Thành phố…Nón quai thao

(Xây dựng) - Có thể một ngày không xa, khi Bắc Ninh chính thức được công nhận là thành phố trực thuộc Trung ương theo Đề án đã được Chính phủ thông qua, người ta sẽ gọi nó là thành phố Nón quai thao, đặc trưng và thân thuộc như thành phố Dệt, thành phố Hoa phượng đỏ vậy.

Những cơn gió tê buốt trong những ngày cuối năm không làm bớt đi sự nhộn nhịp của những ngày giáp Tết. Dọc theo con phố dài Ngô Gia Tự các sạp hàng bày bán đủ loại bánh kẹo cũng như đồ trang trí tết từ be bé xinh xinh như bao lì xì đến đèn hoa các loại màu sắc rực đỏ để cầu may mắn mưa thuận gió hòa, cuộc sống an vui hạnh phúc.

Xuân về trên phố có vẻ náo nức và nhộn nhịp hơn vùng quê. Đường phố Bắc Ninh rộng thênh thang và sạch đẹp láng bóng. Các con phố có kiến trúc dàn trải rộng rãi theo quy hoạch. Bắc Ninh không có nhiều nhà thật cao nhưng kiến trúc đô thị kiểu châu Âu rộng rãi khoáng đạt với đặc điểm đất chơi nhiều hơn đất ở. Cứ hai dãy phố lại có một công viên nhỏ tạo cho Bắc Ninh một lá phổi xanh mát rượi về mùa hè, ấm về mùa đông. Nhà nào nhà ấy đều tranh thủ quét dọn sạch sẽ để nghênh đón nàng tiên mùa Xuân. Xuân về phố ở Bắc Ninh mênh mang trời đất với thuyền rồng trên hồ Nguyên Phi Ỷ Lan, lời ca quan họ ngân nga trong gió, thổi hồn vào du khách nghênh xuân. Một đặc điểm rất riêng Bắc Ninh đó là trên tất cả các con phố ngoài chăng đèn kết hoa còn có biểu tượng chiếc nón quai thao phơ phất mềm mại trong gió. Nếu du khách đến Bắc Ninh sẽ bắt gặp nụ cười e ấp của chị hai, chị ba quan họ duyên nền nã trong áo tứ thân, những chiếc khăn mỏ quạ tạo cho người con gái Kinh Bắc khuôn mặt búp sen không vùng miền nào có được. Tết của người quan họ không chỉ có đào mai mà còn có các cánh hát thâu đêm của đương quan họ liền anh liền chị. Bắc Ninh không những có dòng sông Cầu nước chảy lơ thơ mà còn có nhiều lễ hội bậc nhất vùng châu thổ đồng bằng Bắc bộ. Nên đến Bắc Ninh là đến với lễ hội, đến với làn điệu quan họ ngọt ngào “Người Bắc Ninh vốn trọng chữ tình, người Bắc Ninh vốn trọng giao duyên, khách đến nhà là hát, khách uống trà là ca, khách đi xa giữ chẳng cho về…”. Vì thế xuân đến Bắc Ninh rộn ràng hơn bởi nhà nhà đều chuẩn bị đón khách, bạn bè ai cũng quý cái tình người quan họ. Đến với Bắc Ninh một lần hẳn bạn sẽ chẳng thể quên với Hội Lim, hội vật Hữu Chấp, hội rước lợn Ném Thượng…

Chỉ sau một buổi sáng thức dậy thấy thời tiết ấm hơn hôm qua và mưa bụi lất phất bay bạn đã cảm nhận được xuân về đến ngõ. Tự nhiên con người tràn đầy năng lượng và chộn rộn hơn muốn rong ruổi ngắm xuân về phố. Lập tức bạn sẽ ăn mặc chỉnh tề hơn và ra khỏi nhà để bần thần ngắm chợ hoa xuân ngày tết ngập tràn sắc hoa với những cây đào bích đỏ rực, những cây đào phai hồng nhạt nhẹ nhàng, những cánh mai vàng rực rỡ, hoa cúc vàng ươm, hoa ly nở nụ cười thơm ngát rạng rỡ, hoa hồng nhiều màu yêu kiều khoe sắc vươn cao kiêu hãnh như muốn chứng tỏ mình là chúa muôn hoa. Một dãy thạch thảo yểu điệu mềm mại nghiêng mình nhẹ nhàng, tôi có cảm giác nếu chàng gió lướt nhẹ thì những giò thạch thảo đủ màu sẽ bay như một chiếc khăn lụa... Ai cũng hồ hởi tìm mua cho gia đình một chậu hoa để trang trí nhà cửa.

Đi dọc đường Trần Hưng Đạo về phía Đại Phúc là mênh mông cánh đồng bạt ngàn đào phai đang khoe sắc. Trên ruộng đào các thượng đế đến ngắm và chọn để chủ vườn chở về nhà chơi tết sớm. Khác với miền Nam luôn yêu chuộng hoa mai vàng thì người miền Bắc lại yêu thích sự nhẹ nhàng e ấp của hoa đào. Hoa đào được ví như người con gái quyến rũ tuổi xuân thì với sự thủy chung tinh tế được thể hiện qua từng hình dáng thế đứng, những nụ hoa chúm chím hồng và lộc non vươn mình đứng lên đón nắng xuân.

