(Xây dựng) - Tại kỳ họp thứ 2 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội thảo luận sáng 10/1, vị Bộ trưởng cơ quan chủ trì soạn thảo cho biết thêm là “đã có phụ lục các nội dung cần thay đổi, có những Luật chỉ cần bỏ đi hai chữ Quy hoạch thôi, đơn giản chứ không phức tạp”. Nếu đúng thế thì phụ lục 1 phải là phụ lục những Luật Quy hoạch cần phải sửa đổi, và luật này phải gọi là Luật sửa đổi một số Luật quy hoạch. Trong bài viết này, tác giả bàn thêm về một số điều còn nhiều khúc mắc trong Dự thảo Luật Quy hoạch do Bộ Kế hoạch và Đầu tư soạn.
Khu đất vàng 2 bên bờ sông Hồng đang được các doanh nghiệp BĐS quan tâm đặc biệt.
Về phương án 1: Quy định theo cấp
Cấp Quốc gia, cấp vùng, cấp tỉnh! Không hiểu “cấp” ở đây là gì? Có giống cấp gió, cấp bão không? Hay là nói đến mức độ nghiên cứu khác nhau, yêu cầu cao thấp khác nhau? Một nguyên lý chung nhất của mọi loại quy hoạch đều có những nội dung yêu cầu cụ thể cho một đồ án quy hoạch dù đó là cấp trung ương hay cấp xã… Ví dụ như quy hoạch một đô thị đặc biệt hay một đô thị loại 5 thì đều phải phân khu các loại đất, khu đất hành chính, đất công nghiệp, đất trường học, y tế, đất công viên cây xanh, đất giao thông…. dù cấp nào cũng phải thể hiện như vậy. Hay nói về quy hoạch đất đai thì ở Trung ương hay ở cấp xã cũng phải thể hiện được kế hoạch đất khai thác, sử dụng hàng năm, đất trồng cây gì, nuôi con gì, đất dành xây dựng thủy lợi, giao thông…. Các ngành quy hoạch khác cũng vậy.
Nếu hiểu cấp ở đây theo mức độ cao thấp về địa giới hành chính thì Luật cần quy định ở mỗi cấp phải thể hiện được những tiêu chí gì trong nội dung quy hoạch nhưng trong dự thảo không nêu được tiêu chí gì phải làm cho mỗi cấp quy hoạch.
Về phương án 2 dự thảo quy định:
1. Cấp Quốc gia: a/ Tổng thể quốc gia; b/ Quy hoạch không gian biển quốc gia; c/ Quy hoạch ngành quốc gia.
Ở đây có một sự nhầm lẫn về khái niệm Quốc gia và tổng thể Quốc gia, bởi Quốc gia hay tổng thể Quốc gia phải được hiểu bao gồm cả vùng đất, vùng trời, vùng biển thuộc chủ quyền Quốc gia. Với cách viết của Luật sẽ bị hiểu Quốc gia thiếu vùng trời; mà trên thực tế lâu nay vùng trời thuộc chủ quyền của chúng ta đã có quy hoạch các loại đường bay, vùng bảo vệ an ninh,...
Theo nguồn tin của Nguyễn Lê, kỳ họp thứ 2 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội thảo luận sáng 10/1, vị Bộ trưởng cơ quan chủ trì soạn thảo cho biết thêm là “đã có phụ lục các nội dung cần thay đổi, có những Luật chỉ cần bỏ đi hai chữ Quy hoạch thôi, đơn giản chứ không phức tạp”. Nếu đúng thế thì phụ lục 1 phải là phụ lục những Luật Quy hoạch cần phải sửa đổi, và Luật này phải gọi là Luật sửa đổi một số Luật quy hoạch.
Theo Điều 13 Mục 2 dự thảo viết: “các Bộ, cơ quan ngang Bộ tổ chức lập quy hoạch ngành quốc gia theo quy định tại Phụ lục 1 của Luật này”.
Qua xem xét phụ lục 1 thì Luật này điều chỉnh cho 33 loại quy hoạch ngành và một số quy hoạch khác do Thủ tướng sẽ quy định tại Nghị định khác.
Nếu ý định vậy, tại sao tại “Điều 1 – Phạm vi điều chỉnh” không quy định luôn là Luật này quy định về hoạt động quy hoạch, gồm: lập, thẩm định, phê duyệt, điều chỉnh và thực hiện các loại quy hoạch, gồm 33 loại quy hoạch được quy định trong phụ lục 1; quyền và nghĩa vụ của cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp, cá nhân tham gia hoạt động quy hoạch.
Đồng thời, trong dự thảo Luật Quy hoạch phải có một điều luật quy định về tổ chức thực hiện; trong đó phải tuyên hủy một loạt các pháp luật đã quy định về quy hoạch như: Mục 2 chiến lược, quy hoạch tài nguyên nước (Luật Tài nguyên nước); Chương II chiến lược khai thác, sử dụng bền vững tài nguyên, bảo vệ môi trường Biển và Hải đảo (Luật Tài nguyên, môi trường Biển và Hải đảo); Chương II chiến lược, quy hoạch khoáng sản (Luật Khoáng sản); Mục 1 Chương II quy hoạch, đầu tư, xây dựng kết cấu hạ tầng đường sắt (Luật Đường sắt); Mục 2 quy hoạch, đầu tư xây dựng cảng hàng không, sân bay (Luật Hàng không dân dụng Việt Nam); Điều 6 quy hoạch giao thông vận tải đường bộ (Luật Giao thông đường bộ); Điều 9 quy hoạch và quản lý khu bảo tồn vùng nước nội địa, bảo tồn biển (Luật Thủy sản); Mục 1 Chương II quy hoạch, kế hoạch bảo vệ và phát triển rừng (Luật Bảo vệ và phát triển rừng); Chương IV quy hoạch, kế hoạch sử đất (Luật Đất đai); Chương II quy hoạch, đầu tư xây dựng, tu bổ, nâng cấp và kiên cố hóa đê điều (Luật Đê điều),... và hàng trăm các văn bản Luật, dưới Luật quy định về công tác quy hoạch chuyên ngành khác.
