho dự án khoảng 2,3 - 2,4 triệu m3. Thực tế, nhu cầu nguồn cát san lấp của dự án khoảng 7 triệu m3 thì dự án còn thiếu khoảng 4,7 triệu m3 vật liệu cát san lấp.

Lượng cát khai thác được kiểm tra hết sức nghiêm ngặt.

Ban Quản lý dự án Mỹ Thuận kiến nghị, UBND tỉnh An Giang tiếp tục xem xét, hỗ trợ cấp thêm mỏ cát trên địa bàn tỉnh An Giang nhằm bảo đảm kịp thời nhu cầu vật liệu cho công tác thi công xây lắp các gói thầu. Ban để nghị UBND tỉnh Vĩnh Long sớm xem xét, tiếp tục hỗ trợ thủ tục khai thác các mỏ cát nhằm đảm bảo nhu cầu vật liệu cho công tác thi công xây lắp các gói thầu. Tương tự, Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng thành phố Cần Thơ và các nhà thầu vẫn tiếp tục làm việc với các địa phương như tỉnh Vĩnh Long, tỉnh Tiền Giang, tỉnh Sóc Trăng để có nguồn cát phục vụ công tác thi công của dự án… Đồng thời cho phép mua cát thương mại ngoài danh mục mỏ trong hồ sơ khảo sát để triển khai các hạng mục phụ trợ của dự án như đường công vụ, mặt bằng thi công cầu…