Chợ hoa chắc nơi nào cũng vậy nhưng chợ hoa tết vùng Kinh Bắc mấy năm nay trở lại đây, thị trường cây cảnh chơi Tết Nguyên đán xuất hiện thêm một loại quất mới có tên là quất bonsai để phù hợp với không gian nhà nhỏ hẹp hoặc chung cư. Quất được ươm trồng trong các loại bình gốm khác nhau với tuổi đời từ hai năm trở lên. Có một đặc điểm nổi bật là những cây quất bonsai đã được người làm vườn trồng trong bình gốm Phù Lãng. Chỉ nhìn những bình gốm màu sắc đỏ sậm đặc biệt với những hoa văn vẽ tay tinh tế sắc nét thì không thể lẫn với gốm của nơi nào khác. Trước kia quất tết thường đặt trong chậu sứ với dáng tròn đầy thì nay thú chơi của người xứ Bắc sành điệu hơn. Những cây quất được các nghệ nhân tạo dáng thác đổ mềm mại trên bình gốm cao với đủ lá non, lá già, hoa và quả xanh, quả chín. Người đi mua, đi ngắm tràn vào từng gốc quất ngó nghiêng, hít hà hương hoa quất thơm ngan ngát không muốn rời. Nhiều người còn đưa tay vuốt nhẹ nâng niu từng cành quất, từng đọt non mới nhú. Đặc biệt còn có những cây quất mini xinh hết nấc có thể đặt trên bàn uống nước. Chỉ ngắm dãy bán quất đã thấy thú chơi cây ngày tết của dân phố thật tao nhã.

Tôi sang khu bán đào tết, miên man đào đủ các thể loại đào cổ gốc sần sùi, đào mới trồng gốc nhỏ cành sum sê, đào non, đào già. Cây nào cây nấy phô trọn sắc hoa đón xuân cùng những lộc non chồi biếc. Nếu ở khu bán quất người mua nhẹ nhàng ve vuốt từng quả vàng óng ánh thì ở đây người mua đứng ngắm. Họ ngắm kỹ cả dãy rồi quay lại ngắm từng cây cao thấp, tán sum suê hay đào thế tam đa, ngũ phúc hoặc nghiêng về một phía theo phong cách chơi của từng người. Người mua nhìn kỹ nụ đào e ấp bẽn lẽn trong mưa bụi bởi nếu không mua khéo khi về nhà đào sẽ không nở đúng vào ngày mùng 1 Tết và theo phong tục của người Việt sẽ bị dông cả năm. Cả một rừng đào với đủ loại giá cả.

Tết về trên quê hương Kinh Bắc còn có sạp hàng tranh dân gian làng Hồ với tranh lợn gà chuột ếch, tranh cây dừa, tranh tố nữ... Tranh làng Hồ bây giờ được để trang trong trọng khung kính các cỡ to nhỏ hoặc dán vào khung tranh. Du khách có thể mua về trưng tết hoặc làm quà tặng bạn bè.

Bên cạnh những cây hoa đào vẫn có một dãy hoa mai vàng óng màu nắng phương Nam khoe sắc đón xuân. Dãy hoa mai khách ít hơn bởi mai là loại hoa đặc trưng của miền Nam. Nghe nói ai chơi mai phải chơi đủ 10 năm mới sành đúng điệu và phải chơi đủ ngần ấy năm mới có nhiều phúc lộc. Hỏi chuyện một khách mua hoa mai tôi được ông cho biết, con trai ông công tác ở Sài Gòn, anh ấy mang về một chậu mai khi về tết với bố mẹ nên hàng năm ông vẫn chơi mai. Hoa mai không chỉ là loại hoa ngày tết của người miền Nam mà còn là thứ hoa ông mua để nhớ đến nơi con ông công tác phương xa.

Tết về phố không thể quên dạo công viên Nguyên Phi Ỷ Lan, trái tim xứ Bắc với mười hai con giáp được kết bằng hoa tươi. Xuân trên đất quan họ năm nào cũng có nón quai thao mềm mại bên chị hai chị ba. Du khách đến đây có thể chụp ảnh với nón quai thao miễn phí treo trên phố đi bộ. Con đường đi bộ ở quảng trường là con đường hoa như một thiên đường với mô hình chùa Dâu, Bút Tháp, đền Lý Bát Đế và các làng nghề… Đó cũng là nơi du khách đến chụp ảnh lưu niệm lưu giữ một khoảnh khắc đẹp mỗi độ xuân về.

Chợ hoa ngày tết không đơn thuần là nơi mua bán vui chơi mà còn là món ăn tinh thần, một nét đẹp truyền thống. Nhất là đối với những người con xa quê khi trở về ngỡ ngàng thấy quê hương mình thay da đổi thịt từ một thị xã đen dầu nhỏ bé đã trở thành một thành phố thuộc đô thị loại I và trong tương lai sẽ là thành phố trực thuộc Trung ương.