VARS: Doanh nghiệp bất động sản như ‘người sắp chết đuối’

Trước tình hình khó khăn của thị trường địa ốc, các chuyên gia dự báo nhiều doanh nghiệp đang cận kề với nguy cơ phá sản.

Nguồn cung của thị trường liên tục sụt giảm trong thời gian qua. Ảnh: Quỳnh Danh.

“Nghèo nàn, kém hấp dẫn, thiếu hụt” là những từ chính xác để mô tả về thực trạng nguồn cung bất động sản trong thời gian qua, theo báo cáo của Hội Môi giới Bất động sản Việt Nam (VARS).

Cụ thể, nguồn cung trong năm 2022 chỉ bằng 20% so với năm 2018. Cơ cấu sản phẩm cũng chủ yếu là phân khúc cao cấp. Trong khi đó, phân khúc nhà ở bình dân gần như vắng bóng. Riêng trong quý I, thị trường chỉ có khoảng 25.000 sản phẩm mới, đa phần là hàng tồn kho từ các dự án mở bán trước đó.

Thị trường chìm trong khó khăn

Không chỉ thiếu hụt trong nguồn cung, thị trường bất động sản còn đang chứng kiến đà suy giảm ở nguồn cầu, lượng giao dịch trong năm 2022 và quý I năm nay đều có chiều hướng đi xuống.

Báo cáo cho biết tỷ lệ hấp thụ chung của toàn thị trường năm 2022 đạt khoảng 39%, tương đương với 19.000 giao dịch, chỉ bằng 17% so với số liệu thu thập được vào năm 2018. Bên cạnh đó, tỷ lệ hấp thụ chung của toàn thị trường trong quý I cũng chỉ khoảng 11%, tương ứng với hơn 2.700 giao dịch, giảm hơn 50% so với cùng kỳ năm ngoái.

Tỷ lệ hấp thụ chung giao dịch bất động sản năm 2022 chỉ bằng 17% so với năm 2018. Ảnh: Quỳnh Danh.

Trước thực trạng trên, VARS chỉ ra các nguyên nhân khiến khách hàng không còn hào hứng để xuống tiền mua bất động sản.

Đầu tiên là do lượng sản phẩm nghèo nàn, phần lớn nguồn cung đến từ các dự án cũ. Bản thân nhiều dự án cũng chưa thực sự hấp dẫn.

Ngoài ra, niềm tin vào thị trường của người mua cũng ngày càng sụt giảm. Thêm vào đó, việc lãi suất ngân hàng ở mức cao khiến nhiều khách hàng tích cực gửi tiền vào nhà băng, thay vì đầu tư mua nhà đất.

Không chỉ vậy, việc vay vốn mua bất động sản cũng tương đối nhọc nhằn. Hơn nữa, một lượng lớn khách hàng gặp phải khó khăn về tài chính do tình hình kinh tế chung.

Chính các yếu tố kể trên đã khiến người mua không còn mạnh tay móc hầu bao chi cho địa ốc.

Đáng chú ý, đa phần những dự án bất động sản nghỉ dưỡng trên thị trường đều trong tình trạng “đắp chiếu”, chờ phê duyệt. Trong bối cảnh kinh tế suy giảm, hiệu quả sử dụng và kinh doanh với phân khúc này về mức rất thấp.

Sức mua của thị trường bất động sản nghỉ dưỡng cũng vì thế mà sụt giảm mạnh. Theo DKRA, nguồn cầu trong tháng 4 đối với phân khúc biệt thự và shophouse nghỉ dưỡng đã giảm lần lượt 98% và 99% so với cùng kỳ năm ngoái. Riêng với condotel, mức giảm là 36%.

“Các khó khăn tác động đến thị trường bất động sản không được giải quyết triệt để trong một thời gian dài. Giống như mưa dầm, thấm lâu, dẫn đến kết quả là toàn bộ thị trường chìm dần trong khó khăn”, các chuyên gia của VARS bình luận.

