Ngày mai 8/4, tại Phú Yên, Thủ tướng Chính phủ sẽ chủ trì hội nghị tổng kết Chương trình triển khai thí điểm giải pháp hỗ trợ hộ nghèo nâng cao điều kiện an toàn chỗ ở, ứng phó với lũ, lụt vùng Bắc Trung Bộ và Duyên hải miền Trung theo quyết định 716/QĐ – TTg (sau đây gọi là Chương trình 716). Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trịnh Đình Dũng nhận định: “Chương trình 716 đã rất thành công. Đây là chính sách hợp lòng dân, do đó được người dân đồng tình ủng hộ”.
Ảnh 1: Hầu hết các nhà chòi tránh lũ, lụt đều được xây dựng sát liền với khu ở cũ của hộ nghèo.
Từ kết quả, kinh nghiệm thực thực tế, Bộ Xây dựng và các địa phương đề xuất Chính phủ cho phép triển khai trên diện rộng ở các khu vực bị lũ, lụt thuộc 14 tỉnh trong vùng. Bộ trưởng nhấn mạnh: “Để Chương trình được triển khai hiệu quả trong giai đoạn tới, với khoảng 60 nghìn hộ dân ở vùng Bắc Trung bộ và Duyên hải miền Trung thì cần phải có sự vào cuộc quyết liệt của chính quyền địa phương, ban ngành đoàn thể các cấp, sự tương thân tương ái của cộng đồng, dòng họ, gia đình, sự chủ động của từng hộ gia đình và nhất là vai trò của Nhà nước trong việc hỗ trợ vốn cho người dân”.
Xây dựng chòi phòng tránh lũ, lụt cho 700 hộ nghèo
Tổng hợp báo cáo của các địa phương trong vùng Vùng Bắc Trung Bộ và Duyên hải miền Trung cho thấy: Trong khoảng 5 - 6 năm trở lại đây, thiên tai, lũ, lụt đã làm chết trên 1.500 người. Nhiều tài sản, tư liệu sản xuất thiết yếu, lương thực, thực phẩm... bị phá huỷ. Trên 500 nghìn căn nhà bị hư hỏng, hơn 42 nghìn căn nhà bị sập đổ hoặc nước cuốn trôi. Riêng năm 2010, thiên tai đã làm 282 người chết, trên 87 nghìn căn nhà bị hư hỏng, trên 3.500 căn nhà bị sập đổ cùng nhiều tài sản thiết yếu khác. Hơn 500 xã bị ngập sâu trên 1,5 m, trong đó nhiều xã bị chia cắt, cô lập hoàn toàn, gây khó khăn cho việc ứng cứu, hỗ trợ của chính quyền. |
Vùng Bắc Trung Bộ và Duyên hải miền Trung gồm 14 tỉnh, thành phố từ Thanh Hoá đến Bình Thuận, có diện tích tự nhiên 95.792 km2, dân số trên 19 triệu người. Do đặc điểm về vị trí địa lý, điều kiện tự nhiên, vùng thường xuyên xảy ra bão, lũ, lụt.
Để giải quyết một cách căn bản vấn đề phòng tránh, giảm nhẹ thiệt hại do lũ, lụt gây ra cho người dân trong vùng, nhất là người nghèo, tạo điều kiện để người dân có cuộc sống an toàn, ổn định, theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, Bộ Xây dựng đã phối hợp với các Bộ, ngành và địa phương liên quan nghiên cứu, xây dựng đề án Hỗ trợ hộ nghèo nâng cao điều kiện an toàn chỗ ở, ứng phó với lũ, lụt vùng Bắc Trung Bộ và Duyên hải miền Trung. Đề án đề xuất nhiều nhóm giải pháp, trong đó có giải pháp hỗ trợ hộ nghèo nâng cao điều kiện an toàn chỗ ở của các hộ gia đình thông qua mô hình xây dựng chòi phòng tránh lũ, lụt. Do đây là mô hình mới, lần đầu thực hiện, cần có sự kiểm nghiệm qua thực tế, hơn nữa nguồn lực Nhà nước còn khó khăn, vì vậy Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo cần triển khai thí điểm giải pháp hỗ trợ tại một số huyện, xã bị ảnh hưởng nặng để rút kinh nghiệm trước khi triển khai trên diện rộng.
Thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, Bộ Xây dựng đã phối hợp với các Bộ, ngành liên quan và các địa phương xây dựng và trình Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 716/QĐ-TTg ngày 14/6/2012 về việc triển khai thí điểm giải pháp hỗ trợ hộ nghèo nâng cao điều kiện an toàn chỗ ở, ứng phó với lũ, lụt vùng Bắc Trung Bộ và Duyên hải miền Trung. Theo đó, tại 14 xã bị ảnh hưởng nặng bởi lũ, lụt thuộc 7 tỉnh, gồm Thanh Hoá, Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Nam, Quảng Ngãi, Phú Yên sẽ triển khai thí điểm xây dựng chòi phòng tránh lũ, lụt cho 700 hộ nghèo (mỗi tỉnh 2 xã, mỗi xã 50 hộ nghèo do địa phương lựa chọn). Tiêu chí khi xây dựng chòi phòng tránh lũ, lụt là phải có sàn sử dụng cao hơn mức ngập lụt tại vị trí xây dựng; Diện tích xây dựng sàn vượt lũ tối thiểu 10m2 ; Các kết cấu chính như móng, khung, sàn tương đương kết cấu của gian nhà ở xây dựng kiên cố; Giá thành xây dựng tối thiểu 30 triệu đồng/chòi phòng tránh lũ, lụt.
Để có kinh phí xây dựng chòi phòng tránh lũ, lụt, mỗi hộ nghèo được Ngân sách trung ương hỗ trợ 10 triệu đồng/hộ; vay vốn ưu đãi từ Ngân hàng Chính sách xã hội với mức 10 triệu đồng/hộ. Ngoài ra, các hộ huy động nguồn vốn khác từ cộng đồng và đóng góp của hộ gia đình với mức tối thiểu 10 triệu đồng/hộ.
Sự vào cuộc quyết liệt của các cấp, các ngành
Sau khi Quyết định 716 được ban hành, Bộ Xây dựng đã kịp thời hướng dẫn thực hiện và lưu ý các địa phương khi lựa chọn đối tượng phải theo quy định nhưng cần lựa chọn những hộ đủ điều kiện, sẵn sàng ngay cho việc thực hiện hỗ trợ như hộ đã có đất làm nhà, chủ hộ có mặt tại địa phương và không bị ảnh hưởng bởi yếu tố tâm linh như chưa được tuổi làm nhà… Bộ cũng hướng dẫn các địa phương cách thức xác định mức ngập lụt để lựa chọn đối tượng và đề nghị mỗi tỉnh thiết kế tối thiểu 3 mẫu chòi phòng tránh lũ, lụt phù hợp với phong tục tập quán với mức giá thành khác nhau (trong đó, thiết kế 02 mẫu chòi có giá thành tương đương với mức hỗ trợ tối thiểu theo quy định là 30 triệu đồng/chòi).
Một số nhà chòi được cải tạo, nâng tầng nhà ở đã có.
Để thống nhất trong triển khai thực hiện, Bộ Xây dựng đã tổ chức Hội nghị triển khai thực hiện Quyết định 716/QĐ-TTg, làm việc với lãnh đạo Sở Xây dựng của 7 tỉnh nhằm kiểm điểm tình hình, đôn đốc các địa phương đảm bảo tiến độ. Đặc biệt, Bộ đã phối hợp với Văn phòng thường trực Ban chỉ đạo Trung ương về Chính sách nhà ở và Thị trường BĐS đôn đốc, kiểm tra thực tế tại tất cả 7 tỉnh tham gia Chương trình.
Bên cạnh đó, Bộ Tài Chính đã kịp thời bố trí vốn từ Ngân sách trung ương cho các địa phương theo quy định. Ngân hàng Chính sách Xã hội kịp thời chuẩn bị đủ vốn để cho các hộ dân vay xây dựng chòi phòng tránh lũ, lụt và có các hướng dẫn cụ thể đến các địa phương về thủ tục cho vay và thu hồi nợ vay. Ban Bí thư Trung ương Đoàn đã chỉ đạo các Tỉnh đoàn vận động đoàn viên, thanh niên tham gia ủng hộ ngày công lao động để giúp các hộ nghèo xây dựng chòi phòng tránh lũ, lụt…
Về phía các địa phương, cả 7 tỉnh đã quan tâm đến Chương trình và tập trung chỉ đạo thực hiện. UBND tỉnh giao việc tổ chức triển khai thí điểm cho Ban chỉ đạo thực hiện chính sách hỗ trợ giảm nghèo về nhà ở của tỉnh và các cấp huyện, xã được lựa chọn triển khai thí điểm; giao Sở Xây dựng là cơ quan thường trực chỉ đạo thực hiện của Tỉnh. UBND các tỉnh cũng đã chỉ đạo lựa chọn và phê duyệt các xã, hộ nghèo thuộc diện đối tượng cũng như chỉ đạo thiết kế các mẫu chòi phòng tránh lũ, lụt phù hợp với nhiều phương án khác nhau, tổ chức giới thiệu để người dân tham khảo. Ngoài vốn Ngân sách trung ương, vốn vay và vốn huy động khác, nhiều địa phương đã quyết định hỗ trợ thêm từ Ngân sách địa phương.
Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trịnh Đình Dũng: Chương trình chắc chắn sẽ thành công, góp phần giảm thiểu những thiệt hại lớn về người và tài sản cho đồng bào các tỉnh Bắc Trung bộ và Duyên hải miền Trung- một khu vực thường xuyên xảy ra bão lũ, gây thiệt hại lớn về người và của trong thời gian vừa qua”.
Kết quả khả quan
Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trịnh Đình Dũng: Chương trình chắc chắn sẽ thành công, góp phần giảm thiểu những thiệt hại lớn về người và tài sản cho đồng bào các tỉnh Bắc Trung bộ và Duyên hải miền Trung- một khu vực thường xuyên xảy ra bão lũ, gây thiệt hại lớn về người và của trong thời gian vừa qua”. |
Sau 6 tháng triển khai Chương trình 716, đến nay, các địa phương đã lựa chọn 700/700 hộ để thực hiện hỗ trợ, trong đó có 697/700 hộ đã hoàn thành xây dựng chòi phòng tránh lũ, lụt, đạt 99,6%. 3 tỉnh hoàn thành sớm nhất là Hà Tĩnh, Quảng Bình và Phú Yên. 3 hộ chưa làm nhà chòi đều thuộc tỉnh Quảng Nam. Nguyên nhân, 1 hộ di chuyển khỏi địa bàn tỉnh, 2 hộ không có khả năng đóng góp và huy động thêm được vốn để làm nên xin rút khỏi danh sách. Chính quyền xã đã lựa chọn 3 hộ khác thay thế và đang đề nghị huyện phê duyệt để thực hiện.
Theo tổng hợp của Bộ Xây dựng từ các địa phương, nhìn chung, tất cả các chòi phòng tránh lũ, lụt đã hoàn thành đều có sàn sử dụng vượt mức ngập cao nhất tại vị trí xây dựng và có diện tích tối thiểu từ 10 m2 trở lên. Chất lượng chòi phòng tránh lũ, lụt tương đương gian nhà ở kiên cố (khung bê tông cốt thép, sàn đổ bê tông hoặc làm bằng gỗ, mái đổ bê tông hoặc lợp phibrô xi măng, bao che bằng xây gạch). Hầu hết các nhà chòi có giá thành từ 30 - 40 triệu đồng. Một số nhà chòi có giá thành cao hơn, tới 50 – 60 triệu đồng do các hộ dân xây dựng với diện tích rộng hơn và có mức độ hoàn thiện tốt hơn, kết hợp làm nơi để ở.
Đáng ghi nhận là khi xây dựng chòi phòng tránh lũ, lụt, các hộ dân đều tham khảo các thiết kế mẫu của Sở Xây dựng. Trên cơ sở các thiết kế mẫu, nhiều hộ gia đình đã có một số cải tiến, bổ sung về quy mô, diện tích xây dựng, kiểu dáng kiến trúc, mức độ hoàn thiện... cho phù hợp với điều kiện của gia đình. Đa số chòi phòng tránh lũ, lụt được xây dựng mới, tiếp giáp với nhà đã có. Một số chòi được xây dựng độc lập nhưng vẫn đảm bảo thuận tiện cho việc di chuyển khi có lũ. Một số chòi khác được xây dựng theo phương pháp cải tạo, nâng tầng nhà ở đã có. Ngoài ra, một số hộ có điều kiện đã xây dựng nhà 2 tầng kiên cố để ở kết hợp tránh lũ. Ngoài việc xây dựng để làm nơi phòng tránh lũ, lụt cho người, nhiều hộ gia đình còn thiết kế, xây dựng chòi phòng tránh lũ, lụt có cầu thang đảm bảo cho các loại gia súc có thể tự đi lên được để tránh lũ, lụt...
