Tìm lại màu xanh cho đất Thép

(Xây dựng) - Trong một nỗ lực không ngừng, với quyết tâm cao, tỉnh Thái Nguyên đã và đang đem lại màu xanh của cây lá cho vùng đất có giai đoạn phát triển “nóng” về công nghiệp - dịch vụ và đô thị.

Chủ tịch UBND tỉnh Thái Nguyên Trịnh Việt Hùng kiểm tra vị trí đề xuất xây dựng khu công viên, cây xanh, vườn hoa công cộng trên địa bàn thành phố Thái Nguyên.

Độ che phủ của cây xanh, sự hiểm trở của núi đồi đã một thời đưa Thái Nguyên trở thành cứ địa của cách mạng Việt Nam. Hòa bình lập lại, nhằm phát triển kinh tế - xã hội, vùng đất hoang vu xưa được nâng tầm thành cái nôi của công nghiệp sản xuất thép và giờ đây thành tỉnh dẫn đầu khu vực về phát triển công nghiệp - dịch vụ và đô thị. Theo đó, màu xanh của cây lá cũng dần dần được thay thế bằng sắt, thép, bê tông…

Nỗi niềm ai cũng thấu

Không sinh ra tại Thái Nguyên, nhưng KTS Nguyễn Văn Cường lại chọn mảnh đất này để cống hiến và xây dựng sự nghiệp. Có lẽ vì thế, mỗi biến động trong quy hoạch và phát triển của vùng đất thép đều khiến vị Chủ tịch Hội KTS của tỉnh trăn trở. Ông đã nhiều lần tâm sự với phóng viên báo ngành về sự phát triển nhanh chóng của đô thị Thái Nguyên, nhưng cũng trăn trở cùng tôi về sự mất cân bằng do thiếu cây xanh, mặt nước.

Trong ký ức của những người dân đã và đang sống tại thành phố Thái Nguyên, công viên hay nói chính xác hơn điểm nghỉ ngơi công cộng duy nhất là vườn hoa Sông Cầu tồn tại khá nhiều năm tại trung tâm thành phố, ngay bên bờ Sông Cầu hiền hòa.

Thế nhưng, do nhu cầu phát triển, vườn hoa Sông Cầu không những không được mở rộng mà ngày càng thu hẹp, để nhường chỗ cho xây dựng Quảng trường 20/8 - Võ Nguyên Giáp sau này và đến năm 2015 thì những cây cổ thụ cuối cùng cũng được di dời để mở rộng quảng trường này.

Vườn hoa Sông Cầu - Điểm vui chơi mang tính chất công viên công cộng tại Thái Nguyên giờ chỉ còn là ký ức (ảnh tư liệu).

Cuối năm 2008, Dự án Hồ điều hòa Xương Rồng được thiết lập với sự tham gia của Tập đoàn INTRA (Nhật Bản). Nhân dân trong tỉnh Thái Nguyên cực kỳ quan tâm bởi có thể nói đây là dự án trong mơ đối với một tỉnh nghèo như Thái Nguyên vì ngoài ý nghĩa về hiện đại hóa đô thị, dự án hoàn thành còn góp phần tích cực nâng cao khả năng thu hút đầu tư, đặc biệt là sẽ tạo nên một không gian mặt nước giữa trung tâm thành phố với diện tích hơn 20ha.

Tuy nhiên vì nhiều lý do, dự án đã không thành để rồi hơn 1 năm sau, tháng 11/2009, UBND tỉnh Thái Nguyên cho biết, đã ban hành Quyết định về việc thu hồi giấy chứng nhận đầu tư Dự án Hồ điều hòa Xương Rồng - Khu đô thị mới và chấm dứt hoạt động của Công ty TNHH INTRA Việt Nam, đồng thời chuyển giao dự án cho nhà đầu tư mới là Công ty Cổ phần Sông Đà 2.

Nhà đầu tư mới cũng mang một hơi thở mới cho dự án khi đổi tên từ Dự án Hồ điều hòa Xương Rồng thành Khu đô thị hồ Xương Rồng với ưu tiên phát triển đô thị để rồi diện tích mặt nước của hồ chỉ còn lại khoảng 7ha…

Dự án Khu đô thị Hồ Xương Rồng trở thành vết gợn trong tâm trí của nhiều người dân về một nơi có không gian xanh, mặt nước ôn hòa.

