Thủ tướng Phạm Minh Chính chủ trì Hội nghị tháo gỡ khó khăn, vướng mắc và thúc đẩy phát triển hạ tầng giao thông khu vực ĐBSCL

(Xây dựng) – Sáng 16/10, tại thành phố Cần Thơ, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã chủ trì Hội nghị tháo gỡ khó khăn, vướng mắc và thúc đẩy phát triển hạ tầng giao thông khu vực Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL). Cùng dự Hội nghị có các đồng chí Ủy viên Trung ương Đảng: Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà, Phó Thủ tướng Hồ Đức Phớc, các đồng chí Bộ trưởng, Bí thư Tỉnh ủy, Thành ủy các địa phương vùng Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL); lãnh đạo Thành phố Hồ Chí Minh, tỉnh Bình Dương; các doanh nghiệp, nhà thầu tham gia các dự án hạ tầng giao thông tại ĐBSCL.

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính chủ trì Hội nghị tháo gỡ khó khăn, vướng mắc và thúc đẩy phát triển hạ tầng giao thông khu vực ĐBSCL.

Nhiều vướng mắc, khó khăn cần tháo gỡ

Theo Báo cáo số 11072/BGTVT-CQLXD của Bộ Giao thông vận tải về tình hình triển khai thực hiện và cung ứng vật liệu cho các dự án giao thông trọng điểm khu vực ĐBSCL, gửi Thủ tướng Chính phủ, cho biết hiện nay khu vực ĐBSCL đang triển khai 5 dự án giao thông quan trọng quốc gia, trọng điểm ngành Giao thông vận tải; đến nay, 04/05 dự án đã hoàn tất các thủ tục đầu tư, đang tổ chức triển khai thi công; Dự án cao tốc Mỹ An – Cao Lãnh (vốn ODA Hàn Quốc) do Bộ Giao thông vân tải (Bộ GTVT) làm cơ quan chủ quản đang hoàn thiện thủ tục và dự kiến khởi công đầu năm 2025.

Công tác giải phóng mặt bằng (GPMB) tại các dự án cao tốc đang triển khai đạt trên 99%, cơ bản đáp ứng tiến độ thi công, riêng Dự án đường Hồ Chí Minh đoạn Rạch Sỏi - Bến Nhất, Gò Quao - Vĩnh Thuận còn chậm (đoạn qua tỉnh Kiên Giang đạt 56%, qua tỉnh Bạc Liêu đạt 82%). Công tác GPMB chưa đáp ứng tiến độ yêu cầu hoàn thành vào tháng 9/2024 theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ; các địa phương (đặc biệt tỉnh Kiên Giang, Bạc Liêu) cần giải quyết dứt điểm các tồn tại về GPMB trong tháng 10/2024 để không ảnh hưởng đến việc tổ chức thi công, tiến độ hoàn thành các dự án.

Theo yêu cầu của Quốc hội, Chính phủ, 02 dự án phải cơ bản hoàn thành năm 2025 (gồm: Dự án cao tốc Bắc - Nam phía Đông đoạn Cần Thơ - Cà Mau, Dự án đường Hồ Chí Minh đoạn Rạch Sỏi - Bến Nhất, Gò Quao - Vĩnh Thuận); Dự án cao tốc Châu Đốc - Cần Thơ - Sóc Trăng cơ bản hoàn thành toàn tuyến năm 2026, đưa vào khai thác sử dụng năm 2027; Dự án cao tốc Cao Lãnh - An Hữu và Dự án Mỹ An - Cao Lãnh hoàn thành năm 2027.

Để đảm bảo hoàn thành các dự án, các chủ đầu tư đã xây dựng kế hoạch chi tiết và quyết liệt chỉ đạo nhà thầu triển khai thực hiện, tuy nhiên, chỉ có dự án thành phần 1 (DATP) thuộc Dự án cao tốc Châu Đốc - Cần Thơ - Sóc Trăng đáp ứng tiến độ, các DATP còn lại đều chậm so với kế hoạch từ 4% đến 15%: Nguyên nhân chủ yếu do công suất khai thác, cung ứng nguồn vật liệu cát đắp cho các dự án chưa đáp ứng yêu cầu. Việc bố trí vốn cho các dự án đáp ứng tiến độ thi công, riêng DATP1 Dự án Cao Lãnh – An Hữu cần bổ sung thêm 250 tỷ đồng, tỉnh Đồng Tháp đang cân đối nguồn vốn của địa phương. Tiến độ giải ngân vốn năm 2024 của các dự án cơ bản đáp ứng yêu cầu (đạt từ 75-98%), riêng DATP3 và DATP4 thuộc Dự án Châu Đốc – Cần Thơ – Sóc Trăng còn thấp hơn so với mặt bằng chung.

