Ai đang kiểm soát chất lượng VLXD trên thị trường?

• Bài 4: Cảnh báo hiện tượng gạch không nung không đảm bảo chất lượng vẫn lưu thông trên thị trường
• Bài 3: Giới chuyên môn nói gì
• Bài 2: Ai kiểm soát chất lượng gạch không nung trên thị trường?
• Sử dụng gạch không nung, từ chính sách đến thực tiễn: Ý kiến từ địa phương

(Xây dựng) - Thị trường vật liệu xây dựng (VLXD) trong nước thời gian qua đang bị “bủa vây” bởi vấn nạn hàng giả, hàng kém chất lượng, gây ảnh hưởng lớn đến lòng tin, uy tín của nhiều thương hiệu sản xuất VLXD có tiếng trong nước. Liên quan đến các hoạt động trong phòng, chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả, các thủ tục xuất, nhập khẩu VLXD, Báo điện tử Xây dựng đã có nội dung trao đổi với Tổng cục Hải quan.

Thị trường VLXD trong nước đang bị nhiễu loạn bởi sự trà trộn của nhiều mặt hàng có nguồn gốc, xuất xứ không rõ ràng (ảnh: Internet).

Liên quan đến nội dung về thủ tục xuất khẩu khoáng sản làm vật liệu xây dựng, Tổng cục Hải quan cho biết: Theo tinh thần Nghị quyết số 02-NQ/TW ngày 25/4/2011 của Bộ Chính trị về định hướng chiến lược khoáng sản và công nghiệp khai khoáng đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030; Quyết định số 2427/QĐ-TTg ngày 22/12/2011 của Thủ tướng Chính phủ về phê duyệt Chiến lược khoáng sản đến năm 2020, định hướng đến năm 2030 thì mặt hàng khoáng sản nói chung đặc biệt là khoáng sản thô chưa qua chế biến không được khuyến khích xuất khẩu.

Phụ lục I, Thông tư số 05/2018/TT-BXD ngày 29/6/2018 của Bộ Xây dựng ban hành danh mục, quy cách và chỉ tiêu kỹ thuật (cơ, lý, hóa) kèm theo mã số hàng hóa của khoáng sản làm VLXD xuất khẩu. Theo ý kiến của Bộ Xây dựng tại Công văn số 2588/BXD-VLXD ngày 17/10/2018, thì Phiếu phân tích các chỉ tiêu kỹ thuật (cơ, lý, hóa) của khoáng sản tại các phòng thí nghiệm LAS-XD hoặc VILAS không được quy định trong bộ hồ sơ hải quan xuất khẩu khoáng sản làm VLXD như quy định trước đây tại Thông tư số 04/2012-TT-BXD ngày 20/9/2012 của Bộ Xây dựng để cơ quan Hải quan có cơ sở xác định sự phù hợp, đặc biệt đối với hàng hóa xuất khẩu khó quản lý theo cơ chế hậu kiểm.

Do vậy, để đảm bảo khoáng sản làm VLXD đáp ứng quy cách và chỉ tiêu kỹ thuật (cơ, lý, hóa), Tổng cục Hải quan đã ban hành Công văn số 6827/TCHQ-GSQL ngày 21/11/2018 hướng dẫn thủ tục xuất khẩu khoáng sản làm VLXD. Theo đó, cơ quan Hải quan thực hiện kiểm tra thực tế đối với tất cả các lô hàng khoáng sản làm VLXD xuất khẩu. Tuy nhiên, trong quá trình triển khai thực hiện, Tổng cục Hải quan nhận được một số báo cáo vướng mắc của doanh nghiệp xuất khẩu. Hiện nay, Tổng cục Hải quan đang triển khai đánh giá việc thực hiện Công văn số 6827/TCHQ-GSQL ngày 21/11/2018 nêu trên để xem xét điều chỉnh nhằm tạo thuận lợi cho doanh nghiệp nhưng đảm bảo công tác quản lý nhà nước về hải quan.

