(Xây dựng) - Việc lựa chọn vị trí xây dựng công trình và các điểm dân cư miền núi nhằm phòng tránh thiên tai đáp ứng yêu cầu ứng phó với biến đổi khí hậu cho người dân trên địa bàn tỉnh Lào Cai đang là vấn đề cấp bách cần được triển khai ngay.
 |
| Điểm dân cư Làng Nủ, xã Phúc Khánh (huyện Bảo Yên, Lào Cai). |
Thực hiện phương án số 02/PA-UBND ngày 06/1/2025 của UBND tỉnh Lào Cai về việc di chuyển dân cư thiên tai cấp bách khắc phục hậu quả thiên tai do cơn bão số 3 (Yagi) năm 2024 trên địa bàn, tỉnh Lào Cai phấn đấu hoàn thành sắp xếp di chuyển 4.662 hộ với 20.463 nhân khẩu tại các điểm sạt lở, nguy cơ sạt lở cần di chuyển do ảnh hưởng của bão số 3 trong giai đoạn 2025 – 2030 (gồm 2.597 hộ/10.227 nhân khẩu đến 39 dự án tập trung và 2.065 hộ/10.236 nhân khẩu sắp xếp xen ghép). Nhu cầu vốn của Phương án là 1.530.854 triệu đồng từ ngân sách Trung ương, ngân sách địa phương và huy động nguồn vốn hợp pháp khác.
Trong năm 2025, tỉnh Lào Cai thực hiện di chuyển 3.288 hộ với 15.175 nhân khẩu ra khỏi vùng thiên tai đến 21 dự án tập trung và sắp xếp xen ghép. Cụ thể, di chuyển dân cư xen ghép 2.065 hộ với 10.236 nhân khẩu và di chuyển sắp xếp dân cư tập trung 1.223 hộ với 4.939 nhân khẩu đến 21 điểm dự án gồm: huyện Mường Khương 2 điểm dự án, huyện Si Ma Cai 1 dự án, huyện Bát Xát 08 điểm dự án, huyện Văn Bàn 2 điểm dự án, huyện Bảo Yên 2 điểm dự án, thị xã Sa Pa 4 điểm dự án, thành phố Lào Cai 2 điểm dự án). Giai đoạn 2026 - 2030 thực hiện di chuyển 1.374 hộ với 5.288 nhân khẩu đến 18 điểm dự án tập trung.
Định mức hỗ trợ trực tiếp cho các hộ thực hiện theo Nghị quyết số 05/2021/NQ-HĐND ngày 09/4/2021 của HĐND tỉnh về chính sách hỗ trợ đầu tư các điểm sắp xếp dân cư nông thôn trên địa bàn tỉnh Lào Cai và Hướng dẫn 414/HD-UBND ngày 11/10/2024 của UBND tỉnh. Cấp ủy, chính quyền và các đoàn thể của các xã có hộ dân nằm trong phương án di chuyển tuyên truyền, vận động nhân dân địa phương giúp đỡ các hộ di chuyển về nhân công, chuẩn bị các điều kiện (mặt bằng chuyển đến, nguyên vật liệu bổ sung thay thế những vật liệu đã hỏng...) giúp dân di chuyển nhà đến nơi ở mới an toàn, ổn định theo quy hoạch sắp xếp của xã. Đối với các hộ có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn như hộ nghèo, hộ độc thân, hộ gia đình chính sách… cấp ủy, chính quyền xã giao trực tiếp cho các ban, ngành, đoàn thể trong xã tập trung lực lượng, ủng hộ ngày công giúp các hộ này di chuyển bảo đảm tiến độ thời gian để người dân sớm ổn định cuộc sống.
Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện các dự án sắp xếp dân cư tập trung trên địa bàn tỉnh còn nhiều khó khăn, vướng mắc. Điển hình như việc bố trí đất để nhân dân di chuyển gặp nhiều khó khăn do địa hình chia cắt phức tạp, đất có độ dốc lớn, một số hộ dân nằm trong vùng nguy cơ sạt lở nhưng không có đất để di chuyển, các xã, phường trên địa bàn không có quỹ đất dự phòng để cấp nên dân không thể di chuyển. Hiện người dân tự bố trí đất để di chuyển nhưng do địa điểm của các hộ dân đa số không phù hợp với quy hoạch sử dụng đất nên việc thực hiện hỗ trợ cho các hộ dân di chuyển và thực hiện theo kế hoạch gặp nhiều khó khăn. Bên cạnh đó, việc giải quyết những vướng mắc liên quan đến các chế độ, chính sách còn nhiều bất cập, nhất là các chính sách liên quan đến đất ở, đất sản xuất và kinh phí đầu tư.
Theo ông Trần Ngọc Chính, nguyên Thứ trưởng Bộ Xây dựng, Chủ tịch Hội Quy hoạch phát triển đô thị Việt Nam, với vị trí địa lý nằm ở vùng cao, có hệ thống sông suốt dày đặc và khí hậu thay đổi thất thường, tỉnh Lào Cai là một trong những tỉnh chịu ảnh hưởng nặng nề của các hiện tượng thiên tai như lũ quét, sạt lở đất. Điển hình là cơn bão số 3 xảy ra trong tháng 9 vừa qua đã gây ảnh hưởng nặng nề đến các điểm dân cư tại nhiều tỉnh miền núi, trong đó có tỉnh Lào Cai. Sau cơn bão, người dân trong vùng chịu ảnh hưởng của thiên tai còn gặp khó khăn trong việc phục hồi và xây dựng nhà cửa. Chính vì vậy, việc lựa chọn vị trí xây dựng các công trình hạ tầng, quy hoạch các điểm dân cư hoặc di dời các khu dân cư vùng ảnh hưởng đến khu vực an toàn, cần được xem xét kỹ lưỡng để giảm thiểu tối đa rủi ro do thiên tai gây ra, hướng tới an toàn và bền vững nhất có thể.
Ông Trương Văn Quảng, Phó Tổng thư ký Hội Quy hoạch phát triển đô thị Việt Nam cho biết: Tỉnh Lào Cai cần rà soát, bổ sung hoàn chỉnh Kế hoạch phòng, chống thiên tai giai đoạn 2021 2025; kiện toàn, phân công nhiệm vụ cho Ban Chỉ huy Phòng, chống thiên tai và Tìm kiếm cứu nạn tỉnh, Ban chỉ huy các huyện, thị xã, thành phố, xã, phường, thị trấn trên địa bản tỉnh. Bên cạnh đó, tiến hành điều tra, khảo sát bổ sung, lập bản đồ phân loại cảnh báo nguy cơ lũ ống, lũ quét, sạt lở đất để có kế hoạch di dời đối với các điểm dân cư, các công trình đang tồn tại trong vùng nguy cơ theo cấp độ phân loại mức độ cảnh báo rủi ro; xây dựng nội dung Sổ tay hướng dẫn quy hoạch, xây dựng các công trình ở những vùng có điều kiện tự nhiên đặc thù (có độ dốc lớn, có dòng chảy lũ...); đưa bản đồ cảnh báo khu vực lũ quét, sạt lở vào Sổ tay hướng dẫn. Lựa chọn địa điểm quy hoạch xây dựng đối với các điểm dân cư, các công trình phải tuân thủ Tiêu chuẩn kỹ thuật quốc gia về đánh giá và lựa chọn đất xây dựng. Tăng cường công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức cho cộng đồng dân cư về tác động, hậu quả của thiên tai, ý thức phòng chống rủi ro thiên tai, các kỹ năng sống trong vùng có nguy cơ tiềm ẩn, đồng thời, nâng cao năng lực của đội ngũ cán bộ quản lý, tư vấn thiết kế trong công tác quy hoạch xây dựng, phòng chống thiên tai, dịch bệnh.
Huy Trung
Theo
