Thứ hai 09/12/2024 12:06 24h qua English RSS
Hotline: 094 540 6866
Trang chủ / Văn hóa /

Chúng ta đừng chấp nhận vợt... tép!

00:44 | 23/07/2014

Tác phẩm lớn chỉ cần là tác phẩm đi cùng với năm tháng. Mọi thế hệ người đọc đều yêu thích nó, dù con người thay đổi  theo diện mạo thời cuộc, dù gu thẩm mĩ và tầm nhìn của con người thời đại đó thay đổi, nhưng tác phẩm đó vẫn sống, vẫn khiến người ta không thể bỏ qua.

LTS: Nhà văn Tô Hoài, tác giả của nhiều tác phẩm được bạn đọc yêu mến vừa ra đi. Có một câu hỏi bỗng được xới lên: Vì sao văn học Việt Nam không có tác phẩm lớn, mang tầm thời đại, đáp ứng yêu cầu thị hiếu của bạn đọc.

Đem câu hỏi này đến gặp các nhà văn, nhà phê bình, nhà quản lý văn hóa... và các độc giả, chúng tôi đã nhận được những kiến giải khác nhau. Trước tiên, xin giới thiệu quan điểm của nữ nhà văn Y Ban qua cuộc trò chuyện dưới đây.

Cần gì nỗ lực để nuôi con tôm, con cá?

Thưa nhà văn Y Ban, chị là một cây bút đương đại có những tác phẩm được độc giả yêu mến. Tên tuổi chị ít nhiều cũng có chỗ đứng trong lòng độc giả. Chị nghĩ thế nào khi có ý kiến cho rằng văn học Việt Nam chưa có tác phẩm lớn?

Nhà văn Y Ban:  Nhiều người vẫn nói tác phẩm lớn là những tác phẩm phải thay đổi thời đại, thay đổi quan điểm xã hội. Nhưng trong 100 tác phẩm kinh điển mà thế hệ nào cũng đọc như Đồi gió hú, Cuốn theo chiều gió, Tiếng chim hót trong bụi mận gai, hay kể cả Chiến tranh và Hoà bình nó có... thay đổi thời đại đâu? Nhưng nó vẫn là những tác phẩm lớn.


Nhà văn Y Ban. Ảnh: NVCC

Tác phẩm lớn theo tôi chỉ cần là tác phẩm đi cùng với năm tháng. Mọi thế hệ người đọc đều yêu thích nó, dù con người thay đổi  theo diện mạo thời cuộc, dù gu thẩm mĩ và tầm nhìn của con người thời đại đó thay đổi, nhưng tác phẩm đó vẫn sống, vẫn khiến người ta không thể bỏ qua. Chúng ta có Xuân tóc đỏ, có Chí Phèo chẳng hạn, đấy không phải là những tác phẩm lớn, có sức sống lâu bền với thời gian hay sao?

Nếu chúng ta phủ nhận các tác phẩm hay thì tại sao hàng năm các giải thưởng này, nọ lại nhiều thế? Nếu thế, thì những người lên nhận giải thưởng đó là gì?

- Nhưng tôi nhớ một lãnh đạo HNV đã từng nói: "Vì hồ không có cá to nên chúng ta đành phải vợt tép"...

- Thế thì chúng ta đừng chấp nhận vợt tép nữa. Phải bỏ con tép để đợi bắt con tôm, con cá chứ. Chứ bây giờ người ta thấy ơ, ông này ông ấy viết "tép' thế mà vẫn được công nhận, cũng được giải thưởng nọ, kia, thì người ta cũng sẽ chỉ tạo ra những con tép đấy thôi, cần gì phải nỗ lực để nuôi con tôm, con cá.

- Nghĩa là chị vẫn thừa nhận rằng văn học VN hiện nay nhiều tép hơn tôm, nhiều cá bé hơn cá lớn?

- Thẳng thắn với nhau thì hiện nay, các tác phẩm văn học VN hầu như không...kịp sống đến tuổi trưởng thành.

Hôm vừa rồi tôi có nói chuyện với những người bạn sách. Họ ca thán với tôi: "Chị ơi, những tác phẩm văn học VN chết yểu nhanh quá. Một tác phẩm đang nổi rầm rầm theo trào lưu, chỉ qua vài tháng, hết thời PR lập tức không bán nổi đến một cuốn". Những nhà văn mà tên tuổi của họ, tác phẩm của họ sống được trong lòng độc giả hiện chỉ đếm trên đầu ngón tay. Đó là nỗi buồn của những nhà văn đương đại.

Hội Nhà văn VN đang có khoảng 1000  hội viên, nhưng có bao nhiêu phần trăm trong số đó là nhà văn thực sự? Tôi lấy ví dụ chúng ta là cường quốc thơ, người viết của chúng ta rất nhiều. Nhưng cái na ná thơ thì rất nhiều, còn tài năng đích thực ít ỏi vô cùng. Cái việc đánh đồng tất cả, khiến văn học VN càng ngày càng mất giá.

