(Xây dựng) - Trong những năm qua, nhiều cơ chế, chính sách ưu đãi, hỗ trợ đã được ban hành nhằm khuyến khích phát triển nhà ở xã hội (NƠXH) cho các đối tượng chính sách, khó khăn về nhà ở, trong đó có công nhân, người lao động tại các khu công nghiệp (KCN). Tuy nhiên, theo đánh giá chung, các chính sách chưa đủ mạnh, thiếu hấp dẫn doanh nghiệp đầu tư. Do đó, nhà ở dành cho công nhân luôn là vấn đề bức thiết hiện nay.
 |
Theo Bộ Xây dựng, đến nay trên địa bàn cả nước đã hoàn thành 275 dự án NƠXH với quy mô khoảng 147.000 căn hộ (khoảng 7,35 triệu m2 sàn); đang tiếp tục triển khai 339 dự án với quy mô khoảng 371.500 căn hộ (tương đương khoảng 18,58 triệu m2 sàn) (ảnh: Linh Anh).
Nhu cầu đầu tư xây dựng NƠXH cho các đối tượng là người thu nhập thấp khu vực đô thị và công nhân khu đô thị giai đoạn 2021-2025 là khoảng 294.600 căn, với tổng mức đầu tư khoảng 220.000 tỷ đồng. Trong đó, nhà ở cho công nhân KCN là 100 dự án, với quy mô xây dựng khoảng 134.000 căn hộ, có tổng mức đầu tư khoảng 67.000 tỷ đồng.
Qua rà soát một số địa phương tính từ thời điểm sau khi Nghị quyết số 43/2022/QH15 của Quốc hội về chính sách tài khóa, tiền tệ hỗ trợ Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội được ban hành, đến nay đã có 7 dự án NƠXH, nhà ở cho công nhân KCN được khởi công xây dựng với tổng quy mô khoảng 23.965 căn hộ. Trong đó, có 5 dự án NƠXH gồm 20.765 căn hộ (Bình Dương 4 dự án với 20.000 căn hộ, Kiên Giang 1 dự án với 765 căn hộ); 2 dự án nhà ở công nhân (NƠCN) với tổng số 3.200 căn hộ (Quảng Ninh 1 dự án với 1.000 căn, đáp ứng 5.500 chỗ ở; Bắc Ninh 1 dự án với 2.200 căn, đáp ứng 11.000 chỗ ở).
Tuy nhiên, kết quả trên vẫn chưa đạt yêu cầu đề ra trong Chiến lược phát triển nhà ở quốc gia đến năm 2020 và tầm nhìn đến năm 2030 (phấn đấu thực hiện đầu tư xây dựng tối thiểu khoảng 12,5 triệu m2 NƠXH tại khu vực đô thị; đáp ứng cho khoảng 70% công nhân tại các KCN có nhu cầu được giải quyết chỗ ở).
Nhận định những khó khăn trong việc triển khai xây dựng NƠXH, đặc biệt là NƠCN, Phó Cục trưởng Cục Quản lý nhà và thị trường bất động sản Hà Quang Hưng cho biết, trong thời gian vừa qua, về cơ chế chính sách, Bộ Xây dựng đã nhận diện được các khó khăn vướng mắc trong việc phát triển NƠXH, từ đó Bộ đã trình Thủ tướng Chính phủ ban hành Nghị định số 49/NĐ-CP sửa đổi một số khó khăn, vướng mắc trong thực tiễn đối với Nghị định 100/2015/NĐ-CP về phát triển và quản lý NƠXH.
Một trong những khó khăn, vướng mắc thời gian qua về phát triển NƠXH đó là vấn đề thiếu nguồn vốn. Sau khi gói 30 nghìn tỷ đồng kết thúc thì nguồn vốn dành cho phát triển NƠXH rất hạn chế. Trong giai đoạn 2016-2020, Ngân hàng chính sách xã hội được phân bổ 2.163 tỷ đồng trên tổng số nhu cầu là 9.000 tỷ đồng (chỉ đạt 27% so với nhu cầu). Còn các ngân hàng thương mại là đối tượng sẽ cho các chủ đầu tư các dự án NƠXH, NƠCN được vay thì lại không được bố trí đồng vốn nào. Dẫn đến sau khi gói hỗ trợ trên kết thúc, các dự án NƠXH, NƠCN hầu như đều bị tạm dừng, dẫn đến nguồn cung rất thiếu.
Bàn về vấn đề trên, ông Trần Văn Thuật – Phó Chủ tịch Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam cho rằng, cùng với các chủ trương chính sách trước đó, gần đây Chính phủ rất quan tâm chỉ đạo các bộ ngành chức năng để quyết tâm sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện các chính sách về NƠXH.
