(Xây dựng) – Ngày 15/02, tại Kỳ họp bất thường lần thứ 9, Quốc hội khóa XV tiến hành thảo luận tại tổ về dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về thí điểm một số chính sách để tháo gỡ vướng mắc trong hoạt động khoa học công nghệ (KHCN), đổi mới sáng tạo (ĐMST) và chuyển đổi số (CĐS) quốc gia. Tổng Bí thư Tô Lâm, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã có những ý kiến chỉ đạo, đóng góp hoàn thiện dự thảo Nghị quyết của Quốc hội.
 |
| Tổng Bí thư Tô Lâm phát biểu chỉ đạo và góp ý hoàn thiện dự thảo Nghị quyết của Quốc hội. (Ảnh: Quốc hội) |
Tổng Bí thư Tô Lâm: Nghiên cứu tháo gỡ những vướng mắc, đồng thời khuyến khích, phát huy hiệu quả hoạt động KHCN, ĐMST và CĐS
Thảo luận tại Tổ 01, Tổng Bí thư Tô Lâm nhận định, việc Quốc hội cho ý kiến dự thảo Nghị quyết này là nội dung rất quan trọng, rất gấp, thể hiện rõ tinh thần "vừa chạy vừa xếp hàng".
Tổng Bí thư nhấn mạnh, Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị về đột phá phát triển KHCN, ĐMST và CĐS quốc gia đã được ban hành cuối năm 2024. Nhưng để Nghị quyết số 57-NQ/TW đi vào cuộc sống không thể chờ đợi đến khi sửa đổi các luật liên quan. Vì vậy, đòi hỏi phải có một văn bản để khẩn trương đưa Nghị quyết 57-NQ/TW vào cuộc sống. Trước yêu cầu thực tiễn này, dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về thí điểm một số chính sách để tháo gỡ vướng mắc trong hoạt động KHCN, ĐMST và CĐS đã được trình Quốc hội tại Kỳ họp bất thường thứ 9.
Tổng Bí thư Tô Lâm cho rằng, phạm vi của Nghị quyết của Quốc hội quá lớn, bởi vấn đề nào của hoạt động KHCN, CĐS quốc gia cũng có khó khăn do các quy định hiện hành.
Thời gian qua, KHCN không phát triển được là do vướng mắc trong hệ thống pháp luật, trong đó có các luật như Luật Khoa học và Công nghệ, Luật Đấu thầu, Luật Đầu tư công, Luật Doanh nghiệp, Luật Sở hữu trí tuệ... Để không tụt hậu so với thế giới, việc lựa chọn công nghệ phải hiện đại, tiên tiến, đi tắt đón đầu. Nếu chỉ lựa chọn công nghệ, máy móc giá rẻ (theo quy định của Luật Đấu thầu), Việt Nam sẽ trở thành bãi rác công nghệ.
Với nhận định thể chế đang là điểm nghẽn, nếu không gỡ được thể chế, thì đường lối, quan điểm của Đảng sẽ không đi vào cuộc sống, Tổng Bí thư đề nghị Nghị quyết của Quốc hội khẩn trương tháo gỡ những vướng mắc trong hệ thống pháp luật; đồng thời nghiên cứu các quy định khuyến khích, phát huy hiệu quả hoạt động KHCN, ĐMST và CĐS.
Nghị quyết tập trung vào những vấn đề cơ bản, không quy định quá phức tạp. Bên cạnh đó, cần tiếp tục sửa đổi, đồng bộ hệ thống pháp luật, nhất là Luật KH&CN và các luật liên quan…
Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn: Đầu tư cho KHCN là đầu tư cho sự phát triển của đất nước
Phát biểu tại Tổ 13, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn cho biết, trên tinh thần hết sức khẩn trương, kịp thời, nhằm tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc trong việc thực hiện triển khai Nghị quyết 57-NQ/TW của Bộ Chính trị, chưa đầy 1 tuần các Bộ, ngành, Ủy ban KHCN, môi trường của Quốc hội đã nỗ lực, tích cực chuẩn bị để đưa dự thảo Nghị quyết vào chương trình Kỳ họp bất thường lần thứ 9.
 |
| Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn phát biểu tại Tổ 13. |
Sau Kỳ họp bất thường này, Chính phủ căn cứ vào Nghị quyết của Quốc hội sẽ có hướng dẫn để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc. Chủ tịch Quốc hội yêu cầu những vấn đề đưa trong Nghị quyết này là những vấn đề đã chín, đã rõ, được thực tế kiểm nghiệm chứng minh, cần phải quy định ngay để triển khai. Nghị quyết cần thể hiện ngắn, gọn, tập trung trọng tâm, trọng điểm, dễ hiểu, dễ nhớ.
Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn nhấn mạnh, muốn đạt được mục tiêu tăng trưởng 8% trong năm nay thì phải dựa vào các lĩnh vực KHCN, ĐMST, CĐS. Giai đoạn 2026 – 2030, với mục tiêu tăng trưởng 2 con số, cũng phải lấy KHCN, ĐMST, CĐS là nền tảng quan trọng. Các nghị quyết của Đảng đều nói giáo dục, đào tạo, KHCN là quốc sách hàng đầu, mà đầu tư cho giáo dục đào tạo, KHCN là đầu tư cho sự phát triển của đất nước. Do vậy, Nghị quyết của Quốc hội cần phải có những chính sách hết sức chi tiết, cụ thể để hướng dẫn cho Bộ, ngành và địa phương.
Góp ý chi tiết cho dự thảo Nghị quyết, Chủ tịch Quốc hội đề nghị cần làm rõ hơn đối tượng áp dụng đối với tổ chức, cá nhân hoạt động KHCN, ĐMST, CĐS và các tổ chức, cá nhân khác có liên quan; Phân rõ các lĩnh vực KHCN, ĐMST, CĐS; Quy định rõ kinh phí hoạt động cho đơn vị công lập, cơ chế đầu tư cho tư nhân…
Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính: Cần bổ sung các cơ chế đặc biệt đối với hoạt động KHCN
Thảo luận tại Tổ 8, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính cho rằng, cùng với các chính sách đặc thù, cần bổ sung các cơ chế đặc biệt đối với hoạt động KHCN. Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính khẳng định muốn phát triển nhanh, bền vững thì cần phải dựa trên KHCN, ĐMST, CĐS. Do vậy, trước hết cần tháo gỡ về mặt thể chế, giải quyết trước mắt một số khó khăn, vướng mắc để Nghị quyết 57-NQ/TW đi ngay vào cuộc sống. Tiếp đến, cần tiến hành sửa đổi, bổ sung hàng loạt các luật liên quan ngân sách, thuế, doanh nghiệp, KHCN…
 |
| Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính phát biểu tại Tổ 8. (Ảnh: Quốc hội) |
Thủ tướng Chính phủ nhấn mạnh, cùng với các chính sách đặc thù, cần bổ sung các cơ chế đặc biệt. Trước hết là cơ chế đặc biệt cho phát triển kết cấu hạ tầng KHCN, ĐMST và CĐS vì hạ tầng này hiện còn rất yếu. Nguồn lực cần rất lớn nên phải có cơ chế huy động nguồn từ hợp tác công tư, từ doanh nghiệp, xã hội và người dân.
Cùng với đó, cần cơ chế đặc biệt cho quản lý, cụ thể như: Đầu tư công, quản lý tư (Nhà nước đầu tư hạ tầng KHCN nhưng giao tư nhân quản lý); Lãnh đạo công, quản trị tư (Nhà nước thiết kế chính sách, pháp luật, công cụ giám sát kiểm tra, còn quản trị giao cho doanh nghiệp)…; Cần có cơ chế đặc biệt cho nhà khoa học và công trình khoa học thương mại hóa được.
Phân cấp, phân quyền đến các tỉnh, thành phố, Bộ, ngành, thậm chí tới các chủ thể có liên quan. Xóa bỏ cơ chế xin - cho, giảm thủ tục hành chính để quản lý hiệu quả tổng thể.
Thủ tướng Chính phủ cho rằng, nếu không có cơ chế đặc biệt bảo vệ người thực hiện KHCN thì sẽ dẫn đến tình trạng sợ trách nhiệm, đùn đẩy, không muốn làm. Do vậy, Nghị quyết của Quốc hội phải thiết kế thêm cơ chế miễn trừ trách nhiệm khi xảy ra rủi ro cho người thực hiện, chứ không chỉ quy định miễn trừ trách nhiệm đối với người thiết kế chính sách.
Một cơ chế đặc biệt khác được Thủ tướng Chính phủ đề cập là cơ chế thu hút nguồn nhân lực, gồm thu hút nhân lực để phát triển doanh nghiệp tư nhân về KHCN; thu hút nguồn nhân lực từ bên ngoài về Việt Nam, vào Việt Nam góp phần thúc đẩy phát triển KHCN, thông qua chính sách thuế, phí, nhà cửa, đất đai, visa, hợp đồng lao động…
Quý Anh – Linh Anh (tổng hợp)
Theo