Mô hình có nhiều ưu điểm nổi trội
Trước hội nghị này, Bộ Xây dựng đã thực hiện các chuyếnkiểm tra thực tế và ghi nhận ý kiến của người dân, cán bộ các thôn (là những người sinh sống tại chỗ, sát với thực tế nhất), đồng thời tổng hợp ý kiến của các cấp chính quyền từ cấp xã, cấp huyện, cấp tỉnh. Theo đó, các địa phương đều cho rằng các quy định của chính sách đảm bảo phù hợp với thực tế và có tính khả thi cao. Với mức hỗ trợ quy định, các hộ dân đã đảm bảo xây dựng được chòi phòng tránh lũ, lụt theo các tiêu chí đề ra. Mô hình xây dựng chòi phòng tránh lũ, lụt có nhiều ưu điểm nổi trội so với các mô hình khác, đảm bảo phù hợp với thực tế trong điều kiện hiện nay.
Còn theo nhận định của Bộ Xây dựng, Chương trình 716 là chính sách hợp lòng dân, được người dân đồng tình, ủng hộ, các tổ chức đoàn thể và chính quyền địa phương đánh giá cao. Chương trình đã giúp cho 700 hộ nghèo tại những khu vực bị ảnh hưởng nặng bởi lũ, lụt trên địa bàn 7 tỉnh có nơi phòng tránh an toàn, thuận lợi. Những hộ được hỗ trợ xây dựng chòi phòng tránh lũ, lụt đã hoàn toàn yên tâm lao động sản xuất, phát triển kinh tế, xây dựng quê hương giàu mạnh. Nhà nước và chính quyền địa phương không phải thực hiện hỗ trợ để khắc phục thiệt hại cho những đối tượng này do lũ, lụt gây ra để tập trung cho những nhiệm vụ cần thiết khác.
Tuy vậy, theo BộXây dựng, một số quy định vẫn cần được tiếp tục nghiên cứu, xem xét để đảm bảo phù hợp hơn khi triển khai trên diện rộng. Cụ thể, theo quy định của chính sách, những hộ có nhà ở bị ngập sâu >3,6m thì phải di dời. Song trên thực tế, việc di chuyển chỗ ở của người dân là rất khó khăn, do vậy cần nghiên cứu hỗ trợ đối với những đối tượng này (trừ những trường hợp bất khả kháng như những nơi bị sạt lở đất, lũ ống, lũ quét...).
Cũng theo Bộ Xây dựng, mức hỗ trợ, mức vay và mức huy động khác của Chương trình 716 đã cơ bản đáp ứng yêu cầu xây dựng được chòi phòng tránh lũ, lụt theo tiêu chí quy định. Tuy nhiên, tại những vùng khó khăn, các thôn (bản) đặc biệt khó khăn thì mức hỗ trợ trên còn thấp (do tại những nơi này phải chi phí nhiều hơn cho công tác vận chuyển vật liệu), vì vậy cần tiếp tục nghiên cứu để nâng cao mức hỗ trợ cho các đối tượng cư trú tại vùng khó khăn và tại các thôn (bản) đặc biệt khó khăn./.
Đề xuất Chính phủ cho phép triển khai Chương trình trên diện rộng Qua quá trình triển khai thực hiện Chương trình 716, Bộ Xây dựngvà các địa phương đề nghị Thủ tướng Chính phủ cho phép tiếp tục triển khai trên diện rộng chính sách hỗ trợ hộ nghèo nâng cao điều kiện an toàn chỗ ở, ứng phó với lũ, lụt vùng Bắc Trung Bộ và Duyên hải miền Trung. Bộ cũng đề xuất nâng mức hỗ trợ, mức vay ưu đãi, đảm bảo phù hợp với thực tế, đồng thời bố trí kinh phí quản lý thực hiện chương trình cho các địa phương để đảm bảo thực hiện đạt hiệu quả theo đúng mục tiêu, yêu cầu đề ra. Do các hộ cận nghèo cũng có nhiều khó khăn trong việc tự xây dựng chòi phòng tránh lũ, lụt, vì vậy Bộ đề nghị mở rộng đối tượng hỗ trợ đối với hộ cận nghèo. Và để nâng cao hiệu quả hỗ trợ, cần kết hợp, lồng ghép chính sách hỗ trợ nhà ở với chính sách hỗ trợ xây dựng chòi phòng tránh lũ, lụt cho các hộ nghèo... |
Quý Anh
Theo baoxaydung.com.vn