Vậy thì trong nội dung Dự thảo Luật phải chứa đựng các quy định về nội dung lập các quy hoạch đã bị tuyên hủy thì mới có cơ sở để các quy hoạch chuyên ngành lập quy hoạch. Quy định như dự thảo Luật Quy hoạch hiện nay là song song hai hệ thống Luật gồm các pháp luật đã quy định về quy hoạch chuyên ngành như đã nêu ở trên, đồng thời lại tuân thủ theo quy định của Luật này. Vậy cơ sở nào để lập quy hoạch? Điều này cũng sẽ tạo ra một sự phức tạp chồng chéo mới về pháp luật quy hoạch.
Cũng theo nguồn tin của Nguyễn Lê đưa tin tại kỳ họp thứ 2 của UBTV Quốc hội về góp ý dự thảo Luật Quy hoạch, vị Bộ trưởng của cơ quan soạn thảo cho rằng “…khi có một sự thay đổi, chắc có động chạm đến quyền hạn của cơ quan nào đó, nhóm người nào đó họ có thể chưa hiểu hết nên chưa đồng tình cao, chưa dám thay đổi….”. Nếu đúng thế chúng tôi e rằng việc đó chỉ đúng với một số ít người, số đông còn lại nói như vậy là chưa khách quan, quy chụp. Chúng tôi không có quyền lợi gì ở đây, là những người tham gia nhiều đoàn quy hoạch chuyên ngành, thậm chí chủ trì các đồ án quy hoạch chuyên ngành từ những năm 80 của thập kỷ trước, lúc đó Ủy ban kế hoạch nhà nước có Ban phân vùng kinh tế Trung ương trực thuộc Ủy ban chuyên hướng dẫn cho Ban phân vùng kinh tế địa phương thuộc Sở kế hoạch để xây dựng quy hoạch tổng thể kinh tế xã hội của tỉnh và bản đồ đó hiện nay ở nhiều tỉnh vẫn đang treo (như Bài 1 đã nêu). Quy hoạch tổng thể, hay quy hoạch các ngành muốn có một quy hoạch tốt, tính khả thi cao thì trước hết phải phân tích đánh giá về tình hình hiện trạng, về điều kiện địa lý tự nhiên, về kinh tế - xã hội; và đặc biệt là vấn đề dự báo cho những năm sau. Đặc biệt là phải có những nội dung cụ thể quy định những vấn đề mang tính chất định tính hoặc định lượng.
Trong tình hình hội nhập của thế giới hiện nay thì khoa học dự báo càng trở lên quan trọng, tuy nhiên có những việc mà khoa học dự báo không thể lường được. Điều đó đã được chứng minh qua tình hình biến đổi giá dầu mỏ trong thời gian vừa qua, làm cho nền kinh tế thế giới chao đảo. Việc xác định “cây mũi nhọn” của Việt Nam như cây cao su, cà phê, cây điều trên cao nguyên, đã bao lần do giá cả biến động người dân phải phá cây này đi trồng cây khác. Nói như vậy để thấy rằng công tác quy hoạch và dự báo là cực kỳ quan trọng, quyết định sự phát triển, suy vong kinh tế của một ngành, thậm chí một đất nước. Trong khi Dự thảo Luật Quy hoạch không những không quy định được những nội dung cho các quy hoạch chuyên ngành phải làm, mà quy định nội dung quy hoạch rất sơ sài, cơ bản mang tư tưởng của quy hoạch tổng thể kinh tế - xã hội trước đây, sao đã gọi là vấn đề mới trong công tác quy hoạch?
Trên thực tế, tính đến thời điểm hiện nay không phải chỉ có 33 loại quy hoạch như phụ lục của dự thảo nêu, mà số lượng các loại quy hoạch chuyên ngành còn lớn hơn rất nhiều và nhiều pháp luật về quy hoạch còn chồng lấn lên nhau như: quy hoạch đất đai, quy hoạch xây dựng, ngay nội tại những quy định hướng dẫn Luật Xây dựng cũng có những vấn đề chưa phù hợp với Luật Quy hoạch đô thị và các pháp luật khác cũng tương tự như vậy. Việc ra đời một Luật quy hoạch điều chỉnh các Luật Quy hoạch khác để khắc phục tình trạng chồng lấn là cần thiết chứ chưa nên tham vọng có một Luật Quy hoạch điều chỉnh chung cho tất cả các loại quy hoạch. Điều này có thể xảy ra, nhưng chưa phải là thời gian này.
Trong việc điều chỉnh, sửa đổi, bổ sung hệ thống pháp luật quy hoạch vẫn phải do các Bộ, ngành tự rà soát, xong cũng cần một “nhạc trưởng” mang tính chất trọng tài thẩm định cuối cùng trước khi trình Quốc hội ban hành. Nếu giải quyết được như vậy, tôi cho rằng đây là phương án tối ưu trong tình hình hiện nay và Luật này sẽ là Bộ luật lớn, quan trọng và lấy tên là Luật sửa đổi các pháp luật về quy hoạch, khi đó phụ lục 1 sẽ tăng lên số lượng rất nhiều.
Tiến sỹ Phạm Gia Yên
Theo