Báo cáo của UBND tỉnh Thái Nguyên cho biết: Qua rà soát công tác quản lý, đầu tư xây dựng công viên, cây xanh - cảnh quan, cây xanh thể dục thể thao, mặt nước (gọi chung là công viên, cây xanh) trong dự án khu đô thị, khu nhà ở trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên hiện nay có chuyển biến tích cực nhưng chưa thực sự hiệu quả. Một số dự án chưa thực hiện được công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng tại các vị trí quy hoạch đất công viên, cây xanh. Một số dự án đã bố trí quỹ đất cây xanh theo quy hoạch, nhưng chưa đầu tư xây dựng hoàn thiện đưa vào sử dụng, chưa đồng bộ dự án; cây xanh đã được trồng không đảm bảo yêu cầu kỹ thuật, không được thường xuyên chăm sóc, cắt tỉa, để hoang gây mất mỹ quan, thiếu an toàn cho người dân đã đến ở tại dự án.

Quyết tâm

Tâm sự cùng phóng viên Báo điện tử Xây dựng, KTS Nguyễn Văn Cường trăn trở: “Với những người làm ngành Xây dựng chúng ta, ai cũng mong muốn địa phương phát triển ngày một văn minh, hiện đại hơn. Nhưng càng phát triển thì càng cần phải chăm lo hơn cho cây xanh, mặt nước bởi đó chính là lá phổi của vùng đất, là môi trường đáng sống của con người hiện đại…”.

Có lẽ vì thế mà khi làm phương án thiết kế quần thể khu văn hóa - thể thao - công viên cây xanh tại Phổ Yên, nhằm hiện thực hóa mục tiêu xây dựng thị xã Phổ Yên trở thành thành phố trực thuộc tỉnh năm 2022, ông đã cùng các cộng sự kiên trì giữ đề xuất tỷ lệ chiếm giữ cây xanh trong tổng thể gần 45ha. Rất may là những vị lãnh đạo của thị xã Phổ Yên lúc bấy giờ là Bí thư - Chủ tịch Bùi Văn Lương hay Chủ tịch UBND tỉnh Trịnh Việt Hùng đều đồng cảm và ủng hộ. Để bây giờ, Phổ Yên đã có một quảng trường xanh đúng nghĩa với 1 công viên xanh đang hình thành.

Quảng trường Vạn Xuân khang trang, hiện đại là điểm nhấn về cảnh quan đô thị ở thành phố Phổ Yên.

Không dừng lại ở đó, nhiều công trình xây dựng như Chung cư TNG Village Minh Cầu - Thái Nguyên, tòa nhà TNG đường Bắc Kạn hay khu, cụm công nghiệp Sơn Cẩm… khi được giao thiết kế KTS Nguyễn Văn Cường và các cộng sự đều đem vào đó độ xanh cần thiết của cây lá, giảm đi phần nào hiệu ứng nhà kính cũng như sự tỏa nhiệt bất lợi từ khối bê tông, sắt thép.

Đáng mừng là tất cả những sản phẩm thân thiện với môi trường ấy đều được doanh nghiệp, người dân Thái Nguyên hồ hởi đón nhận. Nhất là với đô thị thành phố Thái Nguyên sau hơn 10 năm trở thành đô thị loại I trực thuộc tỉnh, đến nay vẫn chưa thể có 1 công viên đúng nghĩa.

Không thể mãi đợi nếu như không quyết tâm thực hiện. Ngày 23/02/2021, Chủ tịch UBND tỉnh Thái Nguyên đã ban hành Kế hoạch số 32/KH-UBND thực hiện trồng mới 7 triệu cây xanh trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên giai đoạn 2021-2025. Theo đó, Thái Nguyên đặt mục tiêu sẽ trồng khoảng 5 triệu cây xanh phân tán gồm cây xanh đô thị và cây xanh nông thôn. Qua đó góp phần nâng cao các tiêu chí phát triển đô thị và hướng tới mục tiêu xây dựng đô thị hiện đại, văn minh, phát triển bền vững.

Một trong những giải pháp được tỉnh Thái Nguyên đưa ra là yêu cầu các Sở, ngành, đơn vị liên quan nghiên cứu đề xuất về cơ chế đầu tư với loại hình dự án công viên cây xanh tập trung sử dụng công cộng kết hợp thương mại có tính khả thi cao để hướng dẫn các địa phương thực hiện. Trong đó, chú trọng huy động nguồn lực xã hội; huy động và tranh thủ tối đa nguồn lực Trung ương và các nguồn vốn khác thông qua lồng ghép các chương trình, dự án.

Vị Chủ tịch trẻ tuổi của tỉnh Thái Nguyên không chỉ ngồi “chỉ tay 5 ngón” mà còn đi kiểm tra thực địa, nghe báo cáo đề xuất của các địa phương. Với thành phố Thái Nguyên, ông Trịnh Việt Hùng đã yêu cầu chính quyền thành phố phải khẩn trương phối hợp khảo sát, tính toán các phương án để triển khai xây dựng các công viên cây xanh, vườn hoa công cộng trên địa bàn.

Đường phố Thái Nguyên hiện nay.