Nhưng tôi nghĩ chúng ta cũng đừng quá nóng vội. Đôi khi để chờ đợi một tác phẩm vĩ đại không chỉ tính bằng năm mà phải bằng chục năm, bằng thế kỷ. Vì thế chúng ta vẫn có quyền hy vọng vào nền văn học nước nhà.

Tác phẩm lớn cần bốn yếu tố

-Theo chị, nguyên do vì đâu mà càng ngày văn đàn VN càng vắng bóng những tác phẩm được dư luận chú ý, cũng thưa thớt dần những nhà văn được độc giả say mê như thế hệ nhà văn trước đây?

- Chúng ta biết một dân tộc muốn có một nền văn học rực rỡ thì phải có bề dày văn hoá, bề dày lịch sử. Những vùng đất mới sẽ rất khó đạt được thành tựu đó. Chúng ta có truyền thống, chúng ta có lịch sử, nhưng chữ quốc ngữ của ta mới phổ biến độ 200 năm nay, chúng ta còn phải đối mặt với thiên tai, với chiến tranh.

Nhưng vấn đề chính là trong thời đại chúng ta đang sống, muốn có tác phẩm lớn, sống được trong lòng độc giả thì cần 04 yếu tố: Tài năng nhà văn, nhà phê bình, độc giả, những người quản lý, thì tất cả những cái đó đều đang khập khiễng, khiên cưỡng.

Về phê bình, chúng ta đang có một nền phê bình văn học mà có không ít những nhà phê bình hay "loè thiên hạ" bằng những khái niệm cao siêu. Còn thì nếu ngẫm nghĩ kĩ, phê bình văn học đương đại của chúng ta đang đứng ở đâu? Hãy hỏi các nhà phê bình văn học ấy. Có bao nhiêu nhà phê bình hiện nay xứng đáng được gọi là nhà phê bình văn học?

Tôi từng nghe một người gạo cội trong giới lý luận phê bình nói về trường hợp nhà văn Đỗ Hoàng Diệu thế này: "Tôi không đọc cô này, tôi thấy thiên hạ lao vào đọc cô này thì tôi không đọc nữa". Nhưng ông ta không đọc mà vẫn sưng sưng chê bai sách của Đỗ Hoàng Diệu. Tại sao thế? Bạn đọc có quyền lựa chọn nhà văn, có quyền đọc lãng mạn, sock, sex, sến.

Những nhà phê bình hãy phán xét hiện tượng đó dưới nhãn quan một nhà phê bình, gắn với đặc điểm xã hội, đặc điểm thời cuộc. Không nên quyền chê bai tác phẩm nếu họ chưa đọc qua nó. Trách nhiệm của nhà phê bình lý luận là phải đọc, phải nghiên cứu hiện tượng xã hội, hiện tượng văn chương và khái quát nó thành khoa học.

Nhưng nền văn học nước nhà, hiện chưa có những nhà phê bình như thế. Dường như các nhà phê bình chưa làm được gì ngoài mấy cái tổng kết cuối năm. Đọc các nhà phê bình văn học tôi nhìn rõ ra một thực tế: Họ không chịu đọc, mà đôi khi, họ "trám" những lỗ hổng kiến thức phê bình văn chương bằng một mớ lí luận lằng nhằng..

Dở nhất, bây giờ nhiều người tự nhận là nhà phê bình chê văn chương nước Việt không có tác phẩm lớn. Nhưng thử hỏi họ, trước một trào lưu văn học xuất hiện, họ đã  đóng góp phê bình gì, ngoài việc trà dư tửu hậu, vỗ tay rung đùi và bình phẩm cho sướng miệng? Những nhà văn sau đổi  mới đến nay đã có 30 năm rồi, có không ít tên tuổi nhưng hỏi đã có nhà phê bình nào có công trình về các nhà văn đó?

(Còn nữa)

Theo Tô Lan Hương/vietnamnet.vn

Theo

Cùng chuyên mục
Xem thêm
  • Gia Lai xây dựng cao nguyên sinh thái, thể thao và sức khỏe hướng đến bảo tồn văn hóa dân tộc

    (Xây dựng) - Tỉnh Gia Lai đang từng bước khẳng định vai trò trung tâm phát triển của khu vực Bắc Tây Nguyên, với tầm nhìn trở thành "Cao nguyên sinh thái, thể thao và sức khỏe". Đây là một chiến lược dài hạn kết hợp giữa phát triển kinh tế xanh, bảo tồn thiên nhiên và duy trì bản sắc văn hóa độc đáo của địa phương.

    21:56 | 30/11/2024
  • Trụ sở Bộ Ngoại giao, ngôi nhà trăm mái duy nhất tại Việt Nam

    Ngôi nhà trăm mái do kiến trúc sư Ernest Hebrard thiết kế trước đây là nơi làm việc của Sở Tài chính Đông Dương. Sau Cách mạng tháng Tám, Chủ tịch Hồ Chí Minh đồng ý sử dụng làm trụ sở Bộ Ngoại giao.

