Thứ bảy 21/12/2024 19:43 24h qua English RSS
Hotline: 094 540 6866
Trang chủ / Văn hóa /

Chiếu trên, chiếu dưới

15:04 | 01/10/2020

(Xây dựng) - Là nói về đẳng cấp của mọi thứ nghề trong xã hội. Tất cả những nghề làm ra sản phẩm vật chất và sản phẩm tinh thần. Ở những sản phẩm tinh thần tưởng như rất khó phân biệt đẳng cấp trong tác phẩm cụ thể thì việc tác giả của nó ngồi “chiếu” nào lại luôn rõ nét. Đời thi sĩ một bài tuyệt bút ngồi chót vót trên “chiếu” cao. Và cũng đời thi sĩ mười quyển nghìn bài ngồi “chiếu” trải dưới đất là chuyện thường. Lại cũng có khi ngồi “chiếu trên” chẳng phải vì tài vì những linh tinh khác.

chieu tren chieu duoi
Ảnh minh họa (Nguồn: Internet).

Lịch sử cây cói ở một đất nước có hơn ba nghìn cây số bờ biển hẳn là rất dài. Nó dài hơn mọi ước đoán và bằng chứng khảo cổ. Thí dụ như khi khai quật vài ngôi mộ cổ nghìn năm tuổi đã thấy có đồ đan dệt bằng cói với kĩ thuật điêu luyện. Điều đó buộc ta phải nghĩ rằng từ trước đó rất lâu cây cói đã có mặt trong đời sống cư dân Việt. Rất nhiều đồ vật được chế tác từ cây cói nhưng thông dụng nhất vẫn là chiếc chiếu. Nó đã trải trong nhà người Việt vài nghìn năm có lẻ.

Hà Nội có nguyên một con phố khang trang trong phố cổ mang tên Hàng Chiếu. Cùng với những Hàng Bè, Hàng Bạc, Hàng Đường, Hàng Đồng, Hàng Muối, Hàng Mắm.. là những con phố được hình thành bởi những nhà buôn bán cùng một mặt hàng tụ về gây dựng nên theo lý thuyết thương mại cổ “Buôn có bạn, bán có phường”. Những con phố mang tên Hàng… dần dà mất đi mặt hàng kinh doanh đặc trưng của mình do biến động về nhu cầu tiêu dùng của dân phố. Đại loại như hết thời “Mực tàu giấy bản bút lông mèo…” thì có ít nhất hai con phố cổ Hà Nội mất nghề là Hàng Giấy và Hàng Bút. Cũng như thế với hết thời ngựa xe võng lọng thì phố Hàng Lọng chuyển thành hàng ăn và Hàng Cỏ thành ga xe lửa. Vài con phố còn tồn tại cũng không bán duy nhất một mặt hàng mang tên phố mình nữa. Hàng Thiếc, Hàng Bè nhiều khách sạn. Hàng Điếu, Hàng Gà bán buôn đủ thứ chỉ thiếu điếu và gà. Hàng Cót bán lẩu dê và Hàng Thùng bán giày…

Chục năm trở lại đây cùng với mức sinh hoạt được tăng lên, chiếc chiếu gần như không còn thông dụng ở thành phố. Chiếc chiếu trải trên long sàng của vua chúa chưa xa bấy giờ rất khó tìm thấy ở nhà ông tổ trưởng dân phố. Ông ấy cũng nằm đệm, ngồi xa lông lâu rồi. Vậy nhưng con phố mang tên Hàng Chiếc vẫn còn vài hàng bán chiếc chiếu dù chiếu bây giờ cũng không còn dùng nhiều sợi cói đay nữa. Chiếu nhựa và chiếu tre, chiếu gỗ nhiều gỗ nhiều hơn. Phố Hàng Chiếu thỉnh thoảng vẫn thấy vài người bán chiếu cói chở cồng kềnh trên xe đạp tụ tập nhau ở Ô Quan Chưởng. Khách hàng của họ là những lao động thời vụ Hà Nội và người nhà những bệnh nhân nghèo trong các bệnh viện dùng để trải trong gậm giường bệnh mà chăm sóc người nằm trên. Sau đợt điều trị dài ngày ấy rất có thể người nằm trên lại đổi chỗ cho người nằm dưới chiếu. Tình thương không phải là sản phẩm vật chất hay tinh thần nên làm gì có chuyện chiếu trên chiếu dưới.

Người Hà Nội không có nghề dệt chiếu như Thái Bình, Nam Định, Thanh Hóa nên muốn dùng chiếu chỉ có cách bỏ tiền ra mua. Đã mua được chiếu thì “chiếu trên chiếu dưới” cũng mua được. Làng văn nghệ khá nhiều anh em các tỉnh mang tiền về Hà Nội để mua một “chiếu” danh cho hành trình văn nghệ vô danh của mình ở địa phương. Đám doanh nhân cả thành đạt lẫn gian dối cũng bỏ tiền ra mua vài ba biệt thự ở những khu vực chỉ dành cho nhà giàu “chiếu trên”. Cũng là giàu cả thôi nhưng “chiếu trên chiếu dưới” rất rõ ràng nhiều khi không phải vì tiền mà còn vì cả mối quan hệ nữa. Dù sao thì sao Hà Nội cũng là manh chiếu sang trọng nhất đất nước mà. Rất khó nghĩ khi các liền chị quan họ Bắc Ninh hát “.. Nửa chăn, nửa chiếu, nửa giường đợi ai” (Ngồi tựa song đào). Ở đấy vẫn chưa dùng đệm?