Bộ GTVT thông tin cho biết, để bảo đảm nguồn cung vật liệu cát, đáp ứng tiến độ các dự án, căn cứ vào trữ lượng cát của các địa phương trong vùng, kế hoạch triển khai và nhu cầu cát của từng dự án, Bộ GTVT đã phối hợp với Bộ Tài nguyên và Môi trường, các địa phương xây dựng phương án để Thủ tướng Chính phủ giao chỉ tiêu cụ thể cho các địa phương có nguồn cát và điều chuyển nguồn cát giữa các dự án nhằm đáp ứng tiến độ thi công.

Đến nay, các địa phương đã xác định được nguồn 72,3 triệu m3/nhu cầu 65 triệu m3, tình hình triển khai các thủ tục cấp phép khai thác mỏ cho các dự án của các địa phương theo chỉ tiêu được Thủ tướng Chính phủ giao đầu tháng 7/2024 đến nay: Tỉnh An Giang đã hoàn thiện thủ tục điều chuyển 1,4 triệu m3 để phục vụ thi công Dự án Cần Thơ – Cà Mau; đã xác định đủ nhu cầu 3,395 triệu m3, đang thực hiện thủ tục cấp phép, dự kiến hoàn thành thủ tục khai thác trong tháng 11/2024. Tỉnh Tiền Giang chưa xác định được nguồn 2,15/15,9 triệu m3, đã hoàn thành thủ tục cấp phép, đủ điều kiện khai thác 1,1 triệu m3, đang thực hiện thủ tục cấp phép 12,9 triệu m3, dự kiến hoàn thành thủ tục khai thác trong tháng 11/2024. Tỉnh Bến Tre chưa xác định được nguồn 0,6/7,37 triệu m3, đang thực hiện thủ tục10 cấp phép 4,77 triệu m3, dự kiến hoàn thành thủ tục trong tháng 11/2024.

Riêng các mỏ đấu giá để cấp cho Thành phố Hồ Chí Minh 2 triệu m3 phải đến cuối tháng 12/2024 mới hoàn thành. Tỉnh Vĩnh Long: Chưa xác định được nguồn 1,2/3,4 triệu m3, đã hoàn thành thủ tục, đủ điều kiện khai thác 1,4 triệu m3, đang thực hiện thủ tục cấp phép 0,8 triệu m3, dự kiến hoàn thành thủ tục khai thác trong tháng 10/2024. Tỉnh Sóc Trăng đã xác định đủ nguồn, đã hoàn thành thủ tục, đủ điều kiện khai thác 0,76 triệu m3 cát sông và 1,2 triệu m3 cát biển, đang hoàn thiện thủ tục cấp phép 5 triệu m3 cát sông, dự kiến hoàn thành trong tháng 10/2024.

Về nguồn vật liệu cấp phối đá dăm: Tổng nhu cầu của các dự án khoảng 7,64 triệu m3. Tại khu vực, nguồn đá có trữ lượng lớn cũng như có điều kiện vận chuyển thuận lợi nhất là nguồn đá tại mỏ Antraco, thuộc tỉnh An Giang, công suất khai thác hàng năm khoảng 1,5 triệu m3 nhưng giấy phép khai thác mỏ đã hết hạn từ tháng 6/2024. Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo tỉnh An Giang triển khai thủ tục để khai thác trở lại trong 8/2024. Hiện nay, UBND tỉnh An Giang đang thực hiện thủ tục đóng cửa mỏ và dự kiến tổ chức đấu giá quyền khai thác và thực hiện các thủ tục theo quy định của Luật Khoáng sản sẽ mất nhiều thời gian và không thể sử dụng nguồn vật liệu đá từ mỏ này cho Dự án Cần Thơ - Hậu Giang.

Để chủ động nguồn đá cho Dự án Cần Thơ – Cà Mau nhằm đáp ứng tiến độ hoàn thành vào năm 2025, Bộ GTVT đã có văn bản đề nghị các địa phương có nguồn vật liệu đá ưu tiên, hỗ trợ cung ứng cho dự án; các tỉnh Kiên Giang, An Giang, Đồng Nai, Bình Dương, Bà Rịa – Vũng Tàu đã hỗ trợ chủ đầu tư, các nhà thầu làm việc với các chủ mỏ để hoàn thiện các thủ tục pháp lý, đáp ứng công suất, khả năng cung ứng cho dự án; các nhà thầu đã ký hợp đồng và đang đưa về công trường.

Công trình đang thi công đường cao tốc Cần Thơ - Cà Mau (Đoạn qua huyện Châu Thành, tỉnh Hậu Giang).

