Hơn 2 tấn vũ khí, thuốc nổ, súng, đạn của lực lượng Biệt động Sài Gòn trong cuộc kháng chiến chống Mỹ nằm dưới căn hầm bí mật giữa lòng TP.HCM.
Bên dưới ngôi nhà số 287/70 đường Nguyễn Đình Chiểu, quận 3, TPHCM có một căn hầm bí mật. Nơi đây từng cất giấu hơn 2 tấn vũ khí của Biệt động Sài Gòn trong cuộc chiến chống Mỹ cứu nước, đặc biệt là ở thời điểm cuộc Tổng tiến công và nổi dậy xuân Mậu Thân (1968).
Căn nhà được ông Trần Văn Lai (bí danh Năm Lai, Anh hùng Lực lượng vũ trang Nhân dân) mua lại năm 1966 và sử dụng làm nơi cất giấu vũ khí của Biệt động Sài Gòn. Căn nhà có diện tích khoảng 35m2.
Khi đó, lấy cớ cần đào hố ga làm nhà vệ sinh, ông Năm đã bí mật xây dựng căn hầm, chuyên chở vũ khí từ ngoại ô vào Sài Gòn và cất giấu tại đây.
Lối xuống hầm thời điểm đó được ngụy trang hệt như một sàn nhà bình thường, rất khó phát hiện. Miệng hầm được đặt gần cầu thang, nắp có chốt vặn ở giữa để dùng khoen nhấc lên, dài 60cm, rộng 40cm.
Căn hầm dưới có kích thước dài hơn 8m, rộng 2m, sâu 2,5m, bên trong có các khung tròn nối với ống thoát nước để thoát hiểm trong trường hợp khẩn cấp. Sau trận đánh, địch cho người đến bắn phá căn nhà vì chúng nghi đây là nơi trú ngụ của đội Biệt động. Căn nhà rơi vào tay Mỹ nhưng chúng không biết có hầm vũ khí ở dưới. Và rồi ông Năm Lai bị đày ra Côn Đảo.
Căn hầm từng là nơi cất giấu hơn 2 tấn vũ khí: 350kg thuốc nổ TNT, thuốc nổ C4, 15 súng AK và 3.000 viên đạn, súng ngắn, súng B40, lựu đạn… Điều đặc biệt hơn nữa là căn nhà nằm ngay giữa trung tâm thành phố, cách Dinh Độc Lập hơn 1km. Tất cả các hoạt động đào hầm, vận chuyển, cất giấu vũ khí đều được giữ bí mật, an toàn tuyệt đối.
Sau khi căn hầm được hoàn thành, đơn vị “bảo đảm” vận chuyển vũ khí về đây bằng cách giấu vũ khí trong ván gỗ đục rỗng ruột, trong giỏ hoa, sọt trái cây…
Tại đây, lúc 1h30 sáng 31/01/1968 (tức rạng sáng mùng 2 Tết Mậu Thân), đội 5 Biệt động gồm 15 cán bộ chiến sĩ đã tập trung tại căn nhà này để nhận vũ khí. Họ xuất phát trên 3 chiếc ô tô và một chiếc xe máy tiến về Dinh Độc Lập.
Năm 1988, Di tích “Hầm chứa vũ khí của Biệt động Sài Gòn được công nhận là Di tích lịch sử văn hóa cấp quốc gia. Địa điểm này mở cửa miễn phí, đa phần khách đến tham quan là du khách nước ngoài.
