Phòng tránh trượt bờ dốc cao trên đường giao thông vùng núi

(Xây dựng) - Ngày 18/9, tại Hà Nội, trường Đại học Giao thông vận tải (GTVT) tổ chức Hội thảo chuyên đề “Phòng tránh trượt bờ dốc cao trên đường giao thông vùng núi” thu hút được sự quan tâm của các chuyên gia, nhà khoa học và người dân.

Hội thảo được nhiều nhà khoa học, sản xuất và nhà quản lý quan tâm.

Hội thảo thu hút khoảng 200 khách mời, gồm các chuyên gia và nhà khoa học từ các trường đại học, viện nghiên cứu, các đơn vị thuộc Bộ Xây dựng, Bộ GTVT, Sở GTVT một số địa phương…

Trường Đại học GTVT ủy quyền cho bộ môn Địa kỹ thuật phối hợp cùng một số doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực nghiên cứu phát triển, sản xuất và thi công các giải pháp phòng chống, phòng tránh sụt trượt đến từ Việt Nam, Italia và Hàn Quốc gồm một số đại diện: Công ty Cổ phần Thương mại, Tư vấn và Xây dựng Vĩnh Hưng; Công ty ChungAm EnC Hàn Quốc và Tập đoàn Maccaferri (Italia).

Theo Cục Quản lý đê điều và Phòng chống thiên tai (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn), bão số 3 và mưa lũ đã khiến 199 người chết, 128 người mất tích, 807 người bị thương, chủ yếu do sạt lở đất, lũ quét.

Sụt trượt đất đá và sau đó là lũ bùn đá gây ra những thiệt hại to lớn cả về người và tài sản. Việc tìm kiếm và áp dụng thêm các giải pháp công nghệ mới nhằm giảm thiểu thiệt hại về người, tài sản do sụt trượt đất đá trên các tuyến đường giao thông vùng núi trở thành vấn đề cấp thiết.

Theo các chuyên gia địa chất, trượt lở đất đá là một trong những loại hình thiên tai phổ biến và nguy hiểm nhất, không chỉ ở Việt Nam mà còn trên toàn thế giới. Hiện tượng này thường xảy ra khi có sự mất ổn định của đất đá trên sườn dốc, gây tác động xấu đến môi trường, uy hiếp tính mạng của người dân, phá hủy các công trình dân sinh, thiệt hại cho các hoạt động sản xuất, kinh tế - xã hội.

Các khu vực miền núi phía Bắc và miền Trung là nơi có địa hình dốc, nhiều đồi núi và rừng, mùa mưa bão thường xảy ra hiện tượng sạt lở đất, đá văng, đá rơi do đất đá bão hòa, ngậm nước trong thời gian dài. Các khu vực có bờ dốc càng lớn càng dễ gặp phải tình trạng sạt trượt. Việc triển khai các giải pháp phòng chống và phòng tránh có thể giúp giảm thiểu những thiệt hại, bảo vệ tính mạng con người và tài sản.

Đây là cơ hội để các chuyên gia trong nước và quốc tế cùng chia sẻ kiến thức, kinh nghiệm trong lĩnh vực phòng tránh trượt bờ dốc cao tại các khu vực đường giao thông vùng núi của Việt Nam.

Tại Hội thảo, các đại biểu đã thảo luận, trao đổi định hướng cơ sở khoa học, cơ sở thực tiễn giải pháp kỹ thuật “bán hầm bằng tôn lượn sóng lắp ghép” để phòng tránh sụt trượt cho bờ dốc cao trên đường giao thông vùng núi, giảm thiểu thiệt hại về người và tài sản.

Giới thiệu giải pháp kết cấu lưới kết hợp cột thép, neo và cáp linh hoạt trong ngăn giữ lũ bùn đá; quan trắc mất ổn định bờ dốc đá và giải pháp cấp bách để thông đường do sụt trượt.

TS. Lê Văn Dương, Vụ trưởng Vụ Khoa học công nghệ (Bộ GTVT), nhấn mạnh tính cấp bách và quan trọng của việc không ngừng tìm kiếm các giải pháp mới, phù hợp điều kiện Việt Nam trong phòng chống, phòng tránh sụt trượt cho hệ thống đường ô tô ở vùng núi, cũng như ý nghĩa quan trọng của Hội thảo này.

Theo ông Dương, sau cơn bão số 3 những thiệt hại do bão gây ra vô cùng lớn việc Hội thảo được tổ chức đúng thời điểm này đã thu hút sự quan tâm của các nhà khoa học, các nhà nghiên cứu.

Trong thời gian qua, Việt Nam đã và đang áp dụng nhiều giải pháp khác nhau để phòng tránh mất ổn định đất đá trên bề mặt taluy đường đào, theo đó có hai nhóm giải pháp kết cấu cứng và mềm.

Giải pháp kết cấu cứng phổ biến là phun bê tông kết hợp lưới thép và đinh neo, khung bê tông cốt thép kết hợp đinh neo, các tấm ốp bê tông đúc sẵn hay xây đá… để bảo vệ bề mặt taluy đào. Bên cạnh những ưu điểm về giá thành, các giải pháp này cũng bộc lộ một số hạn chế như bề mặt dễ bị hư hỏng, nứt gãy sau thời gian sử dụng, ít hoặc không thân thiện với môi trường và phá vỡ cảnh quan tự nhiên.

