(Xây dựng) - Trong 2 ngày 8 - 9/2 (tức ngày 11 - 12 tháng Giêng), xã Tứ Xã, huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ tổ chức Lễ hội Trò Trám (hay còn gọi là lễ hội “Linh tinh tình phộc”) Xuân Ất Tỵ 2025. Đây là một trong những lễ hội độc đáo nhằm tôn vinh tín ngưỡng phồn thực phản ánh nét văn hóa đặc trưng của dân cư nông nghiệp. Hàng nghìn người dân và du khách đã tụ hội về miếu Trò để tham dự lễ hội độc đáo này.
 |
| Người dân xóm Trám trình diễn trò tại sân miếu, với những lời ca vui nhộn, mang tính hài hước. (Ảnh: Kim Tuyến – Văn Công) |
Phần hội của Trò Trám được tổ chức từ 10h đêm ngày 11 tháng Giêng với các hoạt động trình diễn cổ truyền. Người dân trong các trang phục sặc sỡ, truyền thống sẽ diễn trò “Tứ dân chi nghiệp” hay còn gọi là “Bách nghệ trình làng”. Đây là một loại hình diễn xướng dân gian cổ truyền, miêu tả một cách dân dã những ngành nghề trong xã hội xưa như sĩ, nông, công, thương… Các trò đi cày, cấy, câu cá, đánh lờ, dệt lụa, cung bông, thợ mộc, dạy học… được trình diễn sinh động, hấp dẫn.
Sức thu hút của diễn trò không chỉ nằm ở tạo hình các nhân vật hài hước, sinh động mà còn nằm ở những lời hát cổ, những câu vè ẩn dụ về chuyện “tế nhị”, về khả năng tạo hóa của con người.
 |
| Diễn trò “Tứ dân chi nghiệp” hay còn gọi là “Bách nghệ trình làng”. (Ảnh: Kim Tuyến – Văn Công) |
Sau phần hội, thì “lễ Mật” hay còn gọi là lễ “linh tinh tình phộc” hấp dẫn và thu hút sự quan tâm của người xem hơn cả. Đúng giờ Tý (0h), cụ Từ miếu Trò thắp hương và rước nõ, nường - hai vật biểu thị cho hai giới tính nam và nữ (được làm bằng gỗ mít, sơn son đỏ) thờ trên Ban Thượng miếu Trò xuống và trao cho một đôi nam nữ đã được chọn từ trước. Nam đóng khố, cởi trần, đầu chít khăn đỏ, cầm nõ. Nữ mặc yếm, váy ngắn thâm, đầu vấn khăn, cầm nường. Sau khi làm lễ khấn thần miếu xong, cụ Từ xin âm dương rồi hô khẩu lệnh: Linh tinh tình phộc (ba lần).
 |
| Lễ Mật diễn ra vào thời gian giao hòa giữa trời và đất, ngày cũ qua và ngày mới bắt đầu. (Ảnh: Kim Tuyến – Văn Công) |
Lúc này, tất cả đèn, nến trong và ngoài miếu đều tắt. Sau mỗi câu khẩu lệnh: “Linh tinh tình phộc”, đôi nam nữ cầm “nõ”, “nường” làm các thao tác hoạt động tính giao. Mỗi lần hai vật âm - dương chạm nhau, chiêng trống lại nổi lên, dân làng đứng xung quanh miếu lại reo hò vui vẻ. Không khí tĩnh mịch giữa đêm khuya được sống dậy tưng bừng.
Sau lễ Mật cả làng sẽ cùng ngồi lại với nhau để thụ lộc dâng thần linh trước đó. Thường sẽ có rượu, xôi, thịt thủ lợn… Cả làng cùng hô vang “Linh tinh tình phộc” và chúc nhau những điều tốt đẹp nhất trong năm mới.
 |
| Trò “Rước lúa thần” được tổ chức hết sức long trọng vào sáng 12 tháng Giêng. (Ảnh: Kim Tuyến – Văn Công) |
Sau lễ “Linh tinh tình phộc”, còn có trò “Rước lúa thần” cầu cho mưa thuận gió hòa, mùa màng tốt tươi được tổ chức hết sức long trọng vào sáng 12 tháng Giêng. Lúa thần là những bông lúa thật to, thật mẩy, lá lúa được tượng trưng bằng lá mía được đặt trên hương án kiệu, giữa cắm một dóng mía to, róc vỏ.
Trò “Rước lúa”, ngoài mục đích cầu mong cho mùa màng tươi tốt còn là sự ngợi ca lòng biết ơn của dân làng đối với các Vua Hùng - những người đã dạy cho người dân nghề trồng lúa nước.
Lễ hội Trò Trám là hoạt động văn hóa tinh thần của người Việt cổ. Đây là lễ hội dân gian truyền thống của tỉnh Phú Thọ, đã được công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể của Quốc gia. Lễ hội mang đậm tính phồn thực của vùng trung du, đồng bằng Sông Hồng, phản ánh ước nguyện sinh tồn, cầu mong con người cùng muôn vàn cỏ cây được sinh sôi, phát triển, xã hội phồn thịnh, đời sống ấm no hạnh phúc...
Yên Thư
Theo
