(Xây dựng) - Theo Bộ Xây dựng, nguyên nhân dẫn đến tăng giá cát là do lệch pha cung cầu cát xây dựng. Theo số liệu cấp phép của Sở TN&MT các địa phương thì tổng khối lượng khai thác cát xây dựng giai đoạn 2011-2015 là 62 triệu m3/năm. Trong khi đó, theo tính toán của Viện VLXD thì nhu cầu sử dụng cát xây dựng hàng năm khoảng 130 triệu m3, như vậy nguồn cung chỉ đáp ứng được 40 - 50% nhu cầu. Mặt khác sau khi các cơ quan tăng cường kiểm soát các hiện tượng khai thác cát trái phép không còn và tạm dừng khai thác cát tại địa phương, dẫn đến nguồn cung càng thiếu không đáp ứng nhu cầu.
Bên cạnh đó, do nguồn cung cấp cát xây dựng phân bố không đồng đều, một số địa phương có nhu cầu sử dụng cát lớn nhưng không có nguồn cát tại chỗ, phải vận chuyển từ khoảng cách xa, nên tăng chi phí. Một số DN, chủ bến bãi hoặc đầu mối cung cấp cát tại một số địa phương, lợi dụng thời điểm này đã đầu cơ tích trữ cát, tăng giá do nguồn cung không đáp ứng đủ nhu cầu. Các chủ dự án công trình xây dựng và chính quyền địa phương bị động trong việc cân đối nguồn cung cát xây dựng, việc sử dụng nguồn vật liệu thay thế cát tự nhiên còn rất hạn chế. Do đó, các công trình hiện nay vẫn tập trung sử dụng cát tự nhiên dẫn đến khi nguồn cung thiếu đẩy giá cát xây dựng tăng.
Từ tình hình thực tế về diễn biến giá cát xây dựng tăng nhanh, để góp phần giải quyết việc bảo đảm cung cầu về cát xây dựng và bình ổn giá cát, Bộ Xây dựng vừa đề xuất, kiến nghị với Thủ tướng Chính phủ một số giải pháp:
Trước mắt, Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo các Bộ ngành và địa phương tiếp tục thực hiện nghiêm chỉ đạo về triển khai đợt cao điểm chống khai thác cát trái phép trên phạm vi toàn quốc; đồng thời rà soát tiếp tục cho phép các dự án khai thác cát, hoặc nạo vét luồng có đủ điều kiện pháp lý, thực hiện tốt các quy định của pháp luật trong thời gian qua tiếp tục thực hiện để cung cấp nguồn cát phục vụ xây dựng. Tăng cường kiểm tra, kiểm soát chặt chẽ việc khai thác cát, sỏi xây dựng theo đúng quy định, đặc biệt chú ý tới việc thực hiện không có tác động xấu tới môi trường và không được gây sạt lở sụt lún bờ sông khi khai thác. Tăng cường quản lý, xác định đúng nhu cầu sử dụng cát xây dựng, vật liệu san lấp tại địa phương; quản lý việc lưu thông vận chuyển cát, sỏi xây dựng; quản lý bến bãi, cửa hàng buôn bán vật liệu xây dựng, thường xuyên nắm thông tin về giá cả, nguồn cung đặc biệt là việc niêm yết giá bán cát công khai, minh bạch, chống việc đầu cơ, tích trữ để tăng giá. Đối với TP.HCM, Hà Nội, Đà Nẵng và một số nơi có nhu cầu sử dụng cát xây dựng lớn, UBND TP cần chỉ đạo lập phương án về yêu cầu, tiến độ cung ứng cát xây dựng cho toàn thành phố để chủ động chỉ đạo kế hoạch cung cấp ổn định, phù hợp; đồng thời thực hiện nghiêm các giải pháp chống đầu cơ, tích trữ, ép giá, nâng giá cát trái quy định.
Về lâu dài, các Bộ, ngành và địa phương tăng cường triển, khai thực hiện Quyết định số 452/QĐ-TTg ngày 12/4/2017 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án đẩy mạnh xử lý, sử dụng tro, xỉ, thạch cao của các nhà máy nhiệt điện hóa chất, phân bón làm nguyên liệu sản xuất VLXD và trong công trình xây dựng; trong đó có việc sử dụng phế thải tro bay làm vật liệu san lấp thay thế cát tự nhiên.
Bộ Xây dựng tăng cường chỉ đạo hướng dẫn sản xuất và sử dụng cát nhân tạo thay thế cát tự nhiên trong xây dựng; khẩn trương hoàn thành “Chỉ dẫn kỹ thuật sử dụng tro, xỉ nhiệt điện trong san lấp cho công trình xây dựng dân dụng, công nghiệp” ban hành tháng trước 10/2017; bổ sung các tiêu chuẩn, quy chuẩn liên quan tới việc sử dụng vật liệu thay thế cát tự nhiên trong san lấp. Đẩy mạnh nghiên cứu sử dụng cát nhiễm mặn phục vụ cho xây dựng trong nước; xây dựng, ban hành các tiêu chuẩn sử dụng cát nhiễm mặn làm VLXD. Nghiên cứu sử dụng các phế thải công nghiệp (tro, xỉ nhiệt điện, các phế thải khác), cát nhiễm mặn và các loại vật liệu khác thay cát tự nhiên trong san lấp, tiến tới xây dựng lộ trình không sử dụng cát lòng sông làm vật liệu san lấp. Đánh giá cung cầu và đề xuất việc nhập khẩu cát xây dựng phục vụ nhu cầu cần thiết của các tỉnh phía Nam.
Bộ TN&MT cần nghiên cứu có báo cáo về tình hình và dự báo khả năng bồi lắng cát tại các con sông, luồng lạch, cửa sông cửa biển.
Bộ GTVT chủ trì sớm trình Chính phủ ban hành Nghị định về Quy chế quản lý hoạt động nạo vét, duy tu các tuyến luồng hàng hải và vùng nước cảng biển.
UBND các địa phương rà soát, tính toán cân đối cung cầu cát sỏi xây dựng, cát nhiễm mặn và vật liệu san lấp. Tăng cường quản lý các hoạt động khai thác và tiêu thụ cát xây dựng tại các địa phương.
Phong Thư
Theo