    09:26 | 30/11/2024
  • Ninh Bình: Triển khai kế hoạch xây dựng Đề án tu bổ, chống xuống cấp di tích lịch sử

    (Xây dựng) – UBND tỉnh Ninh Bình ban hành Kế hoạch 213/KH-UBND ngày 25/11/2024 về nghiên cứu khả thi xây dựng Đề án tu bổ, chống xuống cấp hệ thống di tích lịch sử văn hóa được xếp hạng trên địa bàn tỉnh Ninh Bình giai đoạn 2025 – 2030.

    21:22 | 29/11/2024
  • Bảo tồn những tiềm năng vốn có và các giá trị bản địa khu vực Làng đá cổ

    (Xây dựng) – Tại Lễ trao giải thưởng Loa Thành lần thứ 36 năm nay, sinh viên Phan Thị Thu Trúc, trường Đại học Kiến trúc Thành phố Hồ Chí Minh là một trong hai sinh viên có đồ án tốt nghiệp xuất sắc giành được giải Nhất. Dưới sự hướng dẫn của TS.KTS Phạm Thị Ái Thủy, Trúc đã mang đến một thiết kế kiến trúc rất đặc biệt tại khu vực Làng đá cổ Bản Gun – Khuổi Ky tại tỉnh Cao Bằng.

    15:07 | 29/11/2024
  • Phê duyệt Quy hoạch trung tâm bán đảo Quảng An, Hà Nội sẽ có nhà hát tầm cỡ thế giới cạnh hồ Tây

    (Xây dựng) - Theo đồ án Quy hoạch chi tiết khu vực trục không gian trung tâm bán đảo Quảng An, tỷ lệ 1/500 vừa được UBND Thành phố Hà Nội vừa phê duyệt ngày 26/11, Nhà hát Opera Hà Nội do kiến trúc sư số 1 thế giới Renzo Piano thiết kế, được xem là một dự án trọng điểm góp phần nâng tầm vị thế thủ đô.

    14:25 | 29/11/2024
  • Hà Nội: Xếp hạng 7 di tích lịch sử - văn hóa và danh lam thắng cảnh

    (Xây dựng) – Ngày 28/11, Phó Chủ tịch UBND Thành phố Hà Nội Vũ Thu Hà ký ban hành Quyết định số 6162/QĐ-UBND về việc xếp hạng di tích lịch sử - văn hóa và danh lam thắng cảnh trên địa bàn Thành phố Hà Nội.

    09:44 | 29/11/2024
  • Về Long An hòa mình trong “Khát vọng sông Vàm”

    (Xây dựng) - Tối 28/11, Tuần Văn hóa - Thể thao - Du lịch tỉnh Long An lần thứ 2 năm 2024 chủ đề “Khát vọng sông Vàm” sẽ chính thức khai mạc. Tuần lễ bao gồm chuỗi hoạt động phong phú, hấp dẫn, hứa hẹn mang đến cho du khách những trải nghiệm thú vị…

    22:18 | 28/11/2024
  • Tu Mơ Rông (Kon Tum): Bảo tồn và phát huy văn hóa độc đáo của người Xơ Đăng qua Hội thi Cồng chiêng, Xoang Xơ Đăng

    (Xây dựng) - Ngày 28/11, tại Quảng trường Trung tâm huyện Tu Mơ Rông, tỉnh Kon Tum, UBND huyện Tu Mơ Rông tổ chức khai mạc Hội thi Cồng chiêng, Xoang của đồng bào dân tộc Xơ Đăng lần thứ II. Sự kiện kéo dài 2 ngày, từ ngày 28-29/11, là một trong năm hoạt động nổi bật trong khuôn khổ Tuần Văn hóa – Du lịch tỉnh Kon Tum lần thứ V và Liên hoan Cồng chiêng, Xoang các dân tộc thiểu số tỉnh Kon Tum lần thứ II, đồng thời kỷ niệm 20 năm thành lập huyện Tu Mơ Rông.

    22:11 | 28/11/2024
  • Bến Vũng Rô – Biểu tượng của ý chí và khát vọng đấu tranh của dân tộc Việt Nam

    (Xây dựng) - Vũng Rô - một địa danh lịch sử, gắn liền với con đường vận tải chiến lược “Đường Hồ Chí Minh trên biển”, cùng với “Đường Trường Sơn - Đường Hồ Chí Minh” đã trở thành biểu tượng vinh quang của cả dân tộc Việt Nam, là hiện thân của ý chí và khát vọng đấu tranh chống giặc ngoại xâm thống nhất đất nước của dân tộc ta.

    21:59 | 28/11/2024
  • Festival "Về miền ví, giặm - kết nối tinh hoa di sản"

    (Xây dựng) - Tối 27/11, tỉnh Hà Tĩnh phối hợp với tỉnh Nghệ An tổ chức Chương trình nghệ thuật cầu truyền hình trực tiếp "Đôi bờ ví, giặm" mở đầu chuỗi hoạt động Festival "Về miền ví, giặm - kết nối tinh hoa di sản" nhân kỷ niệm 10 năm Dân ca ví, giặm Nghệ Tĩnh được UNESCO ghi danh là Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại, diễn ra từ ngày 27-30/11 tại thành phố Hà Tĩnh.

    11:13 | 28/11/2024
...

Tin bài cuối cùng

Không còn dữ liệu để load