Theo Bộ Công thương hiện nay cả nước có 19 nhà máy nhiệt điện (NMNĐ) than đang vận hành, với tổng công suất phát 14.480 MW, mỗi năm thải khoảng 15 triệu tấn tro, xỉ. Trong đó, lượng tro bay chiếm khoảng 75%, còn lại là xỉ. Dự kiến sau năm 2020, con số này sẽ là 43 nhà máy với tổng công suất 39.020 MW, lượng tro xỉ thải ra dự kiến hơn 30 triệu tấn/năm.
Mất 1.800ha đất để chứa nguồn thải này và sau 5 năm là hết chỗ chứa và phải tăng thêm diện tích. Nhiều nhà máy do quá tải tro bay phát tán ra môi trường gây bức xúc dư luận. Chính nguyên nhân này đặt ra yêu cầu cấp thiết phải có giải pháp xử lý đồng bộ, tái chế được tro xỉ, góp phần bảo vệ môi trường, tiết kiệm tài nguyên.
Nhiều doanh nghiệp trong và ngoài ngành xây dựng cũng đang dành nhiều thời gian nghiên cứu và tìm ra giải pháp triệt để. Trong đó phải kể đến công ty CP Chế tạo máy và SX vật liệu mới Trung Hậu - một doanh nghiệp có nhiều năm nghiên cứu về tro bay để sản xuất ra gạch không nung. Ông Trần Trung Nghĩa - TGĐ Công ty CP Chế tạo máy và sản xuất vật liệu mới Trung Hậu cho biết: "Trước nay chỉ có phương án tái chế tro bay để làm gạch không nung, bê tông, xi măng… nhưng với lượng xỉ than lớn như hiện nay thì sản xuất gạch không nung không giải quyết hết được nguồn thải này.
Trong quá trình nghiên cứu và tìm hiểu tôi thấy tro bay có tính chất bền sunfat nên phù hợp sử dụng trong môi trường biển. Vậy sao không dùng vật liệu này để lấn biển, chắn sóng vừa tăng diện tích đất vừa giữ đất, làm vật liệu thay thế đá hộc làm đê bao sông, đê biển…ứng phó với biến đổi khí hậu và nước biển dâng, lại xử lý triệt để được nguồn thải rắn là tro xỉ thải ra môi trường, giá thành lại rẻ hơn đá hộc và tiết kiệm được các nguồn nguyên liệu này”. Thế là ông và cộng sự mày mò tìm hiểu, nghiên cứu và sau nhiều lần thí nghiệm ông đã tìm ra phương án cấp phối mới cho loại vật liệu lấn biển này. Điều thuận lợi là Trung Hậu dùng chính máy ép gạch không nung áp lực cao do công ty sản xuất để ép những khối bê tông này. Ông Nghĩa cho biết: Sản phẩm sau khi được thử nghiệm thành công đã kiểm tra lý hóa, nồng độ hóa chất, chất phóng xạ có trong sản phẩm tro xỉ đều trong ngưỡng an toàn cũng như tiêu chuẩn Việt Nam. Đề tài này được ông đăng ký bảo hộ sáng chế độc quyền tại Việt Nam và Hoa Kỳ vì trên thế giới chưa có.
Bê tông làm từ xỉ than có tác dụng lấn biển, chắn sóng, làm bờ kè.
Với đề tài nghiên cứu có tính ứng dụng thiết thực nhưng Trung Hậu vẫn gặp khó khăn khi triển khai. Các Tổng công ty phát điện chưa mặn mà với phương án này mặc dù tại các nhà máy nhiệt điện phương án xử lý vẫn chỉ là chôn lấp và phủ bạt, tưới nước.
