Vietinbank - Kỷ cương và minh bạch

Vietinbank là ngân hàng (NH) đi tiên phong trong  xây dựng chuẩn mực của cách làm một NH hiện đại, chất lượng, hiệu quả. Kỷ cương, minh bạch và công khai, NH luôn  nhìn thẳng để  mở lối đi lên. Bản lĩnh, năng động, quyết liệt hướng vào đổi mới công nghệ, cơ cấu chất lượng tài sản có, đổi mới quản trị hoạt động,  quản trị rủi ro, xử lý rủi ro, xây dựng đội ngũ người làm NH có trách nhiệm để đồng vốn NH đi đúng dòng chảy của kinh tế đất nước!

Ông Phạm Huy Hùng

Đó là thông điệp của Chủ tịch Phạm Huy Hùng trong năm  mới 2014 mà ông “mở lòng” với chúng tôi. Ông Chủ tịch nói dứt khoát: Vietinbank sẽ  đột phá mạnh vào quản trị rủi ro, vào việc xây dựng đội ngũ người làm NH chuẩn mực trước mắt cũng như dài xa: Lấy công nghệ NH hiện đại làm điểm tựa, chuyển đổi mô hình tổ chức hoạt động, quản lý kiểm soát, chỉ đạo tập trung, lấy việc chọn lựa khách hàng chuẩn chỉ cho mục tiêu tăng trưởng trước mắt cũng như lâu dài.

Một năm đi qua với bao sự kiện nóng bỏng, vốn huy động và thanh khoản thừa, cho vay khó khăn do sức hấp thụ vốn giảm, tín dụng tăng trưởng thấp, nhiều DN hoạt động cầm chừng, Vietinbank đâu có thể đứng ngoài được vòng xoáy này? Vừa gợi chuyện thế, ông chủ tịch NH đang làm ăn nổi danh như cùng dòng nghĩ suy với chúng tôi: Khó thì cả thế giới khó chứ đâu phải Việt Nam mình. Làm DN, làm NH cũng vậy, đâu phải lúc nào cũng xuôi gió thuận buồm. Vấn đề là biết nhìn thẳng để mở lối ra. Vấn đề là tư duy thế nào, chiến lược định hướng ra sao trước những khó khăn, áp lực. Thấy khó là lùi ư? Không được, càng khó càng phải kiên trì phấn đấu, phấn đấu nhiều hơn, vất vả hơn, làm việc nhiều hơn. Kinh tế  cho dù như nốt nhạc thăng trầm, thì vốn NH càng phải tìm cách mở lối cho kinh tế đất nước sáng lên, gắn kết chặt chẽ sâu sát cùng chia sẻ tháo gỡ khó khăn, phục vụ tích cực hiệu quả hoạt động SXKD của DN, những dự án tốt là phải bố trí vốn đầu tư kịp thời, DN là điểm tựa của NH, DN thành công thì NH mới thành công. Ông chủ tịch nói: Trong khó khăn,  Vietinbank vẫn vượt lên. Huy động vốn tăng trên 12%, tổng tài sản của NH tăng 14,5%, nộp ngân sách vẫn ở mức kỷ lục hơn 4.000 tỷ đồng. Lợi nhuận 7.750 tỷ đồng, cổ tức chi trả 10%. Đời sống của 20 nghìn cán bộ nhân viên vẫn ổn định. Đặc biệt nợ xấu lùi về 0,82%. Nợ xấu NH tự giải quyết được, không phải bán nợ qua Cty VAMC.

Thế Vietinbank mới là NH đi tiên phong trong hệ thống các NH cả nước, nợ xấu thấp nhất, lợi nhuận cao nhất, lo cho cộng đồng  năm 2013 cả ngàn tỷ đâu dễ NH nào theo kịp?

- Lăn vào làm đó các anh! Nhưng trên hết vẫn là quan điểm tư duy chỉ đạo, xây dựng kỷ cương, là minh bạch mọi việc, là cơ chế quản lý giám sát, là xây dựng đội ngũ cán bộ chuẩn… Còn lăn vào mà làm sai, ẩu thì đủ hệ lụy gánh ngay!

Càng thấy những gì mà NH này có được hôm nay rất đáng ghi nhận. Hơn 150 chi nhánh rải khắp mọi miền đưa đồng vốn NH hướng về các mũi nhọn của kinh tế đất nước. Chúng tôi nghĩ: Có lẽ cũng mới chỉ có Vietinbank có con số vốn đáng nể. Vốn chủ sở hữu hơn 55 nghìn tỷ. Vốn điều lệ 37 nghìn tỷ. Cũng bởi sớm đi vào cổ phần hóa, sớm bắt nhịp với hoạt động NH theo chuẩn mực quốc tế, sớm xây dựng cả loạt cơ chế, quy chế, quy trình làm NH nên chỉ đạo từ trụ sở chính xuống các chi nhánh, các phòng giao dịch rộng dài khắp cả nước mới có được cái nề nếp, nhịp nhàng. Từ tổng giám đốc đến các phó tổng, các trưởng ban phụ trách  từng khâu, từng mảng cụ thể không chồng chéo nhau mà trách nhiệm cá nhân rõ ràng hơn. Ông chủ tịch bảo: Anh không thể cứ nói mà không làm. Kết quả công việc sẽ là dấu ấn đánh giá từng con người cụ thể. Việc ấy, nhiệm vụ ấy anh không lo tròn là anh tự loại anh ra. Kỷ cương là đấy, văn hóa DN, văn hóa người làm NH cũng là ở đấy.