Đối với những “vấn nạn” hàng giả, hàng kém trong các sản phẩm VLXD đang được tiêu thu trên thị trường và vai trò của Hải quan trong việc này như thế nào?  Tổng cục Hải quan cho biết: Với quyết tâm “tích cực, chủ động” trong phòng, chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả, Tổng cục Hải quan đã chỉ đạo lực lượng kiểm soát Hải quan, nòng cốt là Cục Điều tra chống buôn lậu, bám sát các chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Ban Chỉ đạo 389 quốc gia, Ban Chỉ đạo 138/CP, Bộ Tài chính, tổ chức thực hiện quyết liệt, hiệu quả nhiều giải pháp. Cụ thể như sau:

Hoàn thiện hệ thống cơ sở pháp lý liên quan đến công tác quản lý nhà nước về Hải quan, đảm bảo hành lang pháp lý cho hoạt động của lực lượng kiểm soát hải quan toàn ngành.

Cải cách, hiện đại hóa phương thức kiểm soát hải quan, ứng dụng triệt để công nghệ thông tin, tăng cường sử dụng các trang thiết bị, kỹ thuật quản lý hiện đại trong hoạt động nghiệp vụ kiểm soát hải quan, đảm bảo kịp thời phân tích thông tin, xác định trọng điểm, chủ động phòng ngừa, đấu tranh triệt để với các hoạt động buôn lậu, gian lận thương mại, qua đó hỗ trợ đắc lực cho lực lượng kiểm soát hải quan toàn ngành trong việc phát hiện, ngăn chặn kịp thời các hành vi vi phạm pháp luật Hải quan.

Một sản phẩm gạch không nung kém chất lượng được tiêu thụ trên thị trường

Xây dựng các kế hoạch định kỳ, kế hoạch chống buôn lậu trong các giai đoạn cao điểm, tại những tuyến địa bàn nổi cộm, tập trung vào những mặt hàng trọng điểm; Ban hành các văn bản chỉ đạo, cảnh báo toàn ngành, tập trung vào các phương thức, thủ đoạn mới, các hiện tượng nóng, nổi cộm.

Đẩy mạnh công tác phối hợp liên ngành trong nước và hợp tác quốc tế trong lĩnh vực phòng, chống buôn lậu, đảm bảo xây dựng và hình thành được cơ chế hợp tác, trao đổi, chia sẻ thông tin chặt chẽ, thông tin sớm, đồng bộ, từ trong ngành đến ngoài ngành, từ trong nước đến quốc tế, phục vụ hỗ trợ đắc lực, kịp thời, hiệu quả công tác nghiệp vụ.

Tăng cường thu thập thông tin, nắm tình hình, tuần tra, kiểm soát chặt chẽ tại các địa bàn trọng điểm; tập trung thực hiện đầy đủ, đồng bộ các biện pháp nghiệp vụ Hải quan để chủ động trong công tác phòng ngừa, phát hiện, bắt giữ và xử lý kịp thời các vụ việc vi phạm pháp luật Hải quan.

Bên cạnh đó, để triển khai các biện pháp trong việc kiểm tra các mặt hàng xuất nhập khẩu có dấu hiệu vi phạm, rủi ro (trong đó có mặt hàng VLXD nhập khẩu), Tổng cục Hải quan đã chỉ đạo các đơn vị trong đó có Cục Kiểm tra sau thông quan căn cứ chức năng, nhiệm vụ được giao về tham mưu chỉ đạo công tác kiểm tra sau thông quan, chủ động tăng cường công tác thu thập thông tin, phân tích dữ liệu trên cơ sở áp dụng quản lý rủi ro những mặt hàng có dấu hiệu vi phạm, mặt hàng rủi ro…để đề xuất kiểm tra sau thông quan các doanh nghiệp theo quy định.

Kết quả, trong 6 tháng đầu năm 2019, lực lượng kiểm soát Hải quan toàn ngành đã chủ trì, phối hợp, phát hiện, bắt giữ, xử lý 8.933 vụ việc vi phạm trong lĩnh vực hải quan; trị giá hàng hóa vi phạm ước tính 1.426 tỷ 581 triệu đồng; thu ngân sách đạt 157,288 tỷ đồng. Cơ quan Hải quan khởi tố 20 vụ án hình sự, chuyển cơ quan khác kiến nghị khởi tố 51 vụ. Trong đó, một số mặt hàng VLXD thu giữ: 25.000kg gạch, 200 hộp gạch men, 1.983m3 và 8.000 tấn cát; 81.111 tấn xi măng và 1.651 cái bồn rửa bằng sứ…