Bộ GTVT kiến nghị khối lượng GPMB tại các dự án cao tốc tuy không còn nhiều nhưng ảnh hưởng đến tiến độ triển khai các dự án, đề nghị các địa phương Tiền Giang, Đồng Tháp, An Giang, Cần Thơ, Hậu Giang, Bạc Liêu, Sóc Trăng, Cà Mau chỉ đạo các Sở, ban, ngành, các cấp chính quyền địa phương đẩy nhanh tiến độ GPMB, di dời hệ thống điện cao thế để bàn giao toàn bộ mặt bằng cho các dự án trong tháng 10/2024. Khối lượng GPMB còn lại của Dự án đường Hồ Chí Minh đoạn Rạch Sỏi – Bến Nhất, Gò Quao - Vĩnh Thuận rất lớn, đề nghị tỉnh Kiên Giang, Bạc Liêu tập trung giải quyết các khó khăn vướng mắc, quyết liệt chỉ đạo đẩy nhanh tiến độ thực hiện GPMB, di dời hạ tầng kỹ thuật để cơ bản hoàn thành và bàn giao cho dự án trước ngày 31/10/2024, không để ảnh hưởng đến tiến độ triển khai các dự án. Bộ Công Thương và Ủy ban Quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp tiếp tục chỉ đạo EVN đẩy nhanh thủ tục di dời đường điện cao thế.

Về vật liệu xây dựng: Các cơ quan chủ quản quyết liệt chỉ đạo các chủ đầu tư, các nhà thầu chủ động trong việc tìm kiếm nguồn vật liệu cát để bù lại phần công suất đang thiếu hụt, đáp ứng tiến độ triển khai các dự án; phối hợp chặt chẽ với các địa phương có mỏ vật liệu để hoàn thiện các thủ tục cấp mỏ đảm bảo nguồn vật liệu cát, đá, không để ảnh hưởng đến tiến độ thi công; xây dựng phương án tập kết vật liệu đá vê công trường gửi các địa phương để chủ động trong việc điều tiết, cung ứng.

Vướng mắc ở khâu nào thì tháo gỡ ở khâu đó

Phát biểu tại Hội nghị, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã đánh giá cao những lợi thế tiềm năng của ĐBSCL. ĐBSCL có nhiều tiềm năng khác biệt, cơ hội nổi trội, lợi thế cạnh tranh, song có những điểm nghẽn, hạn chế, đặc biệt là về hạ tầng, trong đó có hạ tầng giao thông. Những hạn chế về hạ tầng giao thông làm tăng chi phí logistics, chi phí đầu vào, giảm sức cạnh tranh của hàng hóa, không tạo ra không gian phát triển mới, hạn chế việc tái cơ cấu kinh tế, công nghiệp hóa, hiện đại hóa, ứng dụng khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo tại khu vực này.

Thủ tướng Phạm Minh Chính nhắc lại cách đây 3 tháng trước (12-13/7) tại thành phố Cần Thơ, Thủ tướng đã cùng lãnh đạo các Bộ, ngành, địa phương trực tiếp kiểm tra, đánh giá tại hiện trường và tổ chức hội nghị tháo gỡ khó khăn, vướng mắc để thúc đẩy các dự án hạ tầng giao thông vùng ĐBSCL.

Hội nghị lần này được tiếp tục tổ chức để đánh giá tình hình triển khai các công việc, chỉ ra những việc đã làm tốt, rút ra các kinh nghiệm quý, bài học hay để tiếp tục làm. Đồng thời, nhận diện những khó khăn, vướng mắc về nguyên vật liệu, thủ tục, vốn, giải phóng mặt bằng, triển khai trên thực địa của các nhà thầu thi công, tư vấn giám sát, từ đó kịp thời tháo gỡ ngay, không để trì trệ, kéo dài. Thủ tướng nhấn mạnh tinh thần quyết tâm cao, nỗ lực lớn, hành động quyết liệt, có trọng tâm, trọng điểm, làm việc nào dứt việc đó, vướng mắc ở khâu nào thì tháo gỡ ở khâu đó, đã nói là làm, đã cam kết phải thực hiện, rõ người, rõ việc, rõ trách nhiệm, rõ thời gian, rõ sản phẩm, thúc đẩy triển khai các dự án, bảo đảm chất lượng và tiến độ.

Thủ tướng yêu cầu thúc đẩy phát triển hạ tầng giao thông tại ĐBSCL trong bối cảnh nhân dân trông đợi, yêu cầu phát triển cao, Thủ tướng đề nghị Bộ GTVT báo cáo rõ tình hình triển khai các dự án; Bộ Tài nguyên và Môi trường báo cáo rõ về tình hình vật liệu xây dựng (đá, cát, sỏi…); Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Tài chính báo cáo về tình hình cân đối, bố trí vốn; các địa phương thiếu vật liệu san lấp báo cáo việc đến nay còn khó khăn không; các địa phương có nguồn vật liệu san lấp (Vĩnh Long, Đồng Tháp, An Giang, Tiền Giang, Bến Tre…) báo cáo rõ việc cung ứng cho các dự án; các ban quản lý, nhà thầu, tư vấn báo cáo rõ còn có vướng mắc gì không, cần giải pháp gì… Thủ tướng yêu cầu, ngoài các dự án đường bộ, cần tiếp tục bàn các nhiệm vụ, giải pháp triển khai các dự án các sân bay, bến cảng… cho vùng ĐBSCL.