Có được sự vững vàng của Vietinbank như hôm nay phải chăng là sự quyết liệt, là bản lĩnh và kỷ cương minh bạch trong chỉ đạo điều hành?

- Tìm câu trả lời, chúng tôi đã đến với các chi nhánh khắp trong Nam ngoài Bắc, chuyện với Phó tổng giám đốc Nguyễn Hoàng Dũng phụ trách phía Nam, gặp gỡ người làm NH và nhiều khách hàng mà Vietinbank đầu tư cho vay. Mới hiểu: Một mình ông chủ tịch Phạm Huy Hùng làm sao cho nổi. Cả ban giám đốc điều hành của NH lớn này cũng làm chi nổi, nếu không có sự đồng lòng trên dưới, nếu không truyền được kỷ cương, không thổi được ngọn lửa nhiệt thành say nghề, hiểu nghiệp đến từng cán bộ nhân viên NH ở các chi nhánh? Rất mừng, những việc này NH làm khá thành công. Những quy chế, cơ chế  từ huy động vốn đến  đầu tư cho vay đều nhất nhất tuân thủ những quy định chỉ đạo từ “tổng hành dinh”. Áp lực và thách thức đâu ít. Nhiều người không chịu được áp lực công việc đè nặng. Cũng chả thiếu những người một thời quen với cơ chế “được đâu hay đấy”, lương tháng lĩnh đều, giờ tự thấy mình không còn thích hợp với cách làm NH hiện đại tự nguyện rời đội ngũ. Rất tình người, NH dành cho những cán bộ nhân viên này sự trợ giúp cần thiết. Hàng trăm triệu đồng cùng với chế độ hiện hành cho mỗi người khi chuyển nghề mới hoặc nghỉ theo chế độ. Chúng tôi đã chứng kiến câu chuyện gần hai chục cán bộ của chi nhánh Đà Nẵng xin về hưu sớm nhường vị trí cho lớp trẻ. Càng thấy con số cả mấy trăm người khắp các chi nhánh cả nước nhường lại chỗ cho lớp trẻ có học hành bài bản thật ý nghĩa?

Nhưng những cán bộ sai phạm trong cho vay bừa vay ẩu, vi phạm quy chế, kỷ cương phải nhận kỷ luật năm 2013 cũng vài chục người! Tìm hiểu chuyện này, nhiều vị lãnh đạo của Vietinbank nói trong nỗi niềm: Cũng là gần đồng tiền không giữ nổi sự cám dỗ của đồng tiền đó anh! Chả ai muốn đặt bút ký kỷ luật ai làm gì. Cầm cây bút ký mà đau xót lắm, đồng đội mình cả. Nhưng không ký thì còn đâu kỷ cương phép nước nữa. Làm NH mà không rắn, không cứng tay, không bản lĩnh thì đưa nhau xuống hố như chơi. Chúng tôi cũng đã gặp một số cán bộ NH bị nhận kỷ luật, đa phần họ đều ân hận về những việc làm sai phạm. Nhưng cũng có người như “trâu lấm vẩy càn”! Biết làm sao, với cả một hệ thống NH lớn 20 nghìn con người đang trong quá trình đổi mới chuẩn hóa theo thông lệ quốc tế trong lĩnh vực hoạt động NH thì không khỏi có một vài cán bộ xấu. Nhưng nghĩ đến cùng, còn để những con “sâu đục từ trong” mà không loại nhanh ra thì cũng đủ hệ lụy khó lường. Thử nghĩ coi: Chạm đến con người, chạm vào cái chỗ đứng ngồi tránh sao được kẻ yêu, người ghét.

Trong dịp về các tỉnh miền Trung, chúng tôi đã gặp gỡ nhiều khách hàng mà Vietinbank đầu tư cho vay mong hiểu thêm về chuyện kinh doanh đồng vốn của một NH đang dũng cảm bứt phá để vượt lên. Ông trưởng văn phòng đại diện của Vietinbank khu vực miền Trung bảo với chúng tôi: Các chi nhánh ở miền Trung đều rất chặt tay. Trăm món cho vay, làm NH ai dám nói mạnh, nhưng cẩn trọng trong từng món cho vay vẫn phải đặt lên hàng đầu! Có lẽ thế, nên hỏi chuyện cả ba vị giám đốc chi nhánh Quảng Ngãi, Đà Nẵng, Thừa Thiên - Huế, thì cả ba giám đốc đều tỏ rõ bản lĩnh. Kiên quyết lắc đầu với các khách hàng làm dự án vay vốn hơn cả chuông khánh, nhưng tài sản thế chấp có một bảo mười, nhăm nhăm vay vốn NH kinh doanh giời ơi đất hỡi?