Năm 2019, Tổng cục Hải quan (Vụ Thanh tra – Kiểm tra) đã thực hiện thanh tra 02 doanh nghiệp kinh doanh mặt hàng VLXD là Đá, gạch nhập khẩu. Kết quả cụ thể như sau:

Thanh tra đối với Cty TNHH MTV Greenlight, MST 3702474574 địa chỉ 86D Khu 5, phường Hiệp Thành, TP Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương. Thời kỳ thanh tra từ 1/1/2016 đến 31/12/2018. Kết quả thanh tra: ấn định thuế đối với mặt hàng “gạch lát sàn không tráng men hàng tồn kho, mới 100% xuất xứ Trung Quốc kích thước 150mm x 800mm” khai báo tại 17 tờ khai nhập khẩu. Số lượng hàng hóa ấn định 49.254m2, đơn giá ấn định thuế 3,9 USD. Số tiền thuế ấn định là 108.411.084 đồng, số tiền xử phạt vi phạm hành chính 21.682.217 đồng. Tổng số tiền xử phạt vi phạm hành chính nộp vào ngân sách nhà nước: 130.093.301 đồng. Công ty đã nộp đủ số tiền vào ngân sách nhà nước.

Thanh tra đối với Cty TNHH MTV Hacota, MST 0300525304, địa chỉ tầng 7 tòa nhà 161-163 đường Trần Quốc Thảo, phường 9, quận 3 TP Hồ Chí Minh. Thời kỳ thanh tra từ 1/1/2015 đến 31/12/2018. Kết quả thanh tra: ấn định thuế đối với hàng hóa nhập khẩu đã khai sai mã HS, thuế suất thuế nhập khẩu tại 119 tờ khai nhập khẩu mặt hàng “gạch ốp lát không tráng men; đá granite dạng tấm đã mài; đá granite xẻ dạng tấm chưa đánh bóng; đá phiến ở dạng chưa gia công”. Số tiền thuế ấn định 976.826.300 đồng, số tiền xử phạt vi phạm hành chính 195.365.260 đồng. Tổng số tiền thuế, xử phạt vi phạm hành chính nộp vào ngân sách Nhà nước là 1.172.191.560 đồng. Công ty đã nộp đủ số tiền vào ngân sách Nhà nước.

Tổng cục Hải quan (Vụ Thanh tra – Kiểm tra) đã tiến hành làm việc với Chi cục Hải quan Cửa khẩu cảng Tiên Sa thuộc Cục Hải quan TP Đà Nẵng kiểm tra 02 lô hàng nhập khẩu ốp lát (của Cty Tiến Thành và Cty Nhật Thủy) qua kiểm tra đã xác định lô hàng có sai phạm về tên hàng khai báo để gian lận về trị giá tính thuế.

Qua kiểm tra tại Cục Hải quan TP Hải Phòng, Chi cục Hải quan đầu tư gia công, phát hiện sai phạm trong khai báo mã số hàng hóa, thuế suất và đề nghị Cục Hải quan Hải Phòng thực hiện kiểm tra sau thông quan hoặc thanh tra đối với mặt hàng kính nhập khẩu của Cty Linh Anh.

Trước thực trạng hàng giả, hàng nhái ngày càng nhiều, đã đến lúc lực lượng Quản lý thị trường, Công an, Hải quan, Biên phòng cần phải tăng cường hơn nữa công tác kiểm tra, thanh tra, quản lý thị trường để kịp thời phát hiện, xử lý những đơn vị, cá nhân cố ý sản xuất, tiêu thụ vật liệu xây dựng và trang thiết bị nội thất kém chất lượng. Đồng thời cũng cần phải quản lý chặt chẽ thị trường nhập khẩu, có những chính sách nhằm hỗ trợ các doanh nghiệp sản xuất trong nước. Bên cạnh đó, các chủ công trình xây dựng cũng như người tiêu dùng nên chọn mua sản phẩm của những cơ sở sản xuất có uy tín, có bảo hành đầy đủ.

Ngoài ra, bản thân doanh nghiệp và người tiêu dùng cũng cần tự trang bị cho mình những kiến thức cần thiết; đồng thời phải lên án những hành vi làm giả, làm nhái để các sản phẩm này “không còn đất sống”.