Ngày 25/8/2022, Chủ tịch UBND tỉnh Thái Nguyên tiếp tục ban hành Chỉ thị số 13/CT-UBND về việc tăng cường công tác quản lý Nhà nước đối với các dự án đầu tư xây dựng nhà ở, khu dân cư, khu đô thị, dự án nhà chung cư trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên.

Chỉ đạo của Chủ tịch UBND tỉnh thể hiện sự quyết tâm của người đứng đầu chính quyền tỉnh Thái Nguyên đối với việc nâng tầm vị thế, đảm bảo tiêu chuẩn văn minh, hiện đại của đô thị, đồng thời đáp ứng lòng mong mỏi bấy lâu của người dân địa phương.

Trên cơ sở đó, thành phố Thái Nguyên đã rà soát đợt 1 và đề xuất dành 19.200m2 đất ở 6 vị trí dự kiến xây dựng công viên cây xanh, vườn hoa công cộng tại các phường trung tâm là Hoàng Văn Thụ, Phan Đình Phùng, Túc Duyên và Thịnh Đán. Các vị trí này được đánh giá có tính khả thi, phù hợp với quy hoạch.

Không chịu thua kém, thành phố Sông Công dự kiến quy hoạch 3 công viên, trong đó 1 công viên có diện tích trên 20ha. Còn “tân” thành phố Phổ Yên cũng dự kiến quy hoạch 6 công viên với diện tích mỗi công viên từ 10ha trở lên…

Vỉa hè xanh đã khiến Bệnh viện Trung ương Thái Nguyên trở nên thân thiện hơn.

Dường như cảm thấy chưa đủ “độ”, ngày 6/4/2023, Chủ tịch UBND tỉnh Thái Nguyên đã yêu cầu UBND các huyện, thành phố: Tổ chức thực hiện việc quản lý cây xanh trong các đô thị thuộc địa bàn mình quản lý theo phân cấp; khi thực hiện giải phóng mặt bằng triển khai các dự án khu đô thị, khu nhà ở cần tập trung ưu tiên nguồn lực để giải phóng mặt bằng các vị trí quy hoạch là công viên, cây xanh; đồng thời thường xuyên kiểm tra, đôn đốc các chủ đầu tư dự án khu đô thị, khu nhà ở trên địa bàn thực hiện đúng các quy định pháp luật về quản lý, đầu tư xây dựng công viên, cây xanh theo quy hoạch chi tiết và Quyết định chấp thuận chủ trương đầu tư được cấp có thẩm quyền phê duyệt (yêu cầu các chủ đầu tư ký cam kết với UBND các huyện, thành phố).

Ông Trịnh Việt Hùng cũng giao Sở Tài nguyên và Môi trường: Tập trung giao đất, quỹ đất cây xanh, hạ tầng kỹ thuật trong các dự án khu đô thị, khu nhà ở trên địa bàn tỉnh để triển khai thực hiện đầu tư theo quy định; phối hợp với UBND cấp huyện kiểm tra, đôn đốc, yêu cầu chủ đầu tư sớm thực hiện đầu tư dự án theo quy định (ưu tiên thực hiện giao đất đã quy hoạch là đất cây xanh, hạ tầng).

Chủ tịch UBND tỉnh Thái Nguyên giao Sở Xây dựng: Chủ trì, phối hợp với Sở Kế hoạch và Đầu tư và các cơ quan, đơn vị có liên quan thường xuyên kiểm tra, đôn đốc các chủ đầu tư triển khai dự án khu đô thị, khu nhà ở đúng nội dung đầu tư và tiến độ thực hiện.

Đặc biệt, Chủ tịch UBND tỉnh Thái Nguyên nhấn mạnh: Kiên quyết không thực hiện các thủ tục về kinh doanh bất động sản (trình UBND tỉnh quyết định cho phép thực hiện chuyển quyền sử dụng đất đã được đầu tư xây dựng hạ tầng cho người dân tự xây dựng nhà ở; thông báo đủ điều kiện bất động sản hình thành trong tương lai được đưa vào kinh doanh) khi dự án chưa hoàn thành đầu tư xây dựng toàn bộ các hạng mục công viên, cây xanh trong dự án.

Khu đô thị Danko với không gian xanh tại thành phố Thái Nguyên.

Đối với các chủ đầu tư các dự án khu đô thị, khu nhà ở trên địa bàn tỉnh, Chủ tịch UBND tỉnh Thái Nguyên đề nghị tập trung đầu tư xây dựng đồng bộ công viên, cây xanh trong dự án theo quy hoạch chi tiết đã được phê duyệt, đảm bảo tuân thủ theo Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về quy hoạch xây dựng; Nghị định số 64/2010/NĐ-CP của Chính phủ về quản lý cây xanh đô thị, chỉ đạo của Chủ tịch UBND tỉnh tại Chỉ thị số 13/CT-UBND ngày 17/6/2021, tiêu chuẩn thiết kế về quy hoạch cây xanh sử dụng công cộng trong các đô thị và dự án đầu tư xây dựng đã được thẩm định, phê duyệt.