Đỗ Phấn

Theo

Cùng chuyên mục
Xem thêm
  • Bảo tồn các giá trị nổi bật toàn cầu của di sản Tràng An - Tam Cốc - Bích Động

    (Xây dựng) – Trong tuần qua, Viện Quy hoạch đô thị và nông thôn Quốc gia đã báo cáo UBND tỉnh Ninh Bình về dự thảo Đồ án Quy hoạch bảo quản, tu bổ và phục hồi danh lam thắng cảnh quốc gia đặc biệt Tràng An – Tam Cốc – Bích Động, tỉnh Ninh Bình đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050.

    23:06 | 18/12/2024
  • Lào Cai thêm 5 di tích danh lam thắng cảnh được xếp hạng cấp tỉnh

    (Xây dựng) - UBND tỉnh Lào Cai vừa ban hành Văn bản số 3386/QĐ-UBND Quyết định xếp hạng di tích danh lam thắng cảnh cấp tỉnh.

    22:08 | 18/12/2024
  • Dòng họ Hồ tỉnh Khánh Hòa và những giá trị văn hóa truyền thống cần được gìn giữ

    (Xây dựng) - Nhà thờ họ Hồ tỉnh Khánh Hòa tọa lạc dưới chân núi Hòn Ngang, thôn Lễ Thạnh, huyện Diên Khánh, khu đất này do người trong họ cung tiến để xây dựng nhà thờ, đất giáp ranh với đất mỏ của Công ty Cổ phần Á Châu.

    20:25 | 18/12/2024
  • Hơn 100 đại biểu tham dự “Hội trại Sáng tạo Kiến trúc và Nghệ thuật”

    (Xây dựng) – Từ ngày 16 – 21/12, hơn 100 đại biểu là kiến trúc sư, nghệ sỹ cùng giảng viên, sinh viên đến từ 8 trường đại học lớn đã quy tụ tại thành phố Quy Nhơn (Bình Định) để tham dự Hội trại "Sáng tạo Kiến trúc và Nghệ thuật”. Hội Khoa học Gặp gỡ Việt Nam và Trung tâm ICISE phối hợp cùng trường Đại học Kiến trúc Hà Nội tổ chức.

    09:56 | 18/12/2024
  • Những dấu mốc trong hành trình 30 năm gìn giữ và phát huy giá trị di sản vịnh Hạ Long

    (Xây dựng) - Kể từ khi được UNESCO công nhận là Di sản Thiên nhiên Thế giới vào năm 1994, vịnh Hạ Long không chỉ là một trong những kỳ quan thiên nhiên nổi bật nhất của Việt Nam mà còn là một trong những điểm du lịch biển hàng đầu thế giới. Để bảo vệ và phát huy giá trị của Di sản này, tỉnh Quảng Ninh đã trải qua hành trình 30 năm với những dấu mốc quan trọng trong công tác quản lý và bảo tồn đầy thử thách, đối mặt với nhiều áp lực từ sự phát triển kinh tế, đô thị hóa nhanh chóng và tác động của các yếu tố môi trường.

    16:38 | 17/12/2024
  • Long An: Khánh thành Làng văn hóa Việt - Nhật

    (Xây dựng) - Mới đây, nhân dịp kỷ niệm 50 năm thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam - Nhật Bản, tại Khu đô thị tích hợp Waterpoint, xã An Thạnh, huyện Bến Lức, tỉnh Long An diễn ra Lễ khánh thành Làng văn hóa Việt - Nhật.

    16:32 | 17/12/2024
  • Du Xuân khám phá kho tàng văn hóa người Sán Dìu trên đảo Cái Bầu

    (Xây dựng) - Xuân này xã Bình Dân, huyện Vân Đồn (Quảng Ninh) mở rộng cửa đón du khách đến thăm Trung tâm Văn hóa xã kết hợp với Nhà văn hóa cộng đồng dân tộc Sán Dìu (huyện Vân Đồn) vừa được khánh thành giai đoạn II, trưng bày nhiều hiện vật văn hóa vật thể và phi vật thể về lịch sự văn hóa truyền thống của dân tộc thiểu số Sán Dìu trên đảo Cái Bầu.

    11:16 | 17/12/2024
  • Festival Hoa Mê Linh: Bản hòa ca đầy màu sắc, kết nối quá khứ, hiện tại và tương lai

    (Xây dựng) - Với chủ đề “Mê Linh rực rỡ sắc hoa”, Festival Hoa Mê Linh lần thứ 2 sẽ được tổ chức tại Quảng trường Trung tâm hành chính huyện Mê Linh (Thành phố Hà Nội) từ ngày 26 đến 29/12.

    09:52 | 17/12/2024
  • Kon Tum: Phát huy di sản văn hóa thành tài sản kinh tế

    (Xây dựng) - Di sản văn hóa không chỉ là biểu tượng của bản sắc dân tộc mà còn là nguồn tài nguyên quý giá trong phát triển kinh tế. Tại Kon Tum, Dự án 6 với phương châm "Di sản văn hóa thành tài sản" đang từng bước chuyển hóa những giá trị truyền thống thành động lực thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, góp phần nâng cao đời sống cho người dân.

    09:38 | 17/12/2024
  • Chân dung Á hậu 2 Hoa hậu Văn hoá Du lịch Việt Nam 2024 Phùng Thị Ngân

    (Xây dựng) - Phùng Thị Ngân vừa giành danh hiệu Á hậu 2 cuôc thi Hoa hậu Văn hoá Du lịch Việt Nam 2024 diễn ra ở Đà Nẵng sau hành trình dài.

    10:44 | 16/12/2024
...

Tin bài cuối cùng

Không còn dữ liệu để load