Trong khi đó, giải pháp kết cấu mềm là việc sử dụng hệ lưới thép sức kháng cao kết hợp đinh neo hay hàng rào mềm đã chứng minh được hiệu quả trong việc phòng chống đá lở, đá rơi. Giải pháp này không chỉ giải quyết được bài toán áp lực nước ngầm mà còn đảm bảo tính an toàn, thẩm mỹ, thân thiện môi trường và tuổi thọ cao cho công trình.

Mặc dù, các giải pháp kết cấu cứng và kết cấu mềm có thể xử lý phần chân và bề mặt bờ dốc, nhưng đối với các khu vực bờ dốc cao, địa hình khó khăn, ít khả thi để thay đổi hướng tuyến đường, vấn đề sụt trượt vẫn là thách thức lớn.

Tham luận về hiệu quả bước đầu giải pháp ổn định bờ dốc, phòng chống đá lở, đá rơi bằng kết cấu lưới thép cường độ cao trên đường giao thông qua vùng núi tại Việt Nam, đại diện Công ty Cổ phần Thương mại, Tư vấn và Xây dựng Vĩnh Hưng đã tập trung đến các nội dung thiết thực như: Thực trạng và mức độ nguy hiểm của hiện tượng đá lở, đá rơi trên bờ dốc đường giao thông vùng núi; cấu tạo và nguyên lý các kết cấu ngăn giữ đá lở đá rơi trên bờ dốc.

Tham luận cũng phân tích những hiệu quả trong ngăn giữ các tảng hay khối đá lở, tránh rơi xuống đường ô tô từ một số dự án thực tế điển hình áp dụng 5 năm qua tại Việt Nam. Theo đó, hiệu quả ngăn giữ đã phát huy tốt hiện tượng các tảng hay mẫu đá rơi xuống đường, gây nguy hiểm cho người tham gia giao thông.

Đại diện Tập đoàn Maccaferri (Italia) mang tới Hội thảo nội dung đề cập giải pháp phòng chống lũ bùn đá, cảnh báo mất ổn định bờ dốc đá và khôi phục đường ô tô vùng núi cấp bách khi bị sụt trượt. Theo đó, với các giải pháp mới này, là cơ hội tốt cho phép “mở ra” nhiều ý tưởng cũng như cơ hội để phát triển và ứng dụng chúng ở Việt Nam.

PGS.TS Nguyễn Đức Mạnh, đại diện bộ môn Địa kỹ thuật, trường Đại học GTVT đã trình bày tham luận “Sụt trượt bờ dốc cao trên đường giao thông vùng núi ở Việt Nam - Phòng chống hay phòng tránh”. Đã cho thấy bức tranh tổng thể về sự xuất hiện rộng khắp hiện tượng sụt trượt trên các tuyến đường giao thông vùng núi mỗi mùa mưa.

Các giải pháp mới, phù hợp điều kiện Việt Nam trong phòng chống – phòng tránh sụt trượt được trình bày tại Hội thảo.

Đặc biệt chỉ trong một đợt mưa bão đầu tháng 9/2024 đã gặp hiện tượng sụt trượt khắp các tỉnh thuộc vùng đồi núi nước ta. Bài trình bày đã đưa ra các giải pháp phòng chống hiện đang áp dụng, đặc điểm sụt trượt bờ dốc cao trên đường giao thông qua khu vực núi đồi núi dốc, đồng thời chỉ ra được những khó khăn khi áp dụng các giải pháp sẵn có để phòng chống sụt trượt tại các vị trí có bờ dốc cao; sự cần thiết tìm các giải pháp kỹ thuật mới trong phòng tránh sụt trượt tại các vị trí có bờ dốc cao trên đường giao thông vùng núi.

Công ty ChungAm Enc (Hàn Quốc) cũng mang đến Hội thảo giới thiệu công nghệ “Bán hầm thép lượn sóng lắp ghép phức hợp - Giải pháp phòng tránh sụt trượt bờ dốc cao trên đường giao thông”.

Giải pháp mới mà ChungAm Enc giới thiệu là hầm thép lượn sóng lắp ghép phức hợp, phạm vi áp dụng, các ưu nhược điểm so với bán hầm bằng bê tông cốt thép khi áp dụng tránh trượt, đá rơi trên đường ô tô mà nơi có vị trí sụt trượt phức tạp. Từ các dự án điển hình tại Hàn Quốc, Công ty ChungAm Enc giới thiệu khung pháp lý sử dụng khi thiết kế, cơ sở lý thuyết tính toán khi thiết kế kiểu bán hầm thép lượn sóng lắp ghép phức hợp này.

Theo PGS.TS Nguyễn Đức Mạnh, Trưởng bộ môn Địa kỹ thuật, khoa Công trình, trường Đại học GTVT, thành công của Hội thảo chính là sự quan tâm có mặt đông đảo của ba “Nhà”, Khoa học – Quản lý – Sản xuất và những thảo luận sâu sắc, trên tinh thần chia sẻ cởi mở, nhằm tìm kiếm thêm nhưng cơ sở khoa học và thực tiễn, phát triển ứng dụng các giải pháp kỹ thuật phù hợp để phòng tránh và giảm thiểu các thiệt hại do sụt trượt đất đá gây ra trên các tuyến giao thông vùng núi nước ta tới đây.