Theo tính toán, một nhà máy nhiệt điện công suất 1.200 MW vận hành, cần 30 hecta để chôn lấp 5 triệu tấn tro xỉ (trong 5 năm), chi phí tiền sử dụng đất và chi phí làm bãi chôn lấp bao gồm bờ bao, san ủi… khoảng 1 triệu đồng/m2, tính ra khoảng 300 tỷ đồng, tương đương 60.000 đồng/tấn tro xỉ và một chi phí tương đương như vậy hoặc hơn để vận hành bãi xỉ gồm vận chuyển, lu lèn, phủ bạt …; tổng cộng khoảng 120.000 đ/tấn xỉ. Nếu thay đổi phương án xử lý chất thải, dùng nó để sản xuất khối bê tông lấn biển tại nguồn thải thì chi phí bằng nhau. Nhưng về lâu dài rất bền vững không mất thêm đất để chứa chất thải vì chúng được xử lý nên không nguy hại về môi trường đặc biệt lại có được nguồn vật liệu giá rẻ để lấn biển, chắn sóng hoặc làm đê bao sông biển trong chương trình ứng phó biến đổi khí hậu và nước biển dâng.
Ông Nghĩa khuyến nghị: Chúng tôi rất mong các cơ quan hữu quan thấy được tầm quan trọng của việc xử lý chất thải nguy hại từ xỉ than để cùng bắt tay vào cuộc, cũng như có nhiều giải pháp đồng bộ hỗ trợ cho đầu ra của sản phẩm sau khi tái chế như khuyến khích các công trình thủy lợi sử dụng. Các nhà máy nhiệt điện cũng phải cùng bắt tay hợp tác như: giao lại một phần diện tích đất chôn lấp cho DN xử lý tro xỉ để xây dựng nhà máy; đồng thời trả chi phí xử lý tro xỉ cho DN. Về phía Nhà nước mong có chính sách cho doanh nghiệp vay vốn và miễn lãi suất cho các dự án để cùng xử lý triệt để nguồn thải tro xỉ này để bảo vệ môi trường.
Dây chuyền sản xuất gạch không nung của Trung Hậu tại nhà máy gạch polyme Xuân Thành.
Thông tin thêm về công nghệ sản xuất gạch ống không nung của Trung Hậu
- Hiện nay trên thị trường về xử lý xỉ than làm gạch không nung chỉ có công nghệ máy ép bằng thủy lực là giải quyết được vấn đề tro bay, còn máy ép rung (nhập của Trung Quốc) thì chỉ sử dụng nguyên liệu chính là đá, cát và một phần rất nhỏ tro bay (~10%) do máy không nén được cường độ cao.
- Sản phẩm phù hợp với TCVN6477 – 2011 của Bộ Xây dựng.
- Với công nghệ gạch không nung xi măng cốt liệu của Công ty Trung Hậu, tỷ lệ cấp phối của xi măng từ 7% và tro xỉ than đến 80% nên giá thành sản xuất thấp hơn gạch đỏ.(nguồn tro mua rẻ hoặc thậm chí được cho không)
- Trọng lượng của viên gạch không nung xi măng cốt liệu từ tro xỉ bằng 1,05kg. Phù hợp với tiêu chuẩn 09 (gạch nhẹ dưới 1kg) đưa vào tất cà các công trình có vốn ngân sách nhà nước - Thi công đơn giản: Do cấu tạo và trọng lượng như gạch đỏ nhưng viên gạch từ tro xỉ than có thể thi công nhanh hơn bằng phương pháp dán bằng “hồ dầu” hoặc còn gọi là “hồ xi măng”, chỉ cần nhúng bề mặt cần dán của viên gạch vào hồ (xi măng quấy lỏng) và dán, tốc độ thi công 1m2 nhanh hơn thi công gạch đỏ gấp 4 lần (10 phút/m2) và chỉ cần 3-4 kg xi măng. Đây là một trong những nguyên nhân nhân làm giảm giá thành thi công và quan trọng là rút ngắn được thời gian thi công khi xây (giảm 3-4 lần thời gian xây). Công nghệ dán này đã được Viện KH-CN xây dựng kiểm tra và hướng dẫn thi công.
- Hiện nay Trung Hậu đã cung cấp máy cho trên 30 công ty trên cả nước có công suất từ 3 – 30 triệu viên/năm và đang tăng lên trong thời gian tới. Nhất là các tập đoàn danh tiếng đã tiến hành đầu tư thiết bị và công nghệ của Trung Hậu như Tập đoàn Xuân Thành (ThaiGroup), Tập đoàn Thành Thắng Group... với kế hoạch từ vài trăm triệu viên/năm.
Theo Vân Thùy/Doanhnghiepdautu.net
Theo