Bên cạnh đó phải thực hiện đầu tư hệ thống công viên, cây xanh đồng bộ với việc xây dựng hạ tầng kỹ hạ tầng xã hội trong dự án; đảm bảo cây xanh phát triển đáp ứng yêu cầu cải thiện môi trường, mỹ quan đô thị khi dự án đi vào hoạt động.

Ngoài ra, các chủ đầu tư các dự án khu đô thị, khu nhà ở tổ chức nghiệm thu về vị trí, quy cách hố trồng; nghiệm thu về số lượng, chủng loại, chiều cao, đường kính cây trồng, chăm sóc, bảo vệ cây xanh thuộc phạm vi dự án quản lý đến khi bàn giao cho đơn vị quản lý theo đúng quy định.

Quả ngọt

Sự quyết liệt trong chỉ đạo điều hành đã mang về trái ngọt cho tỉnh Thái Nguyên. Vùng đất thép đang dần xanh trở lại với những hàng cây, vườn cây, rừng cây mướt mắt.

Một trong những điển hình mới ấy phải kể đến Khu đô thị Danko với không gian xanh tuyệt vời - như một “lá phổi xanh” của thành phố Thái Nguyên; hay Khu đô thị Việt Hàn tại thành phố Phổ Yên. Các ngả đường lớn nhỏ chạy vòng quanh khu đô thị luôn mang theo cây cối xanh mướt bên mình. Những cây cọ đứng san sát nghiêm trang, lá cọ xoè ra như những bàn tay thân thiện cởi mở chào đón du khách. Nguồn mạch nước trong như pha lê chảy vòng quanh các khu biệt thự, những bóng cây soi mình xuống làn nước thành một màu xanh êm đềm thăm thẳm… Tại đây, người dân được hòa mình vào thiên nhiên, được thư giãn và rèn luyện sức khỏe, tập thể dục thể thao lành mạnh sau một ngày mệt nhoài với áp lực công việc.

Tại các tuyến đường cũ cũng như mới mở, cây xanh đều đã được trồng, chăm sóc thường xuyên. Các khoảng đất trống trước các Bệnh viện A, Bệnh viện Đại Từ, Bệnh viện Trung ương Thái Nguyên… đều được xây dựng tiểu cảnh vườn hoa và trồng cây…

Khu đô thị Việt Hàn với nhiều điểm nhấn xanh tại thành phố Phổ Yên.

Ông Hoàng Đức Khánh - Giám đốc Sở Xây dựng Thái Nguyên cho biết: Thời gian tới, chúng tôi sẽ tiếp tục tham mưu cho UBND tỉnh chỉ đạo, đôn đốc UBND các huyện, thành phố, thị xã khẩn trương triển khai thí điểm mô hình cải tạo, chỉnh trang các khu đất công xen kẹp giữa đất dân cư, đất công trình công cộng hiện có thành các khu vườn hoa, cây xanh cảnh quan cho cộng đồng dân cư trong khu vực và mô hình công viên tự quản tại một số địa phương. Mục tiêu là tạo ra những điểm nhấn quan trọng trong phát triển đô thị, nâng cao giá trị quỹ đất đô thị, tạo môi trường sống tốt hơn cho người dân.

Chi Cục trưởng Chi cục Kiểm lâm tỉnh Thái Nguyên Lê Cẩm Long chia sẻ: Tỉnh Thái Nguyên cũng giao Chi cục Kiểm lâm tỉnh tăng cường chuyển đổi số trong lâm nghiệp, phục vụ công tác quản lý, bảo vệ rừng như: Ứng dụng công nghệ viễn thám, công nghệ thông tin trong quản lý, bảo vệ, kiểm kê, điều tra rừng; phần mềm cảnh báo nguy cơ cháy rừng, cơ sở dữ liệu theo dõi diễn biến rừng, khai thác các tiềm năng, thế mạnh của rừng để phát triển du lịch sinh thái…

Hy vọng rằng, với sự vào cuộc thiết thực, cụ thể này trong thời gian không xa Thái Nguyên sẽ có thêm nhiều điểm xanh hơn, cải thiện môi trường sống cho người dân, đáp ứng yêu cầu vị thế đô thị trung tâm vùng trung du và miền núi phía Bắc trước khi có những công viên, hồ nước tầm cỡ trong quy hoạch lớn được thực hiện.

Nắm chặt tay tôi, vị KTS già vui vui: “Chậm còn hơn không, lãnh đạo tỉnh Thái Nguyên đã và đang làm những việc hợp với lòng dân, mang màu xanh về lại cho vùng đất thép chúng ta!”.