Các nhà đầu tư, các nhà quản lý, các hiệp hội đã đồng tình, nhận thức được vấn đề về chủ trương thực hiện Quyết định số 655/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án "Đầu tư xây dựng các thiết chế của công đoàn tại các KCN, khu chế xuất" và Quyết định số 1729/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về sửa đổi, bổ sung Quyết định số 655/QĐ-TTg ngày 12/5/2017 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án "Đầu tư xây dựng các thiết chế của công đoàn tại KCN, khu chế xuất" của Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam.
Tuy nhiên, qua triển khai còn gặp nhiều khó khăn về cơ chế, hỗ trợ về vốn thuế, nhu cầu của người thu nhập thấp muốn thụ hưởng chính sách NƠXH nên nhiều doanh nghiệp chưa quan tâm và quyết định xây dựng dự án NƠXH cũng như đầu tư nhà ở trong các khu thiết chế công đoàn.
Còn ông Lê Hoàng Châu – Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản Thành phố Hồ Chí Minh đánh giá việc phát triển NƠXH, NƠCN bị vướng rất nhiều như đối với khấu trừ chi phí giải phóng mặt bằng chỉ được khấu trừ 20 – 25% chi phí thực đã bỏ ra. Nên lợi nhuận định mức 10% cho NƠXH không đủ bù đắp cho chính dự án đó.
Hay các dự án NƠXH, vấn đề duyệt giá bán để các doanh nghiệp quyết toán, cấp sổ hồng cho người mua cũng rất chậm trễ vì nó vướng nhiều thủ tục trong xác định giá bán, trong đó có vấn đề chi phí bồi thường giải phóng mặt bằng, xác định tiền sử dụng đất…
Ngày 30/1/2022, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết 11/NQ-CP của Chính phủ về Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội, triển khai Nghị quyết 43/2022/QH15 của Quốc hội về chính sách tài khóa, tiền tệ hỗ trợ chương trình, trong đó có giải pháp hỗ trợ tín dụng đối với NƠXH, nhà ở cho công nhân và cải tạo, xây dựng lại chung cư.
Để tháo gỡ những khó khăn vướng mắc trong triển khai xây dựng NƠXH, NƠCN, theo ông Hà Quang Hưng, cần phải tháo gỡ 2 vấn đề chính. Thứ nhất là, sửa đổi và đồng bộ hệ thống pháp luật, từ Luật Nhà ở đến Luật Thuế, Luật Kinh doanh. Đơn cử hiện tại, Luật Nhà ở cho phép nhà ở khai thác cho thuê có thuế thấp hơn so với nhà ở kinh doanh nhưng Luật Thuế lại không đề cập nội dung này, dẫn đến bất cập trong việc áp dụng chính sách thuế cho các dự án NƠXH. Thứ hai là, trong quá trình triển khai các quy định của pháp luật, cần có sự quan tâm, chỉ đạo của chính quyền địa phương.
Hiệp hội Bất động sản Thành phố Hồ Chí Minh cũng kiến nghị các địa phương đấu thầu lựa chọn chủ đầu tư dự án NƠXH. Trong đó, ưu tiên đấu thầu dự án cho thuê đối với các phần diện tích đất công thuộc KCN - KCX, khu công nghệ cao được quy hoạch để phát triển khu lưu trú công nhân, khu nhà ở chuyên gia.
Mặt khác, chủ đầu tư dự án nhà ở thương mại có thể được lựa chọn hình thức dành quỹ đất 20% để xây dựng NƠXH trong dự án hoặc hoán đổi 20% quỹ đất này bằng số lượng NƠXH, diện tích đất ở tương đương.
Trong thời gian tới, Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam cũng sẽ tiếp tục phối hợp với Bộ Xây dựng để tập trung xây dựng các thiết chế công đoàn, xây dựng nhà ở cho công nhân lao động; hình thành cơ chế phối hợp giữa hai bên nhằm tiếp tục nghiên cứu, rà soát lại các quy định hiện hành, tổng hợp lại những chính sách còn vướng mắc, sớm trình Chính phủ và Quốc hội để có tháo gỡ, sửa chữa những vướng mắc đang tồn tại cũng như sẽ thống nhất điều chỉnh đồng bộ vào các Luật trong thời gian tới.
“Chúng tôi kỳ vọng NƠXH trong thời gian ngắn sẽ có bước phát triển vượt bậc, đáp ứng cơ bản nhu cầu nhà ở cho công nhân nói riêng và NƠXH cho 10 đối tượng thuộc diện được hỗ trợ thuê, mua NƠXH hiện nay”, ông Thuật cho biết.
Linh Đan
Theo