Vui buồn nghiệp NH thời mở cửa cũng chả thiếu. Giám đốc chi nhánh Quảng Ngãi Dương Anh Tuấn kể: Ông từng bị khách hàng dọa vùi xuống sông Trà nếu không ký cho vay! Hỏi dọa thế có ký  không? Ông giám đốc xua tay: Đâu có! Làm NH mà mềm oặt có mà ngã ngửa, đi thu nợ ngay! Còn giám đốc chi nhánh Đà Nẵng Hoàng Văn Ánh từ Gia Lai về thì lại nói nhiều về cách làm thế nào để gắn bó hơn với những khách hàng truyền thống. Đó là các Cty dệt, Cty CP Công nghiệp hóa chất miền Nam, Cty CP Dược phẩm và vật tư y tế… Chúng tôi đã đến với các DN này nghe chuyện làm ăn, chuyện sử dụng vốn NH mà thấy mừng. Cty CP Hóa chất miền Nam từ khi ra đời đến nay đều quan hệ với Vietinbank Đà Nẵng cả tiền gửi, tiền vay. DN làm ăn chắc chắn. Vay NH món nào đến hạn là trả. Chuyện với ông giám đốc càng thấy chiến lược SXKD của DN bền vững có tầm nhìn xa dài. Chỉ một việc tất cả cán bộ nhân viên đều được đi du lịch nước ngoài đã làm chúng tôi nể phục về DN tăng trưởng, về thu nhập, chăm lo người lao động thế nào? Còn Cty CP Dược phẩm vật tư y tế Đà Nẵng của tổng giám đốc Tống Viết Phải kinh doanh bao giờ cũng đạt doanh số hơn 2.000 tỷ một năm, trả cổ tức 20% trong khó khăn này đâu phải DN  nào cũng có được?

Coi lại chuyện cán bộ NH các chi nhánh đây đó bị kỷ luật buộc phải đi thu nợ chúng tôi đều thấy một nỗi ám ảnh của những bóng ma nợ xấu luôn rình rập các NH hiện nay. Từ chuyện xương máu của những cán bộ sai phạm cho vay bừa, những chuyện thổi vống tài sản thế chấp, tạo dựng hồ sơ chứng từ giả để vay tiền, buộc  người làm NH tỉnh táo hơn. Thế nên các món vay giờ đây người làm NH xuống tận nơi, giám đốc NH đến tận nơi thẩm định rất kỹ. Khi đến các DN ở Huế càng thấy rõ cách làm này. Quả là đồng vốn NH không thể ném vào cho những khách hàng làm ăn nhung nhăng, không thật, bán giời, mà  phải đặt  đúng tay người cần vốn làm ăn cơ chỉ. Chọn lựa khách hàng, buộc người làm NH phải tinh và tỉnh cả nghiệp vụ và thực tế, sâu sát cụ thể, kiểm soát thường xuyên. Thì đây Cty CP Phương Minh chuyên làm cọc bê-tông, làm cột điện, xây lắp các công trình điện mà cung cách kinh doanh mỗi ngày mỗi sáng. Thì đây DN tư nhân San Hiền chỉ chuyên vận chuyển bia Huế đi khắp vùng mà nắm trong tay hơn 80 xe tải cỡ lớn, vay NH vài chục tỷ, nhưng vay đâu trả đấy đàng hoàng. Ông chủ DN San Hiền kể chính cán bộ NH Vietinbank đã tư vấn giúp vợ chồng ông nhiều trong hoạch định làm ăn. Nói lại chuyện ấy với giám đốc Nguyễn Tạ Hiền, ông mừng về những khách hàng mà Vietinbank Thừa Thiên - Huế đầu tư, nhưng cũng lộ ra nỗi buồn cho DN Doanh Ngân của vợ chồng ông chủ khách sạn Romance vay 60 tỷ đồng. Khi vay thì nói cao sang như giời cao xanh, giờ ỳ ra, buộc NH phải khởi kiện. Tòa  đưa ra xử, thì lại kiếm cớ thuê cả các luật sư cãi chầy cãi cối bẻ câu, bẻ chữ hòng kéo dài món vay mấy năm rồi!

Quả là làm NH chưa bao giờ quyết liệt như năm tháng này. Nhưng chính sự quyết liệt cam go ấy mà người làm NH Vietinbank trưởng thành hơn. Trong năm 2013, cả nghìn cán bộ trẻ học hành bài bản đều bằng khá giỏi từ các trường đại học trong nước, ngoài nước thi tuyển nghiêm túc về “đầu quân” đang tạo thêm sức mới cho Vietinbank.