Nguy cơ doanh nghiệp “ngừng thở” đồng loạt

Dự án khó bán, nguồn vốn siết chặt, nhiều doanh nghiệp đầu tư, phát triển bất động sản đã đồng loạt lâm vào trạng thái “ngộp thở” trong thời gian dài. Theo VARS, các đơn vị này như “người sắp chết đuối”, mặc dù đã cố gắng loại bỏ dần các yếu tố làm giảm sức nặng. Tuy nhiên, nhiều công ty vẫn không đủ sức để có thể ngoi lên.

“Động lực sống khiến các doanh nghiệp vẫn đang cố gắng vùng vẫy, quẫy đạp và sẵn sàng bấu víu vào bất cứ chiếc phao cứu sinh nào. Trong suốt thời gian kể từ đầu năm 2022, Chính phủ đã tạo ra những chiếc phao như thế để cứu thị trường và doanh nghiệp. Tuy nhiên, nhiều đơn vị vẫn chưa thể bám vào các công cụ cứu hộ này và tạo đà, ngoi lên mặt nước”, báo cáo của VARS nhận định.

Nhiều doanh nghiệp bất động sản đã phải cắt giảm nhân sự để vượt qua khó khăn. Ảnh: Quỳnh Danh.

Các chuyên gia của hiệp hội khẳng định sức chống đỡ của các doanh nghiệp có giới hạn. Nếu những đơn vị này không “ngoi lên” kịp thời, chắc chắn họ sẽ bước sang giai đoạn “sặc nước, ngừng thở” đồng loạt.

Trong 5 tháng đầu năm nay, có 554 doanh nghiệp bất động sản đã giải thể, tăng 30,4% so với cùng kỳ năm trước. Số lượng công ty địa ốc thành lập mới là 1.744 doanh nghiệp, giảm 61,4% so với cùng kỳ năm trước. Trong quý I, doanh thu và lợi nhuận của các doanh nghiệp bất động sản giảm lần lượt 6,46% và 38,6% so với cùng kỳ năm 2022.

“Lượng hàng tồn kho lớn, chủ yếu đến từ các dự án xây dựng dở dang, buộc phải tạm dừng do doanh nghiệp không còn đủ nguồn lực để tiếp tục triển khai dự án. Nhiều nơi đã phải điều chỉnh lại quy mô nhân sự”, báo cáo của hiệp hội cho biết.

Trong số 20 doanh nghiệp địa ốc có tổng tài sản lớn nhất tính đến cuối năm 2022, có tới 6 đơn vị đã cắt giảm nhân sự. Trong đó, đáng kể nhất là Tập đoàn Đất Xanh cùng công ty con là Dịch vụ Bất động sản Đất Xanh khi họ đã lần lượt sa thải 41% và 45% lực lượng lao động trong năm 2022.

Ngoài ra, Tập đoàn Đầu tư Địa ốc No Va cũng đã cắt giảm 20% nhân sự, Sunshine Homes và Công ty Bất động sản An Gia cũng lần lượt nói lời tạm biệt với 16% và 29% số nhân viên.

Tính đến quý I, đà cắt giảm nhân sự tiếp tục diễn ra tại nhiều doanh nghiệp lớn. Đất Xanh đã sa thải thêm 1.384 nhân viên, Vinhomes cũng buộc phải cho nghỉ việc 1.527 nhân sự...

Các doanh nghiệp bất động vẫn đang hoạt động đã phải phải thu hẹp quy mô đầu tư sản xuất kinh doanh, tinh giản tối đa bộ máy, lực lượng lao động. Thậm chí, một số công ty còn dừng, hoãn hoạt động đầu tư, thi công xây dựng dự án dang dở; dừng triển khai các dự án mới; dừng phát hành cổ phiếu tăng vốn; dừng IPO (chào bán cổ phiếu lần đầu